Macierz Harrisa
Macierz (lub diagram) Harrisa – wynaleziony przez brytyjskiego archeologa Edwarda Cecila Harrisa w roku 1973 sposób graficznej prezentacji stratyfikacji stanowiska archeologicznego.
Harris, po ukończeniu studiów archeologicznych w Stanach Zjednoczonych i Anglii, brał udział w wykopaliskach archeologicznych na wielowarstwowych stanowiskach archeologicznych z okresu wczesnego średniowiecza w Bergen w Norwegii i w Winchester w Anglii. Tu zetknął się z problemem konieczności prezentacji graficznej skomplikowanych układów stratygraficznych, obejmujących niekiedy kilka tysięcy indywidualnych jednostek stratygraficznych. Wynaleziony przez niego sposób, niezwykle prosty i intuicyjny, używany jest przez wszystkich archeologów prowadzących wykopaliska stratygraficzne.
Każda jednostka stratygraficzna, zarówno warstwowa, jak i bezwarstwowa jest w Macierzy Harrisa przedstawiana w postaci prostokąta, a relacje stratygraficzne pomiędzy jednostkami przedstawiane są za pomocą linii.
W 1979 r. Harris opublikował książkę Principles of Archaeological Stratigraphy (Zasady stratygrafii archeologicznej)[1][2], która przełożona została na pięć języków (w tym dwukrotnie wydana została po polsku). W książce tej przedstawił sposób tworzenia Macierzy Harrisa oraz usystematyzował także całą dotychczasową wiedzę na temat stratygrafii stanowisk archeologicznych, wprowadzając np. pojęcie warstwowych i bezwarstwowych jednostek stratygraficznych. W późniejszym okresie Harris był inicjatorem zastosowania swojej „macierzy” także do graficznej prezentacji historii obiektów architektonicznych.[3]
Opracowano kilka programów komputerowych (np. ArchEd[4]), które automatycznie tworzą zbiorczą Macierz Harrisa dla całego stanowiska archeologicznego na podstawie wycinkowych informacji dotyczących relacji pomiędzy poszczególnymi jednostkami jego stratygrafii.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Edward C. Harris: Zasady stratygrafii archeologicznej. w tłumaczeniu Zbigniewa Kobylińskiego. Warszawa: Ministerstwo Kultury i Sztuki. Generalny Konserwator Zabytków, 1989, seria: Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków. Seria B. (niezmienione wydanie drugie 1992 r.)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Edward C. Harris: Principles of Archaeological Stratigraphy. Londyn: Academic Press, 1979, seria: Studies in archaeological science. ISBN 0-12-326650-5. (ang.).
- ↑ Dr. Edward C. Harris: Principles of Archaeological Stratigraphy. Wyd. 2. Londyn: Academic Press, 1989. ISBN 0-12-326651-3. (ang.).
- ↑ Edward Cecil Harris: Stratygrafia struktur stojących. W: Metodyka badań archeologiczno-architektonicznych. red. Zbigniew Kobyliński. Warszawa: Generalny konserwator zabytków, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, 1999, s. 77-88, seria: Metodyka Badań Archeologicznych. ISBN 83-9089316-9.
- ↑ https://web.archive.org/web/20110531195213/https://www.ads.tuwien.ac.at/arched/ Strona programu ArchEd