Olga Hepnarová

Olga Hepnarová

Data i miejsce urodzenia	30 czerwca 1951 Praga
Data i miejsce śmierci	12 marca 1975 Praga (Pankrác)
Przyczyna śmierci	kara śmierci przez powieszenie
Multimedia w Wikimedia Commons

Olga Hepnarová (ur. 30 czerwca 1951 w Pradze, zm. 12 marca 1975 tamże – więzienie Pankrác) – czechosłowacka masowa morderczyni, która wjechała ciężarówką w przechodniów, zabijając osiem osób. Ostatnia kobieta skazana w Czechosłowacji na karę śmierci^[1].

Olga pochodziła z bogatej rodziny, ojciec był urzędnikiem bankowym, matka wziętą dentystką^[1][2]. Rodzice, mówiła Olga w czasie późniejszego procesu, traktowali ją gorzej niż siostrę; Olga mówiła o sobie „ludzki podnóżek”^[1], Prügelknabe, otloukánek (chłopiec do bicia, kozioł ofiarny^[3]), popychadło^[2]. W liście do mediów napisała: „Mam przezwiska: Smoczyca (bo musiałam walczyć ze wszystkimi), Mumia, Tarzan, Połamany Anioł, Kamienny Kwiatek, Śpiąca Panna”^[2].

W wieku 13 lat (15 czerwca 1964^[3]) próbowała popełnić samobójstwo^[1]. Następnie dziewczyna była leczona psychiatrycznie w zamkniętym zakładzie w Oparzanach^[2]; próbowała stamtąd uciec^[1]. Złapana przez sanitariuszy szpitala była maltretowana^[1]. Została też pobita do krwi przez kilka agresywnych pacjentek szpitala^[1][2]. W aktach medycznych nie odnotowano u niej choroby psychicznej^[1]. Lekarze uznali ją za zdrową, a seksuolodzy orzekli, że jej seksualność nie plasuje się ani jako homo-, ani jako heteroseksualna^[1]. Była postrzegana jako chłopczyca^[1]. W wieku 14 lat paliła 5 papierosów dziennie^[2].

W czasie późniejszych przesłuchań Olga przyznała się do podpalenia domku letniskowego rodziców w Zábrodí w 1970^[2][3]. Intencją były zemsta na ojcu i przerwanie kłótni rodziców^[2].

Po skończeniu szkoły podstawowej przez cztery lata przyuczała się do zawodu artystycznej introligatorki^[2]. Za pierwszym razem zdała egzamin na prawo jazdy^[1][2][3].

Szybko wyprowadziła się z domu, jeszcze jako nastolatka zaczęła żyć na własny rachunek^[1]. Odwiedzana przez kochanki nie potrafiła zbudować stałej relacji^[1]. Zdaniem Petra Kazdy mogło być to spowodowane zespołem Aspergera^[1]. Lubiła czytać Jeana-Paula Sartre'a, Alberta Camusa, Franza Kafkę^[1], Freuda, Nezvala, Rilkego^[2]. Z pomocą matki kupiła w 1971 ziemię w Olešku^[2][3].

Zatrudniła się jako kierowca w Zakładach Transportowych Poczt i Telekomunikacji^[1], następnie przeszła do komunikacji miejskiej^[2].

Na początku roku 1973 sprzedała swoją chatkę i zamieszkała w hotelu robotniczym w Pradze^[2]. W ostatnich miesiącach przed morderstwem Olga zaprzyjaźniła się z Miroslavem Davidem^[2]. Jego zdaniem „Olga strasznie chciała żyć cicho jak myszka, ale impertynencja świata sprawiła, że było inaczej. Kiedy nie mogła spełnić pragnienia, by żyć, zapragnęła zabijać”^[2].

Wykluczenie ze społeczeństwa sprawiło, że Olga chciała się na nim zemścić. Na początku planowała wspiąć się na którąś z wysokich budowli na placu Wacława i strzelać do ludzi^[1][2]. Myślała też o doprowadzeniu do wykolejenia pociągu^[1][2]. Nie miała jednak możliwości, by tego dokonać^[1][2].

Kupiła od studenta medycyny ludzką czaszkę, którą woziła na desce rozdzielczej^[1][2]. Do środka wkładała zapaloną świeczkę^[1]. Matka pomogła jej wstawić do czaszki ludzkie zęby, do czego przyznała się w czasie procesu^[1][2]. 9 lipca 1973 roku zepchnęła swojego trabanta ze zbocza koło Oleška^[2], następnego dnia wypożyczyła samochód marki Praga RN^[1]. Wysłała dwa listy do redakcji pism „Svobodné slovo” i „Mlady svět”, napisane dwa dni wcześniej^[3][2]:

10 lipca 1973 celowo wjechała ciężarówką marki Praga RN w grupę ludzi stojących na przystanku tramwajowym w praskich Holešovicach, zabijając 8 osób (3 osoby zginęły na miejscu, 5 zmarło w wyniku obrażeń^[2]) i raniąc 12 kolejnych – przy ulicy Obrońców Pokoju na przystanku było około 30 osób^[1][2]. Nie próbowała uciec z miejsca zdarzenia, funkcjonariuszowi, który pierwszy dotarł na miejsce, powiedziała, że czynu dokonała z rozmysłem^[2][3]. Badanie krwi nie wykazało obecności alkoholu i narkotyków^[2][3].

Proces trwał pięć dni^[2]. Twierdziła, że gdyby było to możliwe, powtórzyłaby swój czyn, żałowała, że ofiar nie było więcej^[1]. W czasie procesu oświadczyła, że wrogość do społeczeństwa wynikała z powodu jej niezrozumienia. Początkowo uważano, że Olga może być związana z antykomunistycznym ruchem, który próbuje pokazać słabość systemu. Ta możliwość została jednak wykluczona^[1][2]. Lekarze ocenili jej inteligencję jako ponadprzeciętną^[3].

Uznana za zdrową psychicznie została 6 kwietnia 1974 skazana na karę śmierci i powieszona 12 marca 1975 w więzieniu na Pankrácu po odmowie ułaskawienia przez premiera Lubomíra Štrougala^[2], który zastępował chorego prezydenta Ludvika Svobodę. Nie odwoływała się od wyroku; zrobiła to jej matka, lecz prośba została rozpatrzona negatywnie^[1][2]. Na krótko przed wykonaniem wyroku zaczęła mówić, że Olga Hepnarová umarła, a ona nazywa się Sandy Winiferowá^[3].

W 2016 Tomáš Weinreb i Petr Kazda zrealizowali czesko-polski film Ja, Olga Hepnarová z Michaliną Olszańską w roli głównej, opowiadający o jej losach^[4].

• Pełny list Olgi