Hubara saharyjska

Hubara saharyjska
	Chlamydotis undulata
	(Jacquin, 1784)
	; Podgatunek nominatywny (C. undulata undulata)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	dropie
Rodzina	dropie
Rodzaj	Chlamydotis
Gatunek	hubara saharyjska
Synonimy
	Psophia undulata Jacquin, 1784;
	Psophia undulata Jacquin, 1784;
Podgatunki
	C. u. undulata (Jacquin, 1784); C. u. fuertaventurae (Rothschild & Hartert, 1894);
	C. u. undulata (Jacquin, 1784); C. u. fuertaventurae (Rothschild & Hartert, 1894);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hubara saharyjska^[4], hubara^[5] (Chlamydotis undulata) – gatunek dużego ptaka z rodziny dropi (Otididae), zamieszkujący północną Afrykę i Wyspy Kanaryjskie. Jest narażony na wyginięcie.

Systematyka i zasięg występowania

Zasięg występowania jest inny dla każdego z dwóch podgatunków:

Chlamydotis undulata undulata – Mauretania, Sahara Zachodnia, Maroko, Algieria, Tunezja, Libia oraz Egipt (Nil stanowi wschodnią granicę jego zasięgu). W przeszłości był odnotowywany również w Sudanie^[3].
Chlamydotis undulata fuertaventurae – zamieszkuje wyłącznie wschodnie Wyspy Kanaryjskie^[3].

Dawniej do gatunku tego zaliczano jeszcze jeden podgatunek – Chlamydotis undulata macqueenii^[5]^[6]^[7], jednakże w 2002^[7], po przeprowadzeniu badań genetycznych stwierdzono, iż należy go uznać za oddzielny gatunek. Nazwano go hubarą arabską (Chlamydotis macqueenii)^[6]^[7]. Między nim a Chlamydotis undulata występują różnice w głosie oraz w zachowaniach godowych^[6]. Hubara arabska jest ponadto nieco większa i ma jaśniejsze ubarwienie^[8].

Morfologia

Dorosły samiec waży 1,8–3,2 kg, samica 1,2–1,7 kg^[2]. Długość ciała samca: 65–75 cm, samicy: 55–65 cm^[2]. Samce osiągają rozpiętość skrzydeł wahającą się w zakresie 248–263 cm, samice zaś 242–253 cm^[9].

Najbardziej zewnętrzne pióra są białe z czarnymi końcówkami. Upierzenie górnej części tułowia ma barwę od piaskowej do płowożółtej z szerokimi, czarnymi pasami. Na piersi pióra są szare, na dolnej części tułowia – białe^[9].

Hubara jest jednym z gatunków dropi, u których dymorfizm płciowy jest praktycznie niezauważalny i przejawia się jedynie w kilku cechach^[6]. Jedną z nich jest różnica w wielkości oraz masie osobników poszczególnych płci. Samca wyróżniają także, dłuższe niż u samicy, białe i czarne smugi na piórach po bokach szyi^[9].

Ekologia

Habitatem obu podgatunków są półpustynie^[6]^[8], otwarte tereny trawiaste^[6]^[10], pola uprawne^[6], a także jałowe równiny oraz stepy^[8].

Hubara prowadzi osiadły tryb życia^[6]. Poza sezonem lęgowym żyje w stadach liczących od 4 do 10 osobników (choć czasami zdarzają się także większe). Skupianie się w grupkach ułatwia jej żerowanie oraz zapewnia możliwość bezpiecznego odpoczynku. Żywi się zarówno owocami, nasionami, pędami, liśćmi oraz kwiatami, jak również dużymi owadami, pająkami, wijami, a nawet małymi jaszczurkami czy wężami^[8].

Podczas toków samiec hubary stroszy swoje długie, nitkowate pióra, znajdujące się na czubku głowy oraz bokach szyi^[6]. Młode po wykluciu potrzebują około 5 tygodni, aby ich ciało pokryło już kompletne upierzenie^[8]. Pod opieką samicy pozostają od 35 do 55 dni^[10], opuszczają ją jesienią.

Status, zagrożenie i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) klasyfikuje hubarę saharyjską jako gatunek narażony na wyginięcie (VU)^[3]^[6]. Główną przyczyną spadku liczebności populacji jest wzrost intensywności polowań (szczególnie na jej zimowiskach)^[8], związany z coraz większą popularyzacją broni palnej oraz pojazdów terenowych na obszarach jego występowania^[11]^[12]. Znaczną rolę odgrywa także niszczenie naturalnych środowisk (podobnie jak w przypadku innych dropi)^[8].

Przypisy

↑ Chlamydotis undulata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c Collar, N. & Garcia, E.F.J: African Houbara (Chlamydotis undulata). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-08)].
↑ ^a ^b ^c ^d Chlamydotis undulata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ P. Mielczarek & M. Kuziemko: Otididae Rafinesque, 1815 – dropie – Bustards. Wersja 2015-09-04. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-08].
↑ ^a ^b P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 74–75, 1999.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Encyklopedia Ptaki. Peter Frances (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 207. ISBN 978-83-01-15733-3.
↑ ^a ^b ^c Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław: PTPP „pro Natura”, 2003, s. 303.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Wielka encyklopedia ptaków. Christopher M. Perrins (red.). Wyd. I. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 1993. ISBN 83-7079-155-7.
↑ ^a ^b ^c C.W. Mackworth-Praed, C.H.B. Grant: African Handbook of Birds. Series I. Volume I: Birds od Eastern and North Eastern Africa. Londyn: Longmans, Green and Co, 1957, s. 319–320. (ang.).
↑ ^a ^b Atlas ptaków świata. Aleksandra Zduńska (red.). Warszawa: Muza S.A., 2008, s. 25. ISBN 978-83-7073-556-2.
↑ H. Azafzaf, E. Sande, S.W. Evans, M. Smart, N.J. Collar: International action plan for North African Houbara Bustard Chlamydotis undulata undulata. Nairobi: BirdLife International African Partnership, 2005. [dostęp 2018-04-22]. (ang.).
↑ I. Michler. Lifting the veil: Wake-up call to counter covert hunting threat. „Africa – Birds & Birding”. 14 (3), s. 58–62, 2009.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagranie głosu i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Chlamydotis undulata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Collar, N. & Garcia, E.F.J: African Houbara (Chlamydotis undulata). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-08)].

[iucn-3] Chlamydotis undulata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] P. Mielczarek & M. Kuziemko: Otididae Rafinesque, 1815 – dropie – Bustards. Wersja 2015-09-04. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-08].

[mc-5] P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 74–75, 1999.

[Frances-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Encyklopedia Ptaki. Peter Frances (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 207. ISBN 978-83-01-15733-3.

[Awifauna-7] Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław: PTPP „pro Natura”, 2003, s. 303.

[Perrins-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Wielka encyklopedia ptaków. Christopher M. Perrins (red.). Wyd. I. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 1993. ISBN 83-7079-155-7.

[Mackworth-Praed_&_Grant-9] C.W. Mackworth-Praed, C.H.B. Grant: African Handbook of Birds. Series I. Volume I: Birds od Eastern and North Eastern Africa. Londyn: Longmans, Green and Co, 1957, s. 319–320. (ang.).

[Zduńska-10] Atlas ptaków świata. Aleksandra Zduńska (red.). Warszawa: Muza S.A., 2008, s. 25. ISBN 978-83-7073-556-2.

[Azafzaf-11] H. Azafzaf, E. Sande, S.W. Evans, M. Smart, N.J. Collar: International action plan for North African Houbara Bustard Chlamydotis undulata undulata. Nairobi: BirdLife International African Partnership, 2005. [dostęp 2018-04-22]. (ang.).

[Michler-12] I. Michler. Lifting the veil: Wake-up call to counter covert hunting threat. „Africa – Birds & Birding”. 14 (3), s. 58–62, 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]