Kamerling

Kamerling Świętego Kościoła Rzymskiego

Camerarius Sanctae Romanae Ecclesiae

Herb obecnego kamerlinga (podczas sede vacante)
Obecny kamerling
kard. Kevin Farrell
Stanowisko
Państwo	Watykan
Data utworzenia	ok. 1073–1085
Pierwszy kamerling	Pierre z Cluny oraz Tyberiusz
Długość kadencji	do odwołania lub śmierci, bądź do wyboru nowego papieża
Obecny kamerling	Kevin Farrell
Obecny od	14 lutego 2019
Siedziba	Pałac Apostolski, 00–120 Watykan
Strona internetowa
Multimedia w Wikimedia Commons

Kamerling, Kamerling Świętego Kościoła Rzymskiego (łac. Camerarius Sanctae Romanae Ecclesiae – Komornik Świętego Kościoła Rzymskiego^[1]) w Kościele katolickim – kardynał, który kieruje Kamerą Apostolską. Zarządza on sprawami zwyczajnymi Kościoła oraz troszczy się o dobra i prawa doczesne Stolicy Apostolskiej w okresie wakansu, a także przejmuje administrację Watykanu.

Z chwilą śmierci lub rezygnacji papieża kamerling jako jeden z nielicznych nie traci swoich uprawnień, ale korzysta z nich aż do wyboru nowego papieża, czyli przez cały okres sediswakancji.

Po śmierci papieża (lub rezygnacji) niszczy pierścień Rybaka, a także metalową matrycę, która służyła do opatrywania listów apostolskich ołowianymi pieczęciami^[2][3]. Wspomagany przez trzech kardynałów asystentów, wybieranych na okres trzech dni w drodze losowania (z grona kardynałów poniżej 80. roku życia przybyłych do Rzymu), zarządza wszystkimi bieżącymi sprawami z uwzględnieniem postanowień podejmowanych w drodze głosowania przez Kolegium Kardynałów, a także watykańskimi finansami i mieniem.

Kardynał ten ma także specjalne uprawnienia. Między innymi notarialnie potwierdza fakt śmierci papieża, opieczętowuje apartament papieski oraz powiadamia kardynała wikariusza Rzymu o śmierci papieża. Od momentu śmierci papieża obejmuje w posiadanie watykański Pałac Apostolski, pałac laterański oraz rezydencję papieży w Castel Gandolfo. Zasięgając opinii kardynałów stojących na czele trzech stopni (kardynałów diakonów, kardynałów prezbiterów oraz kardynałów biskupów), Kolegium Kardynałów ustala wszystkie sprawy związane z pogrzebem, korzystając ze wskazówek, które pozostawił zmarły papież. Nadzoruje przygotowania do konklawe. Podczas konklawe pod jego nadzorem pozostają Domus Sanctae Marthae oraz Kaplica Sykstyńska wraz z przyległymi pomieszczeniami.

Urząd kamerlinga utworzył papież Grzegorz VII w miejsce zniesionego urzędu archidiakona Rzymu. Do XV wieku wielu duchownych piastujących ten urząd nie było kardynałami.

Dwa razy w historii zdarzyło się, że kamerling wybrany został papieżem – byli to Leon XIII (w 1878 r.) i Pius XII (w 1939 r.). Dwaj inni papieże, Honoriusz III i Aleksander IV również pełnili funkcję kamerlinga, ale obaj na wiele lat przed wyborem^{[potrzebny przypis]}.

Etymologicznie słowo wywodzi się z włoskiego camerlengo, camerlingo – komornik, komorzy, szambelan.

Niekardynałowie oznaczeni kursywą. W ciągu pierwszego stulecia istnienia urzędu często sprawowało go dwóch duchownych jednocześnie. Do XIII wieku daty urzędowania ustalone są wyrywkowo, a lista może być niepełna. Od XIV wieku znana jest kompletna lista, zaznaczono też wakaty trwające powyżej jednego roku.

• Pierre z Cluny (udokumentowany ok. 1099–1105) i Tyberiusz (udokumentowany 1101)
• Stefan z Besançon (udokumentowany 1119–1120)
• Alfanus (udokumentowany 1123)
• Johannes (udokumentowany 1127)
• Johannes (udokumentowany 1141)
• Jordan (udokumentowany 1147–1151)
• Franchus (1151)
• Rainierus (udokumentowany w 1151)
• Yngo (udokumentowany w 1154)
• Boso (przed 22 grudnia 1156 – wrzesień 1159)
• Bernard Templariusz i Teodino de Arrone (udokumentowani w 1163)
• Leonard (udokumentowany w 1168)
• Franco Gaufridus Fulchier (udokumentowany 1175–1181)
• Gerardo da Lucca (ok. 1182/84)
• Melior (1184–1187)
• Cencio (styczeń 1188 – styczeń 1198)
• Riccardo (udokumentowany w 1198)
• Ottaviano Conti di Segni (1200 – maj 1206)
• Stefano di Ceccano (maj 1206 – lipiec 1216)
• Pandolfo Verraclo (1216–1222)
• Sinibaldus (1222–1227)
• Rinaldo Conti di Segni (1227–1231)
• Thomas (udokumentowany w 1236)
• Giovanni da Ferentino (udokumentowany 1236–1238)
• Martino (1243–1251)
• Boetius (1251–1254)
• Niccolò da Anagni (grudzień 1254–1261)
• Pierre de Roncevault (1261 – 30 kwietnia 1262)
• Pierre de Charny (4 sierpnia 1262–1268)
• Pietro de Montebruno (1268–1273)^[4]
• Gugllielmo di San Lorenzo (1273–1274)
• Raynaldus Marci (1275–1276)
• Angelo de Vezzosi (1278–1279)
• Berardo di Camerino (1279–12 grudnia 1288)
• Niccolò de Trevi (1289–1292)
• Tommaso d’Ocra (1294)
• Teodorico Ranieri (przed 28 lutego 1296–1299)
• Giovanni d'Anagni (1301 – 20 listopada 1305)
• Arnaud Frangier de Chanteloup (20 listopada 1305 – 28 listopada 1307)
• Bertrand des Bordes (28 listopada 1307 – 12 września 1311)
• Arnaud d’Aux (11 października 1311 – 23 lipca 1319)
• Gasbert de Valle (18 września 1319 – 1 stycznia 1347)
• Etienne Audebrand Cambarou (6 marca 1347 – 15 marca 1361)
• Arnaud Aubert (16 marca 1361 – 11 czerwca 1371)
• Pierre du Cros (20 czerwca 1371 – 23 grudnia 1383, od 1378 w obediencji awiniońskiej)
• Marino Giudice (przed 7 września 1379 – styczeń 1385)
• Marino Bulcani (przed 29 listopada 1385 – 8 sierpnia 1394)
• Corrado Caraccioli (30 marca 1395 – 12 czerwca 1405)
• Leonardo de Fisici (12 czerwca 1405 – 12 czerwca 1407)
• Antonio Correr (12 czerwca 1407 – 9 lipca 1415)
• François de Conzie (24 grudnia 1383 / lipiec 1415^[5] − 31 grudnia 1431)
• Francesco Condulmer (24 stycznia 1432 – 11 stycznia 1440)
• Ludovico Trevisan (11 stycznia 1440 – 22 marca 1465)
• (1465–1471 – wakat)
  • Marco Barbo, komisarz Kamery Apostolskiej (1465-1471)
• Latino Orsini (9 sierpnia 1471 – 11 sierpnia 1477)
• Guillaume d’Estouteville (12 sierpnia 1477 – 22 stycznia 1483)
• Raffaele Sansoni Riario (24 stycznia 1483 – 9 lipca 1521)
• Innocenzo Cibo (14 lipca – 13 września 1521)
• Francesco Armellini Pantalassi de’ Medici (13 września 1521 – 25 października 1527)
• Agostino Spinola (8 czerwca 1528 – 18 października 1537)
• Guido Ascanio Sforza (22 października 1537 – 6 października 1564)
• Vitellozzo Vitelli (17 listopada 1564 – 19 listopada 1568)
• Michele Bonelli (3 grudnia 1568 – 10 maja 1570)
• Luigi Cornaro (10 maja 1570 – 10 maja 1584)
• Filippo Vastavillani (14 maja 1584 – 17 sierpnia 1587)
• Enrico Caetani (26 października 1587 – 13 grudnia 1599)
  • Benedetto Giustiniani, prokamerling (wrzesień 1589 – sierpień 1590)
• Pietro Aldobrandini (20 grudnia 1599 – 10 lutego 1621)
  • Giovanni Battista Deti, prokamerling (2 października 1612 – luty 1621)
• Ludovico Ludovisi (17 marca 1621 – 7 czerwca 1623)
• Ippolito Aldobrandini (7 czerwca 1623 – 19 lipca 1638)
• Antonio Barberini (28 lipca 1638 – 4 sierpnia 1671)
  • Federico Sforza, prokamerling (10 października 1645 – 26 marca 1650)
  • Lorenzo Raggi, prokamerling (26 marca 1650 – 12 lipca 1653)
• Paluzzo Paluzzi-Altieri (4 sierpnia 1671 – 29 czerwca 1698)
  • Galeazzo Marescotti, prokamerling (4 lipca – 24 listopada 1698)
• Giovanni Battista Spinola (24 listopada 1698 – 19 marca 1719)
• Annibale Albani (29 marca 1719 – 23 lutego 1747)
• Silvio Valenti Gonzaga (25 lutego 1747 – 28 sierpnia 1756)
  • Luigi Maria Torregiani, prokamerling (1 września – 20 września 1756)
• Girolamo Colonna di Sciarra (20 września 1756 – 18 stycznia 1763)
• Carlo Rezzonico (24 stycznia 1763 – 26 stycznia 1799)
• (1799–1800 – wakat)
• Romoaldo Braschi-Onesti (30 października 1800 – 10 listopada 1801)
• (1801–1814 – wakat)
  • Giuseppe Maria Doria Pamphili, prokamerling (10 listopada 1801 – 26 marca 1808)
  • Ippolito Antonio Vincenti Mareri, prokamerling (26 marca 1808 – 21 marca 1811)
• Bartolomeo Pacca (20 maja 1814 – 20 grudnia 1824)
• Pietro Francesco Galleffi (20 grudnia 1824 – 18 czerwca 1837)
• Giacomo Giustiniani (2 października 1837 – 24 lutego 1843)
• Tommaso Riario Sforza (3 kwietnia 1843 – 14 marca 1857)
• Lodovico Altieri (19 marca 1857 – 11 sierpnia 1867)
• Filippo de Angelis (20 września 1867 – 8 lipca 1877)
• Gioacchino Pecci (21 września 1877 – 20 lutego 1878)
• Camillo di Pietro (28 marca 1878 – 6 marca 1884)
• Domenico Consolini (24 marca – 20 grudnia 1884)
• Luigi Oreglia di Santo Stefano (27 marca 1885 – 7 grudnia 1913)
• Francesco Salesio della Volpe (25 maja 1914 – 5 listopada 1916)
• Pietro Gasparri (4 grudnia 1916 – 18 listopada 1934)
• Eugenio Pacelli (1 kwietnia 1935 – 2 marca 1939)
• Lorenzo Lauri (11 grudnia 1939 – 8 października 1941)
• (1941–1958 – wakat)
• Benedetto Aloisi Masella (9 października 1958 – 30 września 1970)
• Jean-Marie Villot (16 października 1970 – 9 marca 1979)
• Paolo Bertoli (5 maja 1979 – 25 marca 1985)
• Sebastiano Baggio (25 marca 1985 – 21 marca 1993)
• Eduardo Martínez Somalo (5 kwietnia 1993 – 4 kwietnia 2007)
• Tarcisio Bertone (4 kwietnia 2007 – 20 grudnia 2014)
• Jean-Louis Tauran (20 grudnia 2014 – 5 lipca 2018)
• Kevin Farrell (od 14 lutego 2019)

Zobacz hasło kamerling w Wikisłowniku

• Kardynałowie kamerlingowie. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2018-11-10]. (ang.).