Jan Stanisław Matuszek

Jan Stanisław Matuszek

podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	22 listopada 1892 Kraków
Data i miejsce śmierci	1940 USRR
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Stanowiska	dowódca obrony Przemyśla
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa Obrona Przemyśla (1939)
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Stanisław Matuszek (ur. 22 listopada 1892 w Krakowie, zm. 1940 w ZSRR) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Urodził się 22 listopada 1892^[1] w rodzinie Jakuba. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarskiej i królewskiej armii. 1 listopada 1917 roku został mianowany porucznikiem rezerwy piechoty. W 1917 roku jego oddziałem macierzystym był c. i k. Pułk Piechoty Nr 57^[2].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1920. Został awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919^[3][4]. W latach 20. był oficerem 16 pułku piechoty w garnizonie Tarnów (w tym w 1923 w funkcji adiutanta sztabowego odkomenderowany na studia na Uniwersytet Jagielloński^[5])^[6]. Został awansowany do stopnia majora piechoty ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925^[7][8]. Jako oficer 16 pułku piechoty w 1928 był skierowany do Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia w Rembertowie^[9]. 23 października 1931 został przeniesiony do 2 pułku strzelców podhalańskich w Sanoku na stanowisko dowódcy batalionu^[10][11]. W kwietniu 1934 roku został przesunięty na stanowisko kwatermistrza pułku^[12]. W Sanoku był szefem Wojskowego Klubu Sportowego^[13], zasiadł w komitecie organizacyjnym Zjazdu Górskiego w Sanoku w 1936^[14]. W ramach WKS uprawiał strzelectwo sportowe. Podczas XII narodowych zawodów strzeleckich w Wilnie triumfował w kilku konkurencjach indywidualnych oraz drużynowo w strzelaniu z pozycji stojącej^[15]. Na podpułkownika awansował ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 9. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[16]. Do sierpnia 1939 był I zastępcą dowódcy 5 pułku strzelców podhalańskich w Przemyślu^[17].

W czasie kampanii wrześniowej był zastępcą dowódcą Ośrodka Zapasowego 24 Dywizji Piechoty, a od 9 września zastępcą dowódcy obrony Przemyśla i dowódcą oddziału/pułku bojowego OZ 24 DP, dowódcą wysuniętej linii oporu na Zasaniu^[18]. Od 14 września, po wyjeździe generała Jana Chmurowicza dowodził obroną miasta. W nocy z 14 na 15 września dowodzona przez niego załoga miasta wycofała się w kierunku Mościsk, gdzie dołączyła do 24 Dywizji Piechoty^[19].

Wzięty do sowieckiej niewoli, trafił do obozu w Kozielsku. W 1940 roku został zamordowany przez NKWD. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej (lista wywózkowa 55/5-39)^[20]. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

• Krzyż Walecznych^[16]
• Złoty Krzyż Zasługi – 17 marca 1930 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”^[21]

austro-węgierskie

• Srebrny Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej
• Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej
• Srebrny Medal Waleczności I klasy
• Krzyż Wojskowy Karola

• Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)

• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Ryszard Dalecki: Armia „Karpaty” w wojnie obronnej 1939 r.. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989. ISBN 83-03-02830-8.
• Listy katyńskiej ciąg dalszy – straceni na Ukrainie. Marek Tarczyński (red.). T. 4. Warszawa: Niezależny Komitet Historyczny Badania Zbrodni Katyńskiej, Polska Fundacja Katyńska, Centralna Biblioteka Wojskowa, 1994, seria: Zeszyty Katyńskie.
• Jan Matuszek. Stowarzyszenie Parafiada. [dostęp 2018-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-01)].
• Przemysław Dymek: 24. Dywizja Piechoty 1921-1939. Tom I Meritum. Poznań: Wydawnictwo PIU Geopertius, 2020. ISBN 978-83-951987-6-2.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.