Order Aleksandra Newskiego (ZSRR)

Order Aleksandra Newskiego
Орден Александра Невскoго
	; Awers do 1943
	; Awers od 1943
	; Baretka
Ustanowiono	29 lipca 1942
Wielkość	50 mm
Kruszec	srebro
Wydano	42 165
Powyżej	Order Bohdana Chmielnickiego III klasy
Poniżej	Order Wojny Ojczyźnianej
	Multimedia w Wikimedia Commons

Radziecki znaczek pocztowy z wizerunkiem Orderu Aleksandra Newskiego

Order Aleksandra Newskiego (ros. Орден Александра Невскoго) – radziecki order wojskowy.

Historia

Został ustanowiony dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 29 lipca 1942 roku. Tym dekretem zatwierdzono również statut oraz opis odznaki orderu. W późniejszym okresie statut został uzupełniony dekretem z 10 listopada 1942 roku, zostały wniesione poprawki w opisie samej odznaki.

Patronem orderu jest Aleksander Newski, ruski wódz, książę Nowogrodu, pogromca krzyżaków podczas bitwy na jeziorze Pejpus w 1242 roku.

Zasady nadawania

Order był ustanowiony do nagradzania korpusu oficerskiego Armii Czerwonej „za wybitne zasługi w organizacji i kierowaniu operacjami bojowymi i za osiągnięte w ich rezultacie sukcesy w walkach za Ojczyznę”.

Order Aleksandra Newskiego posiadał jeden stopień i byli nim nagradzani dowódcy dywizji, brygad, pułków, batalionów, kompanii oraz plutonów, m.in. za:

przejawioną podczas walki inicjatywę w wyborze właściwego momentu niespodziewanego, śmiałego i gwałtownego ataku na wroga, zadania mu klęski przy niewielkich stratach własnych,
dowodząc własną artylerią, za zniszczenie artylerii wroga lub jego punktów ogniowych, które uniemożliwiają działanie własnych wojsk, zniszczenie grupy schronów bojowych czy stałych stanowisk ogniowych lub uporczywe i skuteczne odpieranie ataków dużej grupy czołgów wroga,
za umiejętne dowodzenie pododdziałem lub jednostką pancerną w walce i przyczynienie się do zadania przeciwnikowi znacznych strat w sile żywej i sprzęcie
za wytrwałe działanie i inicjatywę w dezorganizowaniu oraz niszczeniu inżynieryjnych umocnień przeciwnika,
za systematyczną i terminową organizację regularnej łączności podczas wykonywania zadania bojowego oraz utrzymanie jej sprawności,
za umiejętne przeprowadzenie operacji desantowej i wykonanie zadania bojowego przy najmniejszych stratach własnych.

Opis odznaki

Odznaka orderu została wykonana ze srebra w formie dziesięcioramiennej, wielopromiennej gwiazdy, na którą nałożona jest pozłacana, emaliowana na czerwono pięcioramienna gwiazda. Order ma średnicę 50 mm.

Na awersie w centrum umieszczona jest okrągła tarcza z popiersiem Aleksandra Newskiego oraz napisem: АЛЕКСАНДР НЕВСКИИ (pol. Aleksander Newski). Tarcza okolona jest złotym wieńcem laurowym, a spoza niej wystają dwie złocone berdysze. U dołu znajduje się srebrna mała tarcza z sierpem i młotem, umieszczona na tle skrzyżowanych: miecza, oszczepu, kołczana i łuku.

Rewers jest gładki, znajduje się ta śruba z nakrętką do umocowania na mundurze.

Baretka orderu jest w kolorze niebieskim z szerokim czerwonym paskiem pośrodku.

Odznaczeni

Jednymi z pierwszych wyróżnionych orderami byli oficerowie: W.F. Kotow, I.N. Ruban, S.P. Cybulin.

Łącznie za bojowe zasługi nadano 42 165 orderów.

Wśród nagrodzonych znajduje się 1473 jednostek i związków taktycznych, w tym polskie:

Osoby odznaczone Orderem

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Aleksandra Newskiego (Związek Radziecki).

Jednostki wojskowe odznaczone Orderem

Z tym tematem związana jest kategoria: Jednostki wojskowe odznaczone Orderem Aleksandra Newskiego (Związek Radziecki).

Zobacz też

Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie)
Order Aleksandra Newskiego (Federacja Rosyjska)

Bibliografia

Михаил Музалевский, Сергей Шишков: Ордена и медали СССР 1918 – 1991. T. 1. Ворон, 1996, s. 176-182. (ros. • ang.).
Указ Президиума Верховного Совета СССР «Об учреждении военных орденов: Ордена Суворова, первой, второй и третьей степени, Ордена Кутузова, первой и второй степени и Ордена Александра Невского» от 20 июля 1942 года // Ведомости Верховного Совета Союза Советских Социалистических Республик : газета. — 1942. — 5 августа (№ 30 (189)). — С. 1.

Tytuły honorowe	Bohater Związku Radzieckiego (Złota Gwiazda) Bohater Pracy Socjalistycznej (Medal Sierp i Młot) Matka-bohater
Ordery	Order „Zwycięstwo” Lenina Rewolucji Październikowej Czerwonego Sztandaru Suworowa Kutuzowa Bohdana Chmielnickiego Aleksandra Newskiego Uszakowa Nachimowa Wojny Ojczyźnianej Czerwonej Gwiazdy Sławy Czerwonego Sztandaru Pracy „Znak Honoru” Przyjaźni Narodów „Za służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR” Sławy Pracy „Za osobiste męstwo” Macierzyńska sława”
Medale	„Za pracowniczą dzielność” „Za pracowniczą wybitność” „Weteran pracy” „Za Odwagę” Za zasługi bojowe” Uszakowa Nachimowa „Partyzantowi Wojny Ojczyźnianej” „Za wyróżnienie w ochronie granic państwowych ZSRR” „Za wyróżnienie w służbie wojskowej” „Weteran Sił Zbrojnych ZSRR” „Za umacnianie braterstwa broni” „Za obronę Leningradu” „Za obronę Moskwy” „Za obronę Odessy” „Za obronę Sewastopola” „Za obronę Stalingradu” „Za obronę Kijowa” „Za obronę Kaukazu” „Za obronę Radzieckiego Obszaru Podbiegunowego” „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Za zwycięstwo nad Japonią” „Za zdobycie Budapesztu” „Za zdobycie Królewca” „Za zdobycie Wiednia” „Za zdobycie Berlina” „Za wyzwolenie Belgradu” „Za wyzwolenie Warszawy” „Za wyzwolenie Pragi” „Za ofiarną pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Za odbudowę przedsiębiorstw metalurgii żelaznej południa” Za odbudowę kopalni węgla Donbasu” „Za rozwój dziewiczych ziem” Za budowę Bajkalsko-Amurskiej Magistrali” „Za przekształcenie Nieczarnoziemów RFSRR” „Za rozwój zasobów mineralnych i rozwój kompleksu nafto-gazowego Zachodniej Syberii” „Za wybitną służbę w ochronie porządku publicznego” „Za odwagę w pożarze” „Za ratowanie tonących” 100-lecia urodzin Lenina „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej” „30 lat Armii Radzieckiej i Floty” „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR” 70 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „50 lat radzieckiej milicji” 800-lecia Moskwy 250-lecia Leningradu 1500-lecia Kijowa Macierzyństwa „Za nienaganną służbę”
Inne	Odznaka za rany

Rodzaj odznaczenia	order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium
Elementy insygniów	godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa
Formy zredukowane	cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka
Lista odznaczeń w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie
Lista baretek w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych
Prawo	kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy
System odznaczeń w Polsce	Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe