Jaskinnica francuska

Jaskinnica francuska

Speleomantes strinatii[1]
(Aellen, 1958)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Rząd	płazy ogoniaste
Rodzina	bezpłucnikowate
Podrodzina	Plethodontinae
Rodzaj	Speleomantes
Gatunek	jaskinnica francuska
Synonimy
Hydromantes strinatii Aellen, 1958 Hydromantes italicus strinatii Aellen, 1958 Hydromantes genei strinatii Aellen, 1958 Hydromantes italicus argentatus Stefani, 1969 Hydromantes italicus ligusticus Stefani, 1969 Hydromantes italicus bonzanoi Bruno & Bologna, 1973
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
zagrożony
Zasięg występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Jaskinnica francuska (Speleomantes strinatii) – gatunek płaza ogoniastego z rodziny bezpłucnikowatych występujący endemicznie w górach południowo-wschodniej Francji i północno-zachodnich Włoch. Dorasta do 12,3 cm długości i cechuje się zmiennym ubarwieniem. Gatunek zagrożony (EN) w związku ze stosunkowo dużym (>20%) prawdopodobieństwem wyginięcia w ciągu najbliższych 25–50 lat spowodowanym infekcjami patogenicznego grzyba Batrachochytrium salamandrivorans.

Wygląd identyczny jak u pieczarnika włoskiego (Speleomantes italicus). W przeszłości uważana była za podgatunek S. italicus^[3].

Samce dorastają do 11,6 cm, a samice do 12,3 cm. Głowa widziana z góry jest owalna, pysk zaokrąglony, występuje lekki nagryz pionowy. Ubarwienie zmienne – kolor podstawowy od jasnobrązowego do czarnego^[4].

Endemit – występuje wyłącznie w południowo-wschodniej Francji i północno-zachodnich Włoszech^[2]. Spotykana jest na wysokości 0 – 2500 m n.p.m. w południowo-wschodnich Alpach francuskich, Alpach włoskich oraz w Apeninach we włoskim regionie administracyjnym Liguria^[2][3]. Zasięg występowania wynosi 17 290 km². Występują dwie introdukowane subpopulacje – jedna w departamencie Ariège we francuskich Pirenejach, a druga we francuskiej miejscowości Angles-sur-l’Anglin. Płaz ten spotykany jest w pobliżu strumieni, kamiennych odkrywek i jaskiń na obszarach górskich. Może również występować na zagospodarowanych obszarach wiejskich, ale nie znosi dużego poziomu degradacji siedliska. Samica składa jaja na ziemi, występuje rozwój prosty^[2].

IUCN klasyfikuje jaskinnicę francuską jako gatunek zagrożony (EN), jako że modele matematyczne wykazały, że prawdopodobieństwo wyginięcia z powodu infekcji patogenicznego grzyba Batrachochytrium salamandrivorans wynosi ponad 20% w ciągu następnych 5 pokoleń (25–50 lat). Gatunek ten jest lokalnie pospolity – bardziej we Włoszech niż we Francji.

Występuje lokalna utrata siedliska spowodowana wycinką drzew, rozwojem turystyki i urbanizacją. Jaskinnicy francuskiej zagrażać może również zmiana klimatu oraz odłów w celach hodowlanych. Gatunek ten występuje na wielu obszarach chronionych i niektórych obszarach Natura 2000. Przed wyodrębnieniem jako osobny gatunek, płaz ten figurował w załączniku II konwencji berneńskiej oraz załączniku IV dyrektywy siedliskowej Unii Europejskiej jako pieczarnik włoski. W ochronie gatunku pomóc może lepsze zrozumienie biologii Batrachochytrium salamandrivorans^[2].