Hjalmar Uggla
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
profesor nauk rolniczych | |
Specjalność: gleboznawstwo | |
Alma Mater | |
Doktorat |
1950 |
Profesura |
1958 |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia |
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie |
Odznaczenia | |
Hjalmar Frederik Karl Uggla[1], ps. „Sowa” (ur. 17 marca 1908 w Warszawie, zm. 13 marca 1983 w Olsztynie) – gleboznawca; od 1958 profesor Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie, gdzie zorganizował katedrę gleboznawstwa i przez wiele lat nią kierował.
Urodził się w Warszawie w inteligenckiej rodzinie pochodzącej z arystokracji szwedzkiej zamieszkałej w XIX wieku w Finlandii, która wówczas wchodziła w skład Imperium Rosyjskiego. Przodkowie profesora zostali skierowani przez władze carskie jako urzędnicy imperium na teren Królestwa Polskiego. Po dwóch pokoleniach rodzina spolonizowała się i w okresie wojen jasno określała swoją polską tożsamość narodową.
Był ojcem literaturoznawcy Andrzeja Nilsa Uggli, Jana Uggli, Elżbiety Malewskej, Anny Karin Gajewskiej[2] oraz Zbigniewa Uggli[3].
Wykształcenie i działalność naukowa
[edytuj | edytuj kod]H. Uggla ukończył studia na Wydziale Leśnym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie w 1933 roku. Już podczas studiów od roku 1929 podjął pracę jako asystent w Katedrze Gleboznawstwa tej uczelni. W okresie międzywojennym pracował jako gleboznawca – klasyfikator gruntów na Polesiu i Kujawach. W latach 1940–1945 był zatrudniony w gospodarstwie rolnym Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej w Milanówku. Po wojnie powrócił do pracy naukowej, najpierw w SGGW w Warszawie, a po obronie pracy doktorskiej w 1950 roku został kierownikiem i organizatorem Katedry Gleboznawstwa w nowo powstałej Wyższej Szkole Rolniczej w Olsztynie. Prowadził badania głównie z zakresu gleb hydrogenicznych i siedlisk leśnych, m.in. dotyczące kartografii i klasyfikacji gleb, erozji i ochrony gleby.
Działalność w okresie wojennym
[edytuj | edytuj kod]Od początku II wojny światowej Hjalmar Uggla działał w ruchu oporu. Najpierw w szeregach Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej. Należał do 32. plutonu ośrodka „Mielizna” pod pseudonimem „Sowa” jako sanitariusz w stopniu starszego strzelca. Brał czynny udział w akcjach sabotażowych oraz przejmowaniu zrzutów lotniczych. Wykorzystując dokumenty o swoim szwedzkim pochodzeniu oraz biegłą znajomość języka niemieckiego wielokrotnie interweniował u władz okupacyjnych w sprawie uwolnienia zatrzymanych członków ruchu oporu i innych osób. W tym celu udawał się nawet do siedziby Gestapo przy al. Szucha.
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
[edytuj | edytuj kod]Po zakończeniu Powstania Warszawskiego, w rodzinnym domu w Milanówku ukrywał uciekinierów z płonącej Warszawy. Wśród nich byli cywile, powstańcy, Żydzi, siostry zakonne. Pod koniec 1944 r. w domu Ugglów w Milanówku (willa "Sówka") jednocześnie ukrywało się ok. 50 osób. Za tę działalność całej rodzinie groziła kara śmierci. Wśród uratowanych był Kazimierz Lewartowicz wraz z matką Zofią – pianistką koncertową, przechowywani w specjalnie na ten cel przygotowanej w domu sekretnej skrytce. Na wniosek Kazimierza Lewartowicza – Żyda mieszkającego później w USA – Instytut Pamięci Jad Waszem w Jerozolimie 6 maja 2007 roku nadał tytuł Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata pośmiertnie Hjalmarowi Uggla oraz jego żonie Ludwice Uggla (ur. 11 czerwca 1924, zm. 4 lutego 2012[4]) mieszkającej w Olsztynie.
W 2008 został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (M.P. z 2009, nr 27, poz. 371)[5]..
Wybrane publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Gleboznawstwo leśne szczegółowe (1965)
- Morfologia i systematyka gleb (1974)
- Gleboznawstwo leśne (1979)
- Gleboznawstwo rolnicze (1976)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Andrzej Nils Uggla - Polak Roku - PoloniaInfo [online], www.poloniainfo.se [dostęp 2016-09-06] .
- ↑ Andrzej Łachacz , Barbara Kalisz , Professordr Hjalmar Uggla (1908-1983) Outstanding nature, soil and forestry scientist. [.pdf], [w:] Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, www.uwm.edu.pl [dostęp 2021-12-29] .
- ↑ Historia pomocy - Rodzina Uggla | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2021-12-28] .
- ↑ Dane z bazy Cmentarze Olsztyna (dostęp: 8 marca 2021).
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 27, poz. 371
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcie i życiorys
- Artykuł Marcina Wojciechowskiego ”Ratowali Żydów od śmierci z rąk hitlerowców” z ”Gazety Wyborczej-Olsztyn”
- Polscy Sprawiedliwi – Przywracanie Pamięci. sprawiedliwi.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-21)].
- "Gazeta Olsztyńska", nr 32 (17705) z 8 lutego 2012, s. 22 (nekrolog Ludwiki Uggla)
- Absolwenci Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego
- Polscy gleboznawcy
- Polscy przedstawiciele nauk rolniczych
- Polscy geografowie
- Polacy pochodzenia szwedzkiego
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Ludzie związani z Wyższą Szkołą Rolniczą w Olsztynie
- Ludzie związani z Milanówkiem
- Członkowie Związku Walki Zbrojnej
- Żołnierze Armii Krajowej
- Polscy Sprawiedliwi wśród Narodów Świata
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Wykładowcy Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego
- Urodzeni w 1908
- Zmarli w 1983