Ludobójstwo Ujgurów

Ludobójstwo Ujgurów^[1], także ludobójstwo w Sinciangu^[2] – określenie serii ciągłych naruszeń praw człowieka wobec Ujgurów oraz innych mniejszości etnicznych i religijnych w Sinciangu (autonomicznym rejonie Chińskiej Republiki Ludowej). Działania te często opisywane są na Zachodzie jako przymusowa asymilacja Sinciangu lub ludobójstwo na tle etnicznym lub kulturowym^[3]. Według władz chińskich oskarżenia o skalę aresztowań i złe traktowanie zatrzymanych to „mit” i „antychińska propaganda”^[4].

Od 2014 r. rząd chiński pod administracją sekretarza generalnego Komunistycznej Partii Chin (KPCh) Xi Jinpinga realizuje politykę, w wyniku której ponad milion muzułmanów z ludności tureckiej w Chinach zostało uwięzionych w obozach reedukacyjnych^[5][6]. Niezależni eksperci nie mają możliwości kontroli sytuacji w obozach, ale wielu uważa, że są tam liczne ofiary śmiertelne; np. Ethan Gutmann, badacz Chin z Victims of Communism Memorial Foundation, szacuje liczbę ofiar na 5–10% więźniów rocznie^[7][8]. Jest to największa masowa akcja aresztowania i uwięzienia mniejszości etnicznych i religijnych od czasów II wojny światowej^[9][10]. Eksperci szacują, że od 2017 r. w Chinach zrównano z ziemią lub zniszczono około szesnaście tysięcy meczetów, a setki tysięcy dzieci siłą oddzielono od rodziców i wysłano do szkół z internatem^{[11][12][13][14]}.

Działania władz chińskich obejmują długookresowe przetrzymywanie Ujgurów w obozach internowania, pracę przymusową, zabranianie ujgurskich praktyk religijnych, indoktrynację polityczną, przymusową sterylizację, antykoncepcję i aborcję^{[15][16][17][18][19]}. Chińskie statystyki rządowe podają, że od 2015 do 2018 r. wskaźnik urodzeń w głównie ujgurskich regionach Hotan i Kaszgar spadł o ponad 60%. W tym samym okresie przyrost naturalny w całym kraju zmniejszył się o 9,69%^[17][20].

Ci, którzy oskarżają Chiny o ludobójstwo, wskazują na umyślne czyny popełnione przez chiński rząd, które, jak twierdzą, są sprzeczne z art. II Konwencji o ludobójstwie^[3], który zakazuje czynów popełnionych z zamiarem zniszczenia całości lub części grupy rasowej lub religijnej, w tym wyrządzania poważnej krzywdy cielesnej lub psychicznej członkom grupy oraz środków mających na celu zapobieganiu narodzinom w grupie^[21].

Chiński rząd zaprzecza, jakoby dopuścił się naruszeń praw człowieka w Sinciangu^[4]. We wrześniu 2022 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) stwierdziła, że polityka i działania Chin w Sinciangu mogą być zbrodniami przeciwko ludzkości, chociaż nie użyła terminu ludobójstwo^[22][23].

Stany Zjednoczone uznały łamanie praw człowieka za ludobójstwo, ogłaszając swoje wnioski 19 stycznia 2021 r.^[24] Od tego czasu ustawodawcy w kilku krajach przyjęli wnioski określające działania Chin jako ludobójstwo (m.in. w Kanadzie^[25], Holandii^[26], Wielkiej Brytanii^[27], Francji^[28] i na Litwie^[29]). Inne parlamenty, takie jak parlament Nowej Zelandii^[30], Belgii^[31], i Republiki Czeskiej^[32], potępiły traktowanie Ujgurów przez rząd chiński jako „poważne naruszenia praw człowieka” lub zbrodnie przeciwko ludzkości.

• konflikt w Sinciangu
• obozy reedukacyjne w Sinciangu
• prawa człowieka w Chińskiej Republice Ludowej