Hinduizm balijski

Hinduizm balijski (nazwa używana przez wyznawców: Agama Tirtha – z balijskego dosł. „religia świętej wody”, inne nazwy: Agama hindu dharma, Agama Hindu Bali) – odmiana hinduizmu, która zachowała się do tej pory na indonezyjskiej wyspie Bali. Wchłonęła wiele elementów buddyzmu oraz animistycznych kultów lokalnych. W porównaniu z hinduizmem indyjskim wykazuje pewne różnice: z jednej strony stosunkowo nikła percepcja pewnych idei (np. reinkarnacji), z drugiej – zachowanie pewnych elementów, które w Indiach uległy zanikowi np. kult Waruny, Dewa Baruna (boga wody), system czterech warn itd.

Najwyższym bogiem jest Sanghyang Widy Wasa, pojmowany w sposób panteistyczny, którego manifestacjami są bogowie i boginie hinduskie, z których największą popularnością cieszy się Śiwa, następnie Dewi Sri (bogini urodzaju), Dewa Baruna (bóg morza). Poza tym czczona jest cała rzesza bóstw miejscowych, duchów gór, rzek, drzew itd.

Społeczeństwo balijskie podzielone jest na cztery odrębne kasty (warny), tzw. Sistem catur warna, znany ze starożytnych Indii:

• Warna Brahmana: bramini, dzielą się z kolei na cieszących się ogromnym szacunkiem pedanda, odpowiedzialnych za rytualne oczyszczenie wody potrzebnej do obrzędów, oraz na niższych rangą pemangku – składających ofiary podczas ceremonii religijnych;
• Warna Ksatrya: kasta wojowników;
• Warna Wesya: kasta kupców;
• Warna Sudra: kasta rolników.

• Bali, Biblioteka Gazety Wyborczej, Warszawa 2006, ISBN 83-60174-23-7.