Kirow

Kirow
Киров
Herb	Flaga
Państwo	Rosja
Obwód	kirowski
Burmistrz	Elena Kowaliowa
Powierzchnia	757 km²
Wysokość	150 m n.p.m.
Populacja (2020); • liczba ludności; • gęstość	; 518 348; 684,7 os./km²
Nr kierunkowy	+7 8332
Kod pocztowy	610000-610050
Tablice rejestracyjne	43
Podział miasta	4 dzielnice
	Położenie na mapie Rosji Kirow
	Położenie na mapie obwodu kirowskiego Kirow
	58°36′N 49°39′E/58,600000 49,650000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach

Kirow (ros. Киров) – miasto w europejskiej części Rosji nad rzeką Wiatką, do 1934 Wiatka, przemianowane po śmierci Siergieja Kirowa, w 1993 roku mieszkańcy zdecydowali w referendum o zachowaniu sowieckiej nazwy. W latach 1457–1781 Chłynow.

Miasto jest stolicą obwodu kirowskiego. W 2020 liczyło 518,3 tys. mieszkańców. Współrzędne geograficzne: 58°36′N 49°39′E/58,600000 49,650000.

W mieście zakłady ОАО „Веста” (była nazwa „Elektrobytpribor” (Электробытприбор), od 2018 w składzie chińskiej Grupy Haier^[2] wytwarzającej artykuły AGD). Produkują m.in. pralki automatyczne marki Wiatka, importowane do Polski w latach 80. i na początku 90. XX wieku przez Universal.

Historia

Ten artykuł od 2024-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Wg niektórych źródeł miasto zostało założone przez imigrantów z Republiki Nowogrodzkiej w 1181 lub 1199 roku, jednak na podstawie danych archeologicznych powstanie Wiatki należy przesunąć na koniec XIII wieku. Za czasów Wasilija Wasiljewicza Ciemnego u ujścia rzeki Chłynowicy zbudowano drewniany Kreml Chłynowski. Osada została ufortyfikowana i prawdopodobnie otrzymała wówczas nazwę Chłynow.

Do końca XV wieku ziemie otaczające Wiatkę były niezależne i określano je jako Republikę Wiatki. W 1489 roku bojar Daniel Szczenia i jego armia licząca 64 000 zbrojnych obległa i zdobyła Wiatkę, którego mieszkańcy często grabili północne obszary moskiewskie. Wszyscy mieszkańcy Wiatki zostali przesiedleni do różnych miast Księstwa Moskiewskiego. W czasie reform miejskich i prowincjonalnych Katarzyny II w 1780 roku Chłynow otrzymał nazwę Wiatka. Miasto zostało uznane za centrum namiestnictwa, które w 1796 r. została przemianowane na gubernię Wiatka.

13 sierpnia 1784 roku dekretem Katarzyny II zatwierdzono nowy plan regularny dla prowincjonalnego miasta Wiatka, zakładający utworzenie siatki kwartalnej i układ ten jest czytelny do dzisiaj. W XIX wieku miasto było jednym z miejsc zsyłania więźniów politycznych, w tym licznych Polaków.

W 1898 r. rozpoczęto prace na linii kolejowej Perm - Kotłas, a w 1906 r. uruchomiono bezpośrednie połączenie kolejowe z Petersburgiem.

W latach 30. XX w. rozpoczęło się niszczenie architektury cerkiewnej - zniszczono zespół Kremla w Wiatce, w 1931 r. zniszczono Sobór Trójcy Świętej, a w 1937 r. cerkiew Aleksandra Newskiego wysadzono w powietrze.

Po zamordowaniu w 1934 r. Kirowa (pochodzącego z Urżuma, obwód Wiatka), na jego cześć przemianowano nazwę miasta. Pod koniec XX wieku rozpoczęto dyskusję nad przywróceniem nazwy Wiatka, jednak planu tego nie zrealizowano^[3].