Orogeneza kimeryjska

Orogeneza kimmeryjska – orogeneza w Azji w okresie jury, kredy i wczesnego kenozoiku 200–150 mln lat temu.

Do orogenezy kimmeryjskiej doszło wskutek kolizji mikrokontynentu Kimmerii z kontynentem proto-azjatyckim (Laurasią) – Kazachstanią oraz północnymi i południowymi Chinami. W wyniku tej orogenezy, rozpoczynającej się w późnym triasie, doszło do zamknięcia oceanu Paleotetydy. Istniejąca tam długowieczna strefa subdukcji miała wergencję północną i północno-zachodnią, a na jej zapleczu (czyli północy) istniał od późnego permu kontynentalny łuk wulkaniczny (andezyty). Powstałe w tej orogenezie pasma górskie, z dużym prawdopodobieństwem tak wysokie jak współczesne pasma tego rejonu (Hindukusz, Pamir, Himalaje), leżą obecnie w środkowej i południowo-wschodniej Azji. Przykładowo, na obszarze północnego Iranu szef Paleotetydy znajduje się pomiędzy G. Elburs i Kopet Dag, gdzie struktury kimeryjskie są ekshumowane (odnowione) w orogenezie alpejskiej.

• Brunet, M._F., Wilmesen, M. & Granth, J. W. (Eds.), 2009. South Caspian to Central Iran Basins, Special Publications, Geological Society of London 312, 31-55.
• Zanchi, A., Berra F., Mattei, M., Ghasemi, M.R. & Sabouri J., 2006. Inversion tectonics in Central Alborz, Iran. Journal of Structural Geology, 28, 2023-2037.
• Zanchi, A., Zanchetta, S., Berra, F., Mattei, M., Garzanti, E., Molyneux, S., Nawab, A. & Sabouri, J., 2009. The Eo-Cimmerian (Late? Triassic) orogeny in North Iran. In: M.-F.
• Zanchi, A., Berra, F., Balini, M., Ghassemi, M.R., Heidarzadeh, G. & Zanchetta, S., 2011. The Palaeotethys Suture Zone in NE Iran: New Constraints on the Evolution of the Eo-Cimmerian Belt (Darius Programme), AAPG International Conference and Exhibition, 23-26th October 2011, Milan, Italy.