Hotel Warszawa w Warszawie

Hotel Warszawa w Warszawie

Prudential

nr rej. A-719 z 2.10.2006
Budynek od strony placu Powstańców Warszawy
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Warszawa
Adres	plac Powstańców Warszawy 9
Architekt	Marcin Weinfeld Stefan Bryła
Inwestor	Towarzystwo Ubezpieczeń Prudential
Wysokość do dachu	66 m
Kondygnacje	17
Rozpoczęcie budowy	1931
Ukończenie budowy	1933
Zniszczono	1944
Odbudowano	1954, 2018
Pierwszy właściciel	Towarzystwo Ubezpieczeń Prudential
Kolejni właściciele	Hotele Warszawskie Syrena Polimex-Mostostal
Obecny właściciel	Holding Liwa[1]
Położenie na mapie Warszawy Hotel Warszawa w Warszawie
Położenie na mapie Polski Hotel Warszawa w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Hotel Warszawa w Warszawie
52°14′08″N 21°00′46″E/52,235556 21,012778
Multimedia w Wikimedia Commons

Hotel Warszawa, dawniej Prudential House^[2][3], zwyczajowo Prudential^[4][5] – warszawski wieżowiec, wybudowany w latach 1931–1933 przy pl. Napoleona 9 (obecnie pl. Powstańców Warszawy) w stylu art déco z przeznaczeniem na siedzibę miejscowej spółki brytyjskiego Towarzystwa Ubezpieczeń „Prudential”. W latach 1954–2002 oraz ponownie od 2018 budynek mieści, obecnie pięciogwiazdkowy, hotel „Warszawa”.

 Osobny artykuł: Lista najwyższych budynków w Warszawie.

Budynek powstał w latach 1931−1933^[6] w miejscu zajmowanym do 1901 przez Szpital Dzieciątka Jezus^[7]. Według pierwotnych planów miał mieć 11 pięter, jednak architekci, biorąc pod uwagę znaczne zróżnicowanie wysokości już stojących przy placu Napoleona budynków (2-6 pięter), uznali, że to będzie wysokość niewystarczająca do osiągnięcia odpowiedniego wrażenia dominanty^[8]. Budynek miał wysokość 66 m (16 pięter) i był widoczny z wielu punktów Śródmieścia^[9].

W dolnej części budynku znajdowała się przestrzeń biurowa, w wieży mieściły się luksusowe apartamenty. Pomiędzy nimi, na szóstym piętrze mieściły się mieszkania służbowe i pomieszczenia gospodarcze. W części biurowej mieściły się nie tylko pomieszczenia towarzystwa Prudential, ale i innych przedsiębiorstw, a także Wydziału Handlowego Poselstwa Hiszpanii (1935-1938). Najbardziej luksusowe mieszkania miały po 240 m² powierzchni, zajmowanej przez 6 pokojów, 3 łazienki, kuchnię i służbówkę. Nawet mniej luksusowe apartamenty miały oprócz wejścia głównego wejście dla służby i windy^[8]. Budynek zaprojektował Marcin Weinfeld, zaś stalową konstrukcję spawaną ustawioną na żelbetowych fundamentach biurowca zaprojektowali Stefan Bryła i Wenczesław Poniż^[10]. Konstrukcję wykonała warszawska spółka K. Rudzki i S-ka^[11]. Drzwi wejściowe skonstruowano z patynowanej miedzi, pozostałe drzwi i framugi okien wykonano z jesionu. Nad bocznymi wejściami znajdowały się rzeźby Ryszarda Moszkowskiego^[8]. Do budowy użyto ponad 2 mln cegieł, 2 tys. ton cementu oraz ponad 1500 t stali^[7]. Towarzystwo Ubezpieczeń „Prudential” przeniosło się do swojej nowo wybudowanej siedziby z pałacu Kronenberga^[12].

W 1937 na dachu wieżowca umieszczono antenę telewizyjną, a 26 sierpnia 1939 wyemitowano stamtąd pierwszą próbną transmisję z udziałem Mieczysława Fogga^[13].

Prudential został poważnie uszkodzony w czasie II wojny światowej. W czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 wybuchły w nim pożary^[14]. Podczas powstania warszawskiego został ostrzelany przez ok. 1000 pocisków. 28 sierpnia został trafiony pociskiem o masie 2 ton kalibru 600 mm z samobieżnego moździerza typu Karl-Gerät (o nazwie Ziu), co odchyliło go od pionu. Jednak jego stalowa konstrukcja przetrwała^[15]. Sześć fotografii tego wydarzenia wykonanych z dachu kamienicy przy ul. Kopernika 28 przez Sylwestra Brauna ps. „Kris” należy do ikonicznych fotografii z okresu powstania^[16].

Po wojnie na szczycie wypalonego wieżowca przez kilka lat gniazdował sokół wędrowny^[17].

W 1945 nieruchomość odebrano przedwojennym właścicielom na podstawie tzw. dekretu Bieruta, otrzymali oni jednak później odszkodowanie na podstawie umowy indemnizacyjnej z Wielką Brytanią^[18]. Budynek został odbudowany w latach 1950–1953 w socrealistycznym kostiumie (m.in. z kariatydami). Autorem nowego projektu był również Marcin Weinfeld^[8]. Budynek otrzymał nową funkcję. W 1954 otwarto w nim hotel Warszawa^[19]. Posiadał 375 miejsc noclegowych (pokoje jednoosobowe, dwuosobowe, 1 apartament), 200 miejsc w restauracji, 100 w kawiarni, 20 w lokalu nocnym.

Hotel zakończył działalność w 2002, a w 2005 spółka Hotele Warszawskie Syrena sprzedała budynek spółce Polimex-Mostostal za 6,3 mln euro^[18]. W 2009 Polimex-Mostostal sprzedał hotel rodzinie Likusów z Krakowa^[18].

W latach 2010–2018 prowadzony był remont generalny budynku^[20]. Prace przerwano podczas budowy drugiej linii metra, a następnie wznowiono na przełomie 2015/2016^[18]. Przewlekłość remontu wzbudziła kontrowersje, podobnie jak plan przywrócenia charakteru sprzed wojny i uznania za wartą ochrony jedynie konstrukcji stalowej^[21]. Budynek został pozbawiony socrealistycznych detali, rozebrano portyk z kariatydami i herbem Warszawy, a z reprezentacyjnych wnętrz usunięto wystrój z lat 50.^[22][1] W listopadzie 2018 w budynku otwarto pięciogwiazdkowy hotel Warszawa^[23][1].

• 
  Szkielet stalowy wieży
• 
  Budynek w stanie surowym
• 
  Prudential i plac Napoleona około 1935
• 
  Ul. Świętokrzyska i budynek Prudentialu (po lewej), koniec 1939
• 
  Gmach Prudentialu trafiony pociskiem z niemieckiego samobieżnego moździerza typu Karl, 28 sierpnia 1944
• 
  Zniszczony budynek Prudentialu w 1945 – widok od strony placu Powstańców Warszawy
• 
  Budynek w latach 70. XX wieku

Posłuchaj tego artykułu
	Plik audio został utworzony na podstawie wersji z 7 czerwca 2023 i nie obejmuje późniejszych edycji.
Artykuły audio

• Prudential na stronie warszawa1939.pl
• Odbudowa Prudentialu w bazie Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej – materiał PKF 5027.
• Archiwalne widoki budynku w bibliotece Polona