Harpalos

Harpalos, gr. Ἅρπαλος (zm. w 323 p.n.e.) – przyjaciel i zaufany skarbnik króla Macedonii Aleksandra Wielkiego podczas jego wyprawy na Persję.

Pochodził z arystokratycznego rodu z górnomacedońskiego Elimiotis. Od dzieciństwa towarzyszył przyszłemu władcy Macedonii, z którym wspólnie pobierał nauki w Miezie i został wygnany z Pelli podczas kryzysu dynastycznego w 337/336 p.n.e.^[1]

W czasie wyprawy azjatyckiej zajmował się finansami armii macedońskiej; sprzeniewierzył się po raz pierwszy opuszczając Aleksandra przed bitwą pod Issos. Odzyskał jednak jego łaski i w 331 p.n.e. przywrócony na urząd wielkiego skarbnika imperium^[1], został też następnie mianowany (od lata 330 r. p.n.e.) nadzorcą głównego skarbca w Babilonie^[2].

W 325 r. p.n.e., w trakcie indyjskiej kampanii Aleksandra, wykorzystując pogłoski o śmierci władcy, Harpalos dokonywał znacznych nadużyć czerpiąc ze skarbu państwowego na własne potrzeby^[3]. Miał nawet rozważać utworzenie własnego państwa na obszarze Cylicji, Syrii i Fenicji^[4]. Następnie, w obawie przed sankcjami ze strony króla, zbiegł w 324 p.n.e. z Babilonu chroniąc się w Cylicji. Stamtąd uciekł do Aten wraz z flotą i 6 tysiącami najemników, wywożąc też zasoby skarbca o wartości 5 tysięcy talentów^[1]. Ateńczycy przyjęli go z zastrzeżeniami, przejściowo internując za poręczeniem Demostenesa. Nie ufając im jednak i obawiając się wydania go Aleksandrowi, Harpalos (najpewniej dzięki przekupstwu)^[3] zbiegł na Kretę z oddziałem swych najemników, gdzie w 323 r. p.n.e. jeden z nich go zamordował^[1][5].

• Paul Cartledge: Aleksander Wielki. Warszawa: Bellona, 2005. ISBN 83-11-10104-3.
• Ewa Wipszycka, Benedetto Bravo: Historia starożytnych Greków. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010. ISBN 978-83-235-0612-6.
• Nicholas G.L. Hammond: Dzieje Grecji. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1994. ISBN 83-06-02383-8.