Liturgusa maya

Liturgusa maya
Saussure et Zehntner, 1869
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	modliszki
Rodzina	Liturgusidae
Podrodzina	Liturgusinae
Plemię	Liturgusini
Rodzaj	Liturgusa
Gatunek	Liturgusa maya
Synonimy
Liturgousa cayennensis [var.] maya Saussure et Zehntner 1894 Liturgusa maja Passerin d‘Entrèves, 1981 Liturgusa charpentieri Giglio-Tos, 1927
Multimedia w Wikimedia Commons

Liturgusa maya – gatunek modliszek z rodziny Liturgusidae i rodzaju Liturgusa. Neotropikalny, rozprzestrzeniony od Meksyku po Peru. Osiąga od 19,38 do 33,46 mm długości ciała.

Takson ten opisany został po raz pierwszy w 1869 roku przez Henriego de Saussure i Leo Zehntnera jako odmiana gatunku Liturgusa cayennensis^[1]. Do rangi osobnego gatunku wyniósł go w 1901 roku Samuel Hubbard Scudder^[2]. W 2014 Gavin Svenson dokonał redeskrypcji samicy i opisu samca gatunku w ramach rewizji całego rodzaju. Miejscem typowym jest Temax w meksykańskim stanie Jukatan^[3].

L. maya należy do grupy gatunków „Maya” wraz z L. bororum, L. cura, L. fossetti, L. kirtlandi, L. manausensis, L. stiewei, L. trinidadensis i L. zoae. Według G. Svensona, biorąc pod uwagę olbrzymi zasięg L. maya w porównaniu do większości przedstawicieli rodzaju, badania genetyczne jej populacji mogą ujawnić w obrębie tego taksonu gatunki kryptyczne^[3].

Samce osiągają od 19,38 do 25,46 mm, a samice od 24,02 do 33,46 mm długości ciała. Szersza niż dłuższa głowa zaopatrzona jest w duże oczy złożone, trzy przyoczka i nitkowate czułki. Wzgórki jukstaokularne są duże u samicy, ale małe u samca. Poprzeczny nadustek ma krawędź dolną prostą do nieco wklęsłej. Trzonki i nóżki czułków są jasne, zaś biczyki ciemne. Nad środkową listewką czoła biegnie prosty czarny pas, od którego odchodzą dogrzbietowo i dobrzusznie czarne znaki. Po dwa jasne znaki leżą obok przyoczek bocznych i w dole ciemienia. Dół czoła i górę nadustka cechuje ciemna pigmentacja. Brązowe znaki zdobią wargę górną i żuwaczki. Głaszczki są jasne^[3].

Przedplecze ma długość 5,61–7,39 mm u samców i 6,75–8,99 mm u samic. Jest około trzykrotnie dłuższe niż szerokie, z wierzchu gładkie, ubarwione ciemno z jasnymi i czarnymi znakami. Prozona jest kwadratowa, o nieco wypukłych brzegach bocznych, a metazona ma brzegi boczne wklęsłe. Brzeg tylny przedplecza jest pośrodku wykrojony. Przednie odnóża mają uda długości 5,40–7,42 mm u samców i 6,73–8,48 mm u samic, o lekko wklęsłym brzegu grzbietowym, ciemno i jasno przepasanych powierzchniach zewnętrznych, czarnej przepasce na powierzchniach wewnętrznych i jasnych powierzchniach brzusznych; każde wyposażone w 14–16 kolców przednio-brzusznych, mniejszy od kolców tylno-brzusznych kolec kolanowy i dołek umieszczony między dwoma proksymalnymi kolcami tylno-brzusznymi, w jednej linii z najbardziej dystalnym kolcem dyskoidalnym. Golenie przednich odnóży mają 7 kolców tylno-brzusznych, z których pierwszy jest najkrótszy, drugi najdłuższy, a te od trzeciego do szóstego podobnej długości. Liczba kolców przednio-brzusznych goleni wynosi 9–11 u samców, a 7–10 u samic. Uda odnóży środkowej i tylnej pary mają zarówno listewki grzbietowe jak i brzuszne^[3].

Przednie skrzydła (tegminy) osiągają 13,16–16,56 mm długości u samców i 14,55–21,12 mm długości u samic. Barwy brązowa, jasna i zielonkawa tworzą na nich marmurkowy wzór, przy czym pole kostalne ma u samca ostro odgraniczone zielone i brązowe przepaski, a u samicy słabiej odgraniczone przepaski brązowe i jasne. Dwie jasne kropki leżą tuż za pierwszą żyłką radialną i duża jasna łata pośrodku skrzydła. Często jedno ze skrzydeł jest przyciemnione barwą czarną lub rdzawą. Tylne skrzydła osiągają 10,69–13,58 mm długości u samców i 12,02–15,61 długości u samic. Ich pole dyskoidalne jest opalizujące, czarne z rdzawą częścią dosiebną i przednim brzegiem, a ich pole analne przejrzyste, ale czarno przydymione^[3].

Odwłok ma brązowo i czarno ubarwione tergity pozbawione wyrostków tylno-bocznych. Płytka nadodbytowa (dziesiąty tergit^[4]) jest tak szeroka jak długa u samicy i nieco szersza niż dłuższa u samca^[3]. Jak u wszystkich modliszek genitalia samca są asymetryczne^[4]. Lewy skleryt brzuszny ma zaokrąglony koniec i przypominający ząbek, sterczący pod kątem wyrostek dystalny. Lewy skleryt grzbietowy ma spiczastą, krótką, acz dłuższą niż u podobnego L. trinidadensis apofizę falloidalną, a jego wydłużony, cienki i zaokrąglony na końcu wyrostek wierzchołkowy odróżnia go od tego u podobnego L. kirtlandi^[3].

Owad neotropikalny, rozprzestrzeniony od północnych okolic stolicy Meksyku przez Gwatemalę, Nikaraguę, Honduras, Kostarykę, Panamę, Kolumbię, Ekwador i Wenezuelę^[5][3] po południowe Peru na południu^[6][5][3] i Surinam na wschodzie^[5][3]. Na terenie Peru podawany z regionów: Cajamarca, Cuzco, Huánuco, Junín, Madre de Dios, Tumbes i Ukajali^[6] (zobacz też: modliszki Peru).

Zamieszkuje głównie nizinne, wilgotne lasy deszczowe, ale znajdywany był w lasach suchych, na terenach otwartych, a nawet w parkach, będąc tym samym najmniej wybrednym co do siedliska przedstawicielem rodzaju. Przebywa na średniej grubości pniach drzew, preferując te o gładkiej korze. Porusza się po nich szybko biegając. Zaniepokojone samice mogą odlatywać na krótkie dystanse, po czym opadać na podłoże, gdzie wykazują tanatozę^[3].