Jasień (dopływ Neru)

Jasień

Jasień przecinający ulicę Dubois
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Rzeka
Długość	12,6 km
Powierzchnia zlewni	79,5 km²
Źródło
Miejsce	W pobliżu skrzyżowania ulic Pomorskiej i Lawinowej w Łodzi na Stokach
Ujście
Recypient	Ner
Miejsce	wpływa do Neru niedaleko ulic Dubois, Noteckiej i Odrzańskiej, w pobliżu lotniska Lublinek
Współrzędne	51°42′49,7″N 19°24′46,3″E/51,713806 19,412861
Położenie na mapie Łodzi ujście
Położenie na mapie Polski ujście
Położenie na mapie województwa łódzkiego ujście
Multimedia w Wikimedia Commons

Jasień – rzeka przepływająca przez niemal centrum Łodzi, której cały bieg (wynoszący 12,6 km) mieści się w granicach administracyjnych miasta. Źródło rzeki znajduje się na Stokach w pobliżu ulicy Lawinowej na wysokości 250 m n.p.m., a rzeka kończy swój bieg wpadając do Neru na wysokości 173 m n.p.m.^[1]

Na rzece znajdują się stawy w: Parku Widzewskim, Parku nad Jasieniem, przy rezydencji Edwarda Herbsta oraz w Parku im. Władysława Reymonta.

Nazwa rzeki jest rodzaju męskiego (ten Jasień), o czym świadczy m.in. istniejący Park nad Jasieniem u zbiegu ulic Śmigłego-Rydza i Tymienieckiego oraz ulica o tej samej nazwie na Nowym Rokiciu.

Rzeka miała duże znaczenie w rozwoju gospodarczym Łodzi. W latach 1824–1828 na południe od Nowego Miasta (na terenach miejskich oraz rządowych) dokonano regulacji osady przemysłowej, przeznaczonej pod osiedlenie tkaczy lnu i bawełny, którą nazwano Łódka. Osada położona była wzdłuż rzeki Jasień i traktu piotrkowskiego^[2]. Wybór Jasienia wynikał z dwóch faktów: głębokość w górnym biegu dochodziła do 1 m, spadek na długości 2,1 km wynosił 17 metrów, tj. ok. 8%. Szczególnie dużo wody dostarczał rejon dzisiejszego Placu Zwycięstwa (dawne nazwy: Wodny Rynek, park Źródliska, wcześniej należące do młyna wodnego Lamus – do dzisiaj funkcjonujące w obiegu potocznym, a nawet oficjalnym – świadczą o powyższym fakcie).

W końcu lat 20. XIX wieku zaczęły powstawać wzdłuż Jasienia pierwsze łódzkie fabryki: bielnik, krochmalnia, folusz i magiel Tytusa Kopischa w 1828, w rejonie ulic Piotrkowskiej, Emilii (dziś Tymienieckiego) i Widzewskiej (dziś Kilińskiego), Lamus, Wójtowski Młyn, Księży Młyn i Araszt, gdzie w 1824 prawie 2 km² otrzymał Krystian Fryderyk Wendisch. Po drugiej stronie rzeki rozpoczęli działalność A.W. Potempa – drukarnia tkanin bawełnianych, J.T. Lange – farbiarnia czerwieni tureckiej oraz zakłady bawełniane Ludwika Geyera. Potempa zajął północną stronę nowo spiętrzonego stawu, Geyer południową, a Lange w rejonie ulicy Czerwonej. Z czasem wszystko to odkupił L. Geyer i stworzył jedno z większych przedsięwzięć gospodarczych w Łodzi. Młyn Lamus w rejonie ulicy Targowej w 1842 otrzymał Traugott Grohmann, który jako drugi po Geyerze zastosował maszynę parową w przemyśle bawełnianym. W 1853 przybył do Łodzi Karol Scheibler, który otrzymał bezpłatnie od miasta teren dzisiejszego Parku Źródliska. Wkrótce wchłonął wiele małych firm. W końcu XIX wieku była to jedna z największych firm bawełnianych na świecie.

Rozwijający się przemysł w mieście i rosnące zapotrzebowanie wody do produkcji włókienniczej sprawił, że Jasień, który napędzał kilka młynów, w latach 60. XIX w. stał się strumykiem o głębokości nieprzekraczającej 40 cm i szerokości do 230 cm^[3].

Dopływy Jasienia to dzisiejsze Karolewka i Olechówka oraz Lamus^[4]. Dawniej dopływem była jeszcze (dziś wyschnięta) rzeka Dąbrówka.

• 
  Jasień
• 
  Jasień przy ul. Pomorskiej, w pobliżu źródła – widok na południowy wschód
• 
  Jasień na Starym Rokiciu
• 
  Jasień na Starym Rokiciu z uregulowanym korytem

• Rzeki w Łodzi
• Rzeki w Polsce

• AnnaA. Rynkowska AnnaA., Ulica Piotrkowska, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1970, ISBN 978-83-939822-4-0 .