Jan Guderski

Jan Guderski

Fotografia z 1934 r.
major saperów
Data i miejsce urodzenia	25 grudnia 1894 Warszawa
Data i miejsce śmierci	16 grudnia 1961 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1915–1939
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie
Jednostki	Szkoła Podchorążych Piechoty Szkoła Podchorążych Rezerwy Saperów Oficerskiej Szkole Inżynierii Kościuszkowski Obóz Szkolny Saperów Centralnym Zakładzie Zaopatrzenia Saperów 1 Pułk Saperów Biurze Technicznym Instytutu Badań Inżynierii 2 batalion saperów 8 batalion saperów 15 batalion saperów
Stanowiska	instruktor dowódca kompanii podchorążych referent minerstwa dowódca kompanii dowódca Ośrodka Sapersko-Pionierskiego szef saperów grupy operacyjnej „Śląsk” zastępca dowódcy batalionu saperów dowódca batalionu saperów jeniec oflagu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa
Późniejsza praca	kierownik Wydziału Zaopatrzenia w Zjednoczeniu Przemysłu Drzewnego
Odznaczenia

Jan Guderski (ur. 25 grudnia 1894 w Warszawie, zm. 16 grudnia 1961 tamże) – major saperów Wojska Polskiego.

Jan Guderski był synem Stanisława i Anny. Miał trzech braci: Idziego (inżyniera leśnika), Konrada (dowódcę Obrony Poczty Polskiej) i Mariana (porucznika). Uczęszczał od 1909 r. do szkoły realnej w Warszawie, po czym rozpoczął naukę w tamtejszej Szkole Technicznej. Jednak w 1913 r. przeniósł się do Średniej Szkoły Mechaniczno-Technicznej. Równolegle pobierał nielegalne nauki rzemiosła wojskowego, będąc od 1912 r. członkiem kompanii akademickiej Polskich Drużyn Strzeleckich. Sam zorganizował i wyszkolił trzy zastępy tej formacji – w Pruszkowie, Utracie i wśród uczniów szkoły rolniczej w Pszczelinie koło Brwinowa. Po wybuchu wojny światowej wstąpił w szeregi Polskiej Organizacji Wojskowej i służył w niej jako wywiadowca – meldował przełożonym w Warszawie o ruchach, walkach i dyslokacji wojsk niemieckich i rosyjskich. W marcu 1915 r. zmuszony został przerwać naukę i działalność konspiracyjną – zmobilizowano go do armii rosyjskiej. Prawdopodobnie wkrótce jego rodzina ewakuowana została do Rosji wraz z warsztatami kolejowymi. Guderski służył w Rosji jako urzędnik wojskowy w tyłowych oddziałach inżynieryjnych, budujących drogi i mosty, przerzucanych, w zależności od potrzeb, z jednego odcinka frontu na drugi. Podczas prac w rejonie Baranowicz dostał się 3 marca 1918 r. do niewoli niemieckiej i został wywieziony do obozu jeńców w Hammerstein, wolność odzyskał już w połowie czerwca. Wyjechał wówczas w głąb ogarniętej rewolucją Rosji, zapewne w celu poszukiwania rodziny. Prawdopodobnie cała rodzina przyjechała do Warszawy z Kurska w połowie lipca, po czym wróciła do Pruszkowa
21 sierpnia 1918 r. przyjęty został do polskiej Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej, naukę ukończył późną wiosną 1919 r. Pierwszy przydział dostał jako instruktor i dowódca oddziałów szkolnych w swej macierzystej Szkole Podchorążych oraz w nowo utworzonej Szkole Podchorążych Saperów w Warszawie. W okresie wojny polsko-bolszewickiej brał udział ze swoją kompanią na froncie w składzie 10 Grupy Fortyfikacyjnej. Pod koniec 1920 r. przeniesiony został z piechoty do saperów. Przez kilka kolejnych lat kontynuował działalność pedagogiczną, m.in. w Oficerskiej Szkole Inżynierii i Kościuszkowskim Obozie Szkolnym Saperów^[1]. W maju 1921 r. zgłosił się jako ochotnik do III powstania śląskiego i sformował powstańczy oddział saperski, który w czasie blisko dwumiesięcznej służby zasłużył się w niszczeniu mostów i szlaków komunikacyjnych oraz budowie fortyfikacji. W 1922 r. służy w 1 pułku saperów^[2], a od 1923 r. był żołnierzem nadetatowym w tym pułku^[3]. Podczas przewrotu majowego 12 maja 1926 r., jako dowódca kompanii podchorążych I roku, został skierowany do ochrony gmachu Rady Ministrów, a następnie w rejon Placu Teatralnego, kompania podchorążych została podporządkowana grupie dowodzonej przez gen. broni Lucjana Żeligowskiego. W 1926 r. został przeniesiony na stanowisko członka komisji odbiorczych sprzętu wojskowego w Centralnym Zakładzie Zaopatrzenia Saperów, a w 1927 r. na referenta minerstwa w Biurze Technicznym Instytutu Badań Inżynierii^[4]. W 1931 r. bierze udział w rocznym Kursie Fortyfikacyjnym, a po jego ukończeniu w styczniu 1932 r., zostaje skierowany na krótko do sztabu gen. dyw. Aleksandra Osińskiego – Inspektora Armii, ale już w marcu 1932 r. skierowany został do „linii” – objął dowództwo kompanii w 2 batalionie saperów^[5] w Puławach, gdzie służył do 1935 r. W 1935 r. objął dowództwo jednego z nowo formowanych oddziałów – Ośrodka Sapersko-Pionierskiego 20 Dywizji Piechoty w Słonimiu. Z końcem 1936 r. objął stanowisko Kierownika Studiów Saperskich w sztabie gen. dyw. Władysława Bortnowskiego – Inspektora Armii w Toruniu. Jesienią 1938 r. bierze udział w zajęciu Zaolzia, jako szef saperów Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Śląsk” przeznaczonej do wykonania tego zadania. Po zakończeniu akcji, 29 listopada, objął stanowisko zastępcy dowódcy 8 batalionu saperów w Toruniu^[6]. Najpóźniej z końcem maja, otrzymał stanowisko dowódcy świeżo zmobilizowanego 15 batalionu saperów, który przeznaczony był do składu 15 Dywizji Piechoty. Podczas przebijania się przez Sieraków, Laski i Wawrzyszew do Warszawy, 18 września 1939 r. został kontuzjowany w głowę. Po kapitulacji Warszawy został przewieziony do oficerskiego obozu jenieckiego Oflag IIc w Woldenbergu, gdzie przebywał do 1945 r., a następnie w Pappenburga, gdzie doczekał końca wojny i podjął pracę w utworzonym tam obozie repatriacyjnym.

Do kraju powrócił 30 lipca 1947 r. i zamieszkał wraz z żoną w Łomiankach. 1 listopada podjął pracę w Zjednoczeniu Przemysłu Drzewnego jako kierownik Wydziału Zaopatrzenia, po miesiącu przeniósł się do Państwowego Przedsiębiorstwa Budowlanego, gdzie otrzymał stanowisko naczelnika Wydziału Sprzętu. Następnie 1 grudnia 1949 r., został starszym inspektorem Zjednoczenia Budownictwa Miejskiego w Warszawie. Wstąpił do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, był również członkiem Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej i Ligi Przyjaciół Żołnierza. Jako przedwojenny oficer, zgłosił się ochotniczo do Wojska Polskiego, ale nie przyjęto go jednak do służby czynnej. 30 grudnia 1950 r. został przeniesiony do rezerwy, a 2 maja 1955 r. – skreślony z ewidencji wojskowej wskutek przekroczenia granicy wieku^[7]. Zmarł 16 grudnia 1961. Został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu parafialnym w Łomiankach-Kiełpinie.

• podchorąży – 1919
• podporucznik – 9 czerwca 1919
• porucznik – 1920
• kapitan – 1924 (starszeństwo z dniem 1 lipca 1923)^[8]
• major – 27 czerwca 1935 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 i 8. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów^[9] (w marcu 1939, w tym samym stopniu i starszeństwie, zajmował 5. lokatę w korpusie oficerów saperów, grupa liniowa^[10])

• Krzyż Niepodległości (28 grudnia 1933)^[11]
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie: po raz pierwszy w 1921 „za czyny męstwa i odwagi wykazane w bojach toczonych w latach 1918–1921”^[12], po raz drugi „za czyny męstwa i odwagi wykazane w wojnie rozpoczętej 1 września 1939 roku”
• Złoty Krzyż Zasługi^[10]
• Srebrny Krzyż Zasługi (dwukrotnie^[10]: po raz pierwszy 28 lutego 1925^[13])
• Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 (1928)
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1928)
• Państwowa Odznaka Sportowa^[14]
• Odznaka Strzelecka^[14]

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Adam Szugajew, Saperzy w służbie Polsce, Londyn 1985.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922.
• http://mazowsze.hist.pl/30/Przeglad_Pruszkowski/988/2013/1449/1/36264/.