Okrężnica (roślina)

Okrężnica
	; Morfologia (okrężnica bagienna)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	wrzosowce
Rodzina	pierwiosnkowate
Rodzaj	okrężnica
	Nazwa systematyczna
	Hottonia L.; Sp. Pl. 145. 1753
	Typ nomenklatoryczny
	Hottonia palustris L.
Synonimy
	Breviglandium Dulac;
	Breviglandium Dulac;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Okrężnica (Hottonia L.) – rodzaj roślin wodnych z rodziny pierwiosnkowatych. Obejmuje dwa gatunki – okrężnicę bagienną H. palustris i H. inflata. Pierwszy występuje w Europie, w tym także w Polsce^[4], a drugi w centralnej i wschodniej części Ameryki Północnej. Naukowa nazwa rodzajowa upamiętnia holenderskiego botanika – Petrusa Hottona (1648-1709)^[5].

Morfologia

Pokrój: Rośliny jednoroczne (H. inflata) i byliny (H. palustris)^[6] o pędach pływających, w szczytowej części podnoszących się lub wyprostowanych. Rośliny bez kłącza, korzenie cienkie, włókniste^[5].
Liście: Zanurzone i pływające na powierzchni wody, wyrastają wzdłuż łodygi skrętolegle, naprzeciwlegle i w okółkach. Blaszka liściowa szerokoeliptyczna, jest podzielona pojedynczo lub podwójnie na równowąskie do nitkowatych odcinków. Ogonek liściowy obecny, czasem oskrzydlony^[5].
Kwiaty: Wyrastają na wznoszących się nad powierzchnię wody gronach powstających pojedynczo u młodych roślin lub w liczbie do 15 u starszych. Każde grono składa się z 3–10 okółków, a w każdym z okółków wyrasta 3–10 kwiatów, każdy wsparty przysadką. Kwiaty są siedzące i szypułkowe, na szypułkach prosto wzniesione lub rozpostarte. Kielich dzwoneczkowaty składa się z 5 zielonych działek, o łatkach na końcach dłuższych od rurki. Płatków korony jest 5. Są one barwy białej, żółtej lub fioletowej, zrośnięte u nasady w rurkę, z wolnymi końcami prosto wzniesionymi, zaokrąglonymi^[5].
Owoce: Kuliste torebki zawierające 100 do 200 nasion. Nasiona kanciaste do kulistych, brązowe do czerwonobrązowych, z łupiną mniej lub bardziej wyraźnie siateczkowatą^[5].
Różnice między gatunkami: H. inflata różni się od okrężnicy bagiennej dętymi osiami kwiatostanów, mniejszymi kwiatami o płatkach nie dłuższych od działek kielicha^[5].

Systematyka

Rodzaj należy do podrodziny Primuloideae w obrębie rodziny pierwiosnkowatych Primulaceae^[7]. W obrębie podrodziny rodzaj ten tworzy monofiletyczny klad wspólnie z rodzajami: urdzik Soldanella, Bryocarpum i Omphalogramma^[8]^[9].

Wykaz gatunków^[10]

Hottonia palustris L. – okrężnica bagienna
Hottonia inflata Elliott

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-02-06] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Index Nominum Genericorum. [dostęp 2016-02-06].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 100, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Anita F. Cholewa: Hottonia L.. [w:] Flora of North America [on-line]. e.Floras.org. [dostęp 2017-02-06].
↑ C.D.C.D. Preston C.D.C.D., J.M.J.M. Croft J.M.J.M., Aquatic plants in Britain and Ireland, Leiden, Boston: Brill, 2014, s. 88, ISBN 978-90-04-27729-8 .
↑ Genus: Hottonia L.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. [dostęp 2017-02-06].
↑ Mast A.R., Kelso S., Richards A.J., Lang D.J., Feller D.M.S., Conti E.. Phylogenetic relationships in Primula L. and related genera (Primulaceae) based on noncoding chloroplast DNA. „Int J Plant Sci”. 162, 6, s. 1381–1400, 2001.
↑ Morozowska M., Czarna A., Kujawa M., Jagodzinski M.A.. Seed morphology and endosperm structure of selected species of Primulaceae, Myrsinaceae, and Theophrastaceae and their systematic importance. „Plant Syst Evol”. 291, 3–4, s. 159–172, 2011.
↑ Hottonia. [w:] The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2017-02-06].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-02-06] (ang.).

[ing-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2016-02-06].

[checklist-4] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 100, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[america-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Anita F. Cholewa: Hottonia L.. [w:] Flora of North America [on-line]. e.Floras.org. [dostęp 2017-02-06].

[preston-6] C.D.C.D. Preston C.D.C.D., J.M.J.M. Croft J.M.J.M., Aquatic plants in Britain and Ireland, Leiden, Boston: Brill, 2014, s. 88, ISBN 978-90-04-27729-8 .

[grin-7] Genus: Hottonia L.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. [dostęp 2017-02-06].

[8] Mast A.R., Kelso S., Richards A.J., Lang D.J., Feller D.M.S., Conti E.. Phylogenetic relationships in Primula L. and related genera (Primulaceae) based on noncoding chloroplast DNA. „Int J Plant Sci”. 162, 6, s. 1381–1400, 2001.

[9] Morozowska M., Czarna A., Kujawa M., Jagodzinski M.A.. Seed morphology and endosperm structure of selected species of Primulaceae, Myrsinaceae, and Theophrastaceae and their systematic importance. „Plant Syst Evol”. 291, 3–4, s. 159–172, 2011.

[10] Hottonia. [w:] The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2017-02-06].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]