Irena Telesz-Burczyk

Irena Telesz-Burczyk

Data i miejsce urodzenia	10 sierpnia 1940 Podrośla
Zawód	aktorka teatralna
Współmałżonek	Stefan Burczyk
Odznaczenia

Irena Telesz-Burczyk (ur. 10 sierpnia 1940 w Podrośli koło Wołkowyska) – polska aktorka teatralna.

W 1958 została absolwentką Państwowego Liceum Pedagogicznego w Gdańsku^[1]. W 1966 złożyła egzamin aktorski. Pracowała w teatrach: rapsodycznym w Gdańsku, dramatycznym w Grudziądzu, od 1975 zawodowo związana z Teatrem im. Stefana Jaracza w Olsztynie. Zagrała liczne role w adaptacjach dramatów Williama Sheakspeare’a, m.in. Lady Makbet oraz Hekate w Makbecie, Księżną Yorku w Ryszardzie III i Królową Gertrudę w Hamlecie. Wystąpiła również jako Olga w Trzech siostrach według Antona Czechowa.

W latach 1959–1981 była członkinią PZPR. W latach 70. przez rok zasiadała w radzie miejskiej w Grudziądzu. W 1980 współtworzyła olsztyńskie struktury „Solidarności”, była m.in. delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów związku. Po wprowadzeniu stanu wojennego kontynuowała działalność opozycyjną, zajmując się kolportażem wydawnictw drugiego obiegu i organizacją pomocy internowanym. W 1984 z przyczyn politycznych została zwolniona z pracy w teatrze, przez kolejne pięć lat pracowała m.in. w gospodarstwie rolnym^[1].

Pod koniec lat 80. przewodniczyła komisji kultury przy Komitecie Obywatelskim. Później była członkinią Kongresu Liberalno-Demokratycznego^[1]. W wyborach w 2010 z listy Platformy Obywatelskiej uzyskała mandat radnej sejmiku warmińsko-mazurskiego^[2]. W 2014 nie uzyskała reelekcji, powróciła jednak do sejmiku w 2015^[3]. W 2018 bez powodzenia kandydowała na radną Olsztyna^[4].

• 1977: Znak orła
• 1979: W słońcu i w deszczu − Jaglina, żona sołtysa
• 1981: Czwartki ubogich − sprzątaczka Helena
• 1984: Pan na Żuławach
• 2000: Świąteczna przygoda − dyrektor domu dziecka
• 2001: Kameleon − babcia Weroniki
• 2005: Spadek − ciotka Kristera
• 2009: Dom nad rozlewiskiem − pani Róża, matka proboszcza
• 2010: Miłość nad rozlewiskiem − pani Róża, matka proboszcza
• 2011: Życie nad rozlewiskiem − pani Róża, matka proboszcza
• 2012: Nad rozlewiskiem − pani Róża, matka proboszcza
• 2016: Niewinne − siostra zakonna
• 2016: Pensjonat nad rozlewiskiem − pani Róża, matka proboszcza

Uhonorowana nagrodą na festiwalu w Toruniu za najlepszą rolę kobiecą (1981). Trzykrotnie otrzymała nagrodę publiczności w plebiscytach prasowych. Była wyróżniana nagrodami przyznawanymi przez władze lokalne i organizacje społeczne. W 2001 została wyróżniona Nagrodą Prezydenta Olsztyna za całokształt pracy twórczej oraz za pracę na rzecz upowszechniania kultury, w 2007 otrzymała Nagrodę Prezydenta Olsztyna „Statuetka Świętego Jakuba”. W 2020 wyróżniona tytułem honorowego obywatela Olsztyna^[5].

Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (2005)^[6]. W 2016 otrzymała odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”^[5]. W 2015 prezydent Andrzej Duda nadał jej Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski^[7]; Irena Telesz-Burczyk odmówiła jego przyjęcia^[8]. W 2024 otrzymała Srebrną Odznakę „Za zasługi dla więziennictwa” (2024)^[9].

Była żoną aktora Stefana Burczyka, ma synów Piotra i Pawła.

• GrażynaG. Gregorowicz GrażynaG. (red.), Kto jest kim w województwie warmińsko-mazurskim, Olsztyn: Ga Ga Art, 2001, ISBN 83-915672-1-4, OCLC 749192996 . Brak numerów stron w książce
• TadeuszT. Prusiński TadeuszT., Jest teatr w Olsztynie, Olsztyn: Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie, 2005, s. 319 .

• Irena Telesz-Burczyk w bazie Filmweb [dostęp 2021-04-09].
• Irena Telesz-Burczyk w bazie filmpolski.pl [dostęp 2021-04-09].
• Irena Telesz-Burczyk, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .