Lorenzo Gafà

Lorenzo Gafà
	; Popiersie Lorenzo Gafà, wykonane prawdopodobnie przez jego brata Melchiorre’a
Data i miejsce urodzenia	1639 ; Birgu
Data śmierci	16 lutego 1703
Narodowość	maltańska
	Praca
Styl	barok
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lorenzo Gafà (1639–1703) – maltański architekt i rzeźbiarz epoki baroku. Zaprojektował wiele kościołów na Wyspach Maltańskich, w tym katedrę św. Pawła w Mdinie i katedrę Wniebowzięcia w Victorii na Gozo. Był młodszym bratem rzeźbiarza Melchiorre’a Cafà.

Życie i twórczość

Gafà urodził się w 1639 w Birgu jako syn rzeźbiarza Marco Gafà i jego żony Veroniki. Karierę zawodową rozpoczął jako rzeźbiarz u boku swojego ojca, oraz starszego brata Melchiorre’a, który już był uznanym rzeźbiarzem. Lorenzo mógł studiować architekturę w Rzymie, chociaż nie ma żadnych dokumentów potwierdzających, że kiedykolwiek opuścił Maltę^[1]. Możliwe, że był uczniem włoskiego architekta Francesco Buonamiciego, podczas gdy ten ostatni mieszkał na Malcie^[2].

Prace udokumentowane

Już na początku lat sześćdziesiątych XVII wieku zainteresował się projektowaniem budynków, a od 1661 wiadomo, że był zaangażowany w projekt prezbiterium kościoła św. Filipa w Żebbuġ. Jakiś czas przed 1666 pracował przy reredos ołtarza głównego w kościele św. Scholastyki oraz w dominikańskim kościele Zwiastowania, oba w rodzinnym mieście Birgu. Znany jest również z tego, że zaprojektował ołtarz do kościoła św. Mikołaja w Valletcie. Zaprojektował również lub był zaangażowany w budowę następujących kościołów^[1]:

Bazylika św. Pawła, Rabat (1664–83)
Kościół św. Pawła Rozbitka, Valletta (1666–80)
Kościół Karmelitów, Mdina (1668–72)
Kościół Sarria, Floriana (1676)
Kościół św. Mikołaja, Siġġiewi (1676–1693)
Kościół św. Anny(inne języki), Birgu (1679)
Kościół św. Rocha, Valletta (ok. 1680)
Kościół św. Wawrzyńca, Birgu (1681–97)
Kościół św. Piotra Męczennika, Marsaxlokk (1682)
Kopuła kościoła św. Jerzego, Qormi (1684)
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Qrendi (1685–1712)
Sanktuarium Tal-Ħlas, Qormi (1690)
Kościół św. Katarzyny, Żejtun (1692–1744)
Kościół Ducha Świętego, Żejtun (1688)
Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Rabat (Gozo) (1697–1711)
Powiększenie kościoła Matki Bożej Zwycięskiej, Valletta (1699)

Katedra św. Pawła w Mdinie i katedra Wniebowzięcia w Cittadelli na Gozo, których projektantem był Lorenzo Gafà pod koniec XVII i na początku XVIII wieku.

Prace przypisane

Niektóre źródła podają również, że Gafà był zaangażowany w budowę kościoła św. Katarzyny w Żurrieq (1632–1655), kościoła Our Saviour w Kalkarze (1680), kościoła Matki Bożej w Żebbuġ (1683), prezbiterium kościoła Narodzenia Najświętszej Maryi Panny(inne języki) w Naxxar (1691), kościoła Zwiastowania(inne języki) w Tarxien (1692), kościoła św. Mikołaja(inne języki) w Mdinie (1692), kościoła św. Agaty w Mdinie (1694) i kościoła św. Juliana w Senglei (1696)^[1].

Inne prace

W 1679 Gafà zaprojektował i nadzorował budowę prezbiterium katedry św. Pawła w Mdinie, a później zaprojektował Pałac Biskupi. Katedra została częściowo zniszczona kilka lat później podczas trzęsienia ziemi, chociaż nowo wybudowane prezbiterium pozostało nienaruszone. Stara katedra została rozebrana, a między 1696 a 1705 zbudowano nową, według barokowych projektów Gafà. Została ona konsekrowana 8 października 1702 i jest uważana za arcydzieło Gafà^[3].

Gafà zaprojektował także niektóre świeckie budynki, w tym Villa Bichi(inne języki) (1675), pałac generała galer w Birgu (przed 1695) i prawdopodobnie szpital Ta’Saura w Rabacie (1655)^[1].

Lorenzo Gafà zmarł 16 lutego 1703 w wieku 64 lat^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Michael J. Schiavone: Dictionary of Maltese Biographies Vol. II G-Z. Pietà: Pubblikazzjonijiet Indipendenza, 2009, s. 851–852. ISBN 978-99932-91-32-9. (ang.).
↑ Keith Sciberras. An Architect in Context – Francesco Buonamici. „Baroque Routes”, s. 14–15, 12.2007. [zarchiwizowane z adresu 2020-10-08]. (ang.).
↑ Denis De Lucca. Mdina: the Cathedral area. „Heritage: An Encyclopedia of Maltese Culture and Civilization”. 1, s. 122, 1979. Midsea Books Ltd. (ang.).
↑ Aloysius Deguara: The Metropolitan Cathedral – Mdina. Santa Venera: Heritage Books, 2008, s. 7. ISBN 978-99932-7-172-7. (ang.).

[dictionary-1] Michael J. Schiavone: Dictionary of Maltese Biographies Vol. II G-Z. Pietà: Pubblikazzjonijiet Indipendenza, 2009, s. 851–852. ISBN 978-99932-91-32-9. (ang.).

[review-2] Keith Sciberras. An Architect in Context – Francesco Buonamici. „Baroque Routes”, s. 14–15, 12.2007. [zarchiwizowane z adresu 2020-10-08]. (ang.).

[mdina-3] Denis De Lucca. Mdina: the Cathedral area. „Heritage: An Encyclopedia of Maltese Culture and Civilization”. 1, s. 122, 1979. Midsea Books Ltd. (ang.).

[deguara-4] Aloysius Deguara: The Metropolitan Cathedral – Mdina. Santa Venera: Heritage Books, 2008, s. 7. ISBN 978-99932-7-172-7. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]