Francuski kalendarz rewolucyjny
(Przekierowano z Kalendarz rewolucyjny)
Ten artykuł od 2012-10 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.
Francuski kalendarz rewolucyjny, wł. francuski kalendarz republikański[a] (fr. calendrier républicain, calendrier révolutionnaire français) – kalendarz wprowadzony 5 października 1793 (14 Vendémiaire roku II) przez Konwent republikański w rewolucyjnej Francji. Obszerną instrukcję uzupełniającą wydano 24 listopada 1793 (4 Frimaire roku II)[1]. Napoleon Bonaparte 9 września 1805 (22 Fructidor roku XIII) podpisał akt prawny przywracający kalendarz gregoriański od 1 stycznia 1806 (11 Nivôse roku XIV)[2]. Wprowadzony jeszcze, ale na krótko w 1871 przez Komunę Paryską (miesiące germinal i floréal roku LXXIX). Projekt kalendarza opracował Gilbert Romme, a nazwy miesięcy i dni wymyślił poeta Philippe Fabre d’Églantine. Era chrześcijańska zastąpiona została erą republikańską.
Lata liczono od 22 września 1792, daty ustanowienia pierwszej republiki francuskiej[3]. Co czwarty rok miał być przestępnym, ale w praktyce starano się utrzymać początek roku w dniu równonocy jesiennej. Długość roku pozostała ta sama co w kalendarzu gregoriańskim. Rok zawierał 12 miesięcy po 30 dni oraz 5 (6 w latach przestępnych) dodatkowych dni świątecznych, tak zwanych Dni Sankiulotów (les Sans-cullotides). Czteroletni cykl nazwano francjadą (le franciade) na wzór olimpiady. Rok przestępny był trzecim rokiem francjady (zatem rok III, VII i XI), dodatkowy dzień przypadał 22 września 1795 i 1799 oraz 23 września 1803[4].
Na miejsce świąt kościelnych wprowadzono święta narodowe z dniem zdobycia Bastylii jako najważniejszym. Każdy dzień w roku został nazwany na cześć zwierząt, roślin, narzędzi pracy, minerałów czy też zjawisk.
Podstawą kalendarza był almanach napisany w 1788 przez Pierre Sylvain Maréchala pt. Kalendarz dzielnych ludzi (fr. Almanach des Honnêtes Gens)[5][6].
Dni dekady
[edytuj | edytuj kod]Miesiąc, zamiast na tygodnie, podzielono na 3 dekady – po 10 dni. Każdy z dziesięciu dni nazywany był po prostu liczebnikami porządkowymi:
- primidi (pierwszy dzień),
- duodi (drugi dzień),
- tridi (trzeci dzień),
- quartidi (czwarty dzień),
- quintidi (piąty dzień),
- sextidi (szósty dzień),
- septidi (siódmy dzień),
- octidi (ósmy dzień),
- nonidi (dziewiąty dzień)
- décadi (dziesiąty dzień).
Dziesiąty dzień był świętem. 8 kwietnia 1802 (18 germinal roku X) zniesiono podział na dekady jako uciążliwy dla społeczeństwa, przywracając tygodnie.
Planowany był także podział doby na 10 godzin, godziny na 100 minut po 100 sekund. Nowa godzina liczyłaby 144 dawne minuty, nowa minuta 86,4 dawnych sekund zaś nowa sekunda 0,864 dawnej. Art. 22 dekretu o miarach i wagach z 7 kwietnia 1795 (18 germinal roku III) zawiesił tę zmianę na czas nieokreślony[7].
Miesiące
[edytuj | edytuj kod]Jesień (nazwy miesięcy kończą się na -aire):
- vendémiaire (od łacińskiego vindemia – pl. winobranie) – od 22 września do 21 października
- brumaire (od francuskiego brume – pl. gęsta mgła) – od 22 października do 20 listopada
- frimaire (od francuskiego frimas – pl. mróz) – od 21 listopada do 20 grudnia
Zima (nazwy miesięcy kończą się na -ôse):
- nivôse (od łacińskiego nivosus – pl. śnieżny) – od 21 grudnia do 19 stycznia
- pluviôse (od łacińskiego pluviosus – pl. deszczowy) – od 20 stycznia do 18 lutego
- ventôse (od łacińskiego ventosus – pl. wietrzny) – od 19 lutego do 20 marca
Wiosna (nazwy miesięcy kończą się na -al):
- germinal (od łacińskiego germen – pl. kiełek) – od 21 marca do 19 kwietnia
- floréal (od łacińskiego flos – pl. kwiat) – od 20 kwietnia do 19 maja
- prairial (od francuskiego prairie – pl. łąka) – od 20 maja do 18 czerwca
Lato (nazwy miesięcy kończą się na -dor):
- messidor (od łacińskiego messis – pl. żniwa) – od 19 czerwca do 18 lipca
- thermidor (od greckiego thermos – pl. gorący) – od 19 lipca do 17 sierpnia
- fructidor (od łacińskiego fructus – pl. owoce) – od 18 sierpnia do 16 września
Nazwy dni
[edytuj | edytuj kod]Jesień
[edytuj | edytuj kod]- Winorośl (Raisin) – 22 września
- Szafran uprawny (Safran) – 23 września
- Kasztan jadalny (Châtaigne) – 24 września
- Szafran (Colchique) – 25 września
- Koń (Cheval) – 26 września
- Niecierpek (Balsamine) – 27 września
- Marchew zwyczajna (Carotte) – 28 września
- Szarłat (Amarante) – 29 września
- Pasternak zwyczajny (Panais) – 30 września
- Beczka (Cuve) – 1 października
- Ziemniak (Pomme de terre) – 2 października
- Kocanki (Immortelle) – 3 października
- Dynia olbrzymia (Potiron) – 4 października
- Rezeda (Réséda) – 5 października
- Osioł (Âne) – 6 października
- Dziwaczek jalapa (Belle de nuit) – 7 października
- Dynia (Citrouille) – 8 października
- Gryka (Sarrasin) – 9 października
- Słonecznik (Tournesol) – 10 października
- Prasa do owoców (Pressoir) – 11 października
- Konopie siewne (Chanvre) – 12 października
- Brzoskwinia (Pêche) – 13 października
- Rzepa (Navet) – 14 października
- Lilia (Amaryllis) – 15 października
- Bydło (Bœuf) – 16 października
- Psianka podłużna (Aubergine) – 17 października
- Papryka (Piment) – 18 października
- Pomidor (Tomate) – 19 października
- Jęczmień (Orge) – 20 października
- Baryłka (Tonneau) – 21 października
- Jabłoń (Pomme) – 22 października
- Selery zwyczajne (Céleri) – 23 października
- Grusza (Poire) – 24 października
- Burak zwyczajny (Betterave) – 25 października
- Gęsi (Oie) – 26 października
- Heliotrop (Héliotrope) – 27 października
- Figowiec pospolity (Figue) – 28 października
- Wężymord (Scorsonère) – 29 października
- Jarząb mączny (Alisier) – 30 października
- Pług (Charrue) – 31 października
- Kozibród (Salsifis) – 1 listopada
- Kotewka orzech wodny (Mâcre) – 2 listopada
- Słonecznik bulwiasty (Topinambour) – 3 listopada
- Cykoria endywia (Endive) – 4 listopada
- Indyk zwyczajny (Dindon) – 5 listopada
- Marek (Chervis) – 6 listopada
- Rukiew wodna (Cresson) – 7 listopada
- Ołownicowate (Plumbago) – 8 listopada
- Granat (Grenade) – 9 listopada
- Brona (Herse) – 10 listopada
- Menady (Bacchante) – 11 listopada
- Głóg dwuszyjkowy (Azerole) – 12 listopada
- Marzanowate (Garance) – 13 listopada
- Pomarańcza (Orange) – 14 listopada
- Bażant zwyczajny (Faisan) – 15 listopada
- Pistacja właściwa (Pistache) – 16 listopada
- Groszek bulwiasty (Macjonc) – 17 listopada
- Pigwa pospolita (Coing) – 18 listopada
- Jarząb pospolity (Cormier) – 19 listopada
- Wał (Rouleau) – 20 listopada
- Zerwa (Raiponce) – 21 listopada
- Kapusta właściwa polna (Turneps) – 22 listopada
- Cykoria (Chicorée) – 23 listopada
- Nieszpułka (Nèfle) – 24 listopada
- Świnia domowa (Cochon) – 25 listopada
- Roszpunka warzywna (Mâche) – 26 listopada
- Kalafior (Chou-fleur) – 27 listopada
- Miód (Miel) – 28 listopada
- Jałowiec (Genièvre) – 29 listopada
- Kilof (Pioche) – 30 listopada
- Woski (Cire) – 1 grudnia
- Chrzan (Raifort) – 2 grudnia
- Cedr (Cèdre) – 3 grudnia
- Jodła (Sapinv) – 4 grudnia
- Sarna (Chevreuil) – 5 grudnia
- Kolcolist zachodni (Ajonc) – 6 grudnia
- Cyprys (Cyprès) – 7 grudnia
- Bluszcz (Lierre) – 8 grudnia
- Świerk (Sabine) – 9 grudnia
- Motyka (Hoyau) – 10 grudnia
- Klon (Érable sucré) – 11 grudnia
- Wrzos zwyczajny (Bruyère) – 12 grudnia
- Trzcina pospolita (Roseau) – 13 grudnia
- Szczaw (Oseille) – 14 grudnia
- Świerszczowate (Grillon) – 15 grudnia
- Szyszka (Pignon) – 16 grudnia
- Korek (Liège) – 17 grudnia
- Tuber (Truffe) – 18 grudnia
- Oliwka europejska (Olive) – 19 grudnia
- Łopata (Pelle) – 20 grudnia
Zima
[edytuj | edytuj kod]- Torf (Tourbe) – 21 grudnia
- Węgiel kamienny (Houille) – 22 grudnia
- Smoła (Bitume) – 23 grudnia
- Siarka (Soufre) – 24 grudnia
- Pies domowy (Chien) – 25 grudnia
- Lawa (Lave) – 26 grudnia
- Okres wegetacyjny (Terre végétale) – 27 grudnia
- Obornik (Fumier) – 28 grudnia
- Azotan potasu (Salpêtre) – 29 grudnia
- Cep (Fléau) – 30 grudnia
- Granit (Granit) – 31 grudnia
- Glina (Argile) – 1 stycznia
- Łupek (Ardoise) – 2 stycznia
- Piaskowiec (Grès) – 3 stycznia
- Królik europejski (Lapin) – 4 stycznia
- Krzemień (Silex) – 5 stycznia
- Margiel (Marne) – 6 stycznia
- Wapień (Pierre à chaux) – 7 stycznia
- Marmur (Marbre) – 8 stycznia
- Przesiewacz (Van) – 9 stycznia
- Gips (Pierre à plâtre) – 10 stycznia
- Chlorek sodu (Sel) – 11 stycznia
- Żelazo (Fer) – 12 stycznia
- Miedź (Cuivre) – 13 stycznia
- Kot domowy (Chat) – 14 stycznia
- Cyna (Étain) – 15 stycznia
- Ołów (Plomb) – 16 stycznia
- Cynk (Zinc) – 17 stycznia
- Rtęć (Mercure) – 18 stycznia
- Sito (Crible) – 19 stycznia
- Wawrzynek (Lauréole) – 20 stycznia
- Mchy (Mousse) – 21 stycznia
- Myszopłoch kolczasty (Fragon) – 22 stycznia
- Śnieżyczka (Perce-neige) – 23 stycznia
- Buhaj (Taureau) – 24 stycznia
- Kalina (Laurier tin) – 25 stycznia
- Polyporus (Amadouvier) – 26 stycznia
- Wawrzynek wilczełyko (Mézéréon) – 27 stycznia
- Topola (Peuplier) – 28 stycznia
- Topór (Coignée) – 29 stycznia
- Ciemiernik (Ellébore) – 30 stycznia
- Brokuł (Brocoli) – 31 stycznia
- Wawrzyn szlachetny (Laurier) – 1 lutego
- Leszczyna południowa (Avelinier) – 2 lutego
- Cielę (Vache) – 3 lutego
- Bukszpan wieczniezielony (Buis) – 4 lutego
- Porosty (Lichen) – 5 lutego
- Cis (roślina) (If) – 6 lutego
- Miodunka (Pulmonaire) – 7 lutego
- Sierpak (Serpette) – 8 lutego
- Tobołki (roślina) (Thlaspi) – 9 lutego
- Thymele (Thimele) – 10 lutego
- Perz (Chiendent) – 11 lutego
- Rdest ptasi (Trainasse) – 12 lutego
- Zającowate (Lièvre) – 13 lutego
- Urzet barwierski (Guède) – 14 lutego
- Leszczyna pospolita (Noisetier) – 15 lutego
- Cyklamen perski (Cyclamen) – 16 lutego
- Glistnik jaskółcze ziele (Chélidoine) – 17 lutego
- Sanie (Traîneau) – 18 lutego
- Podbiał pospolity (Tussilage) – 19 lutego
- Dereń (Cornouiller) – 20 lutego
- Lewkonia (Violier) – 21 lutego
- Ligustr (Troène) – 22 lutego
- Koziorożec alpejski (Bouc) – 23 lutego
- Kopytnik (roślina) (Asaret) – 24 lutego
- Szakłak wieczniezielony (Alaterne) – 25 lutego
- Fiołek (Violette) – 26 lutego
- Wierzba iwa (Marceau) – 27 lutego
- Szpadel (Bêche) – 28 lutego
- Narcyz (Narcisse) – 1 marca
- Wiąz (Orme) – 2 marca
- Dymnica (Fumeterre) – 3 marca
- Pszonak (Vélar) – 4 marca
- Koza domowa (Chèvre) – 5 marca
- Szpinak (Épinard) – 6 marca
- Omieg (Doronic) – 7 marca
- Kurzyślad (Mouron) – 8 marca
- Trybula leśna (Cerfeuil) – 9 marca
- Lina (Cordeau) – 10 marca
- Mandragora (Mandragore) – 11 marca
- Pietruszka zwyczajna (Persil) – 12 marca
- Warzucha (Cochléaria) – 13 marca
- Stokrotka pospolita (Pâquerette) – 14 marca
- Tuńczyki (Thon) – 15 marca
- Mniszek (Pissenlit) – 16 marca
- Zawilec gajowy (Sylvie) – 17 marca
- Niekropień (Capillaire) – 18 marca
- Jesion (Frêne) – 19 marca
- Kołek (Plantoir) – 20 marca
Wiosna
[edytuj | edytuj kod]- Pierwiosnek (Primevère) – 21 marca
- Platan (Platane) – 22 marca
- Szparag (Asperge) – 23 marca
- Tulipan (Tulipe) – 24 marca
- Kura domowa (Poule) – 25 marca
- Burak liściowy (Bette) – 26 marca
- Brzoza (Bouleau) – 27 marca
- Narcyz żonkil (Jonquille) – 28 marca
- Olsza (Aulne) – 29 marca
- Wylęgarnia (Couvoir) – 30 marca
- Barwinek (Pervenche) – 31 marca
- Grab (Charme) – 1 kwietnia
- Morchella (Morille) – 2 kwietnia
- Buk (Hêtre) – 3 kwietnia
- Pszczoła (Abeille) – 4 kwietnia
- Sałata (Laitue) – 5 kwietnia
- Modrzew (Mélèze) – 6 kwietnia
- Cykuta (Ciguë) – 7 kwietnia
- Rzodkiew (Radis) – 8 kwietnia
- Ul (Ruche) – 9 kwietnia
- Judaszowiec (Gainier) – 10 kwietnia
- Sałata rzymska (Romaine) – 11 kwietnia
- Kasztanowiec pospolity (Marronnier) – 12 kwietnia
- Rokietta siewna (Roquette) – 13 kwietnia
- Gołębiowate (Pigeon) – 14 kwietnia
- Lilak pospolity (Lilas) – 15 kwietnia
- Zawilec (Anémone) – 16 kwietnia
- Fiołek ogrodowy (Pensée) – 17 kwietnia
- Borówka czarna (Myrtille) – 18 kwietnia
- Nóż (Greffoir) – 19 kwietnia
- Róża (Rose) – 20 kwietnia
- Dąb (Chêne) – 21 kwietnia
- Paprocie (Fougère) – 22 kwietnia
- Głóg jednoszyjkowy (Aubépine) – 23 kwietnia
- Słowik rdzawy (Rossignol) – 24 kwietnia
- Orlik (Ancolie) – 25 kwietnia
- Konwalia majowa (Muguet) – 26 kwietnia
- Agaricus (Champignon) – 27 kwietnia
- Hiacynt (Hyacinthe) – 28 kwietnia
- Grabie (Râteau) – 29 kwietnia
- Rabarbar (Rhubarbe) – 30 kwietnia
- Sparceta siewna (Sainfoin) – 1 maja
- Pszonak (Bâton-d’or) – 2 maja
- Arekowce (Chamerops) – 3 maja
- Jedwabnik morwowy (Ver à soie) – 4 maja
- Żywokost (Consoude) – 5 maja
- Krwiściąg mniejszy (Pimprenelle) – 6 maja
- Smagliczka (Corbeille d’or) – 7 maja
- Łoboda (roślina) (Arroche) – 8 maja
- Graca (Sarcloir) – 9 maja
- Zawciąg (Statice) – 10 maja
- Szachownica (Fritillaire) – 11 maja
- Ogórecznik (Bourrache) – 12 maja
- Kozłek (Valériane) – 13 maja
- Karp (Carpe) – 14 maja
- Węgiel drzewny (Fusain) – 15 maja
- Szczypiorek (Civette) – 16 maja
- Farbownik (Buglosse) – 17 maja
- Gorczyca biała (Sénevé) – 18 maja
- Kij pasterski (Houlette) – 19 maja
- Lucerna siewna (Luzerne) – 20 maja
- Liliowiec (Hémérocalle) – 21 maja
- Koniczyna (Trèfle) – 22 maja
- Dzięgiel (Angélique) – 23 maja
- Kaczki (Canard) – 24 maja
- Melisa lekarska (Mélisse) – 25 maja
- Rajgras (Fromental) – 26 maja
- Lilia złotogłów (Martagon) – 27 maja
- Macierzanka piaskowa (Serpolet) – 28 maja
- Kosa (Faux) – 29 maja
- Truskawka (Fraise) – 30 maja
- Bukwica zwyczajna (Bétoine) – 31 maja
- Groch (Pois) – 1 czerwca
- Akacja (Acacia) – 2 czerwca
- Przepiórka zwyczajna (Caille) – 3 czerwca
- Goździk (Œillet) – 4 czerwca
- Bez (Sureau) – 5 czerwca
- Mak (Pavot) – 6 czerwca
- Lipa (Tilleul) – 7 czerwca
- Widły (Fourche) – 8 czerwca
- Brzana pospolita (Barbeau) – 9 czerwca
- Rumianek pospolity (Camomille) – 10 czerwca
- Wiciokrzew (Chèvrefeuille) – 11 czerwca
- Przytulia (Caille-lait) – 12 czerwca
- Lin (Tanche) – 13 czerwca
- Jaśmin (Jasmin) – 14 czerwca
- Werbena (Verveine) – 15 czerwca
- Macierzanka tymianek (Thym) – 16 czerwca
- Piwonia (Pivoine) – 17 czerwca
- Fura (Chariot) – 18 czerwca
Lato
[edytuj | edytuj kod]- Żyto (Seigle) – 19 czerwca
- Owies (Avoine) – 20 czerwca
- Cebula zwyczajna (Oignon) – 21 czerwca
- Przetacznik (Véronique) – 22 czerwca
- Muł (Mulet) – 23 czerwca
- Rozmaryn lekarski (Romarin) – 24 czerwca
- Ogórek (Concombre) – 25 czerwca
- Czosnek askaloński (Échalote) – 26 czerwca
- Bylica piołun (Absinthe) – 27 czerwca
- Sierp (Faucille) – 28 czerwca
- Kolendra siewna (Coriandre) – 29 czerwca
- Karczoch zwyczajny (Artichaut) – 30 czerwca
- Czapetka pachnąca (Girofle) – 1 lipca
- Lawenda (Lavande) – 2 lipca
- Kozica (Chamois) – 3 lipca
- Tytoń (Tabac) – 4 lipca
- Porzeczka (Groseille) – 5 lipca
- Groszek (Gesse) – 6 lipca
- Wiśnia ptasia (Cerise) – 7 lipca
- Park (Parc) – 8 lipca
- Mięta (Menthe) – 9 lipca
- Kminek (Cumin) – 10 lipca
- Fasola (Haricot) – 11 lipca
- Alkanna (Orcanète) – 12 lipca
- Perlice (Pintade) – 13 lipca
- Szałwia (Sauge) – 14 lipca
- Czosnek pospolity (Ail) – 15 lipca
- Wyka (Vesce) – 16 lipca
- Pszenica (Blé) – 17 lipca
- Szałamaja (Chalémie) – 18 lipca
- Pszenica orkisz (Épeautre) – 19 lipca
- Dziewanna drobnokwiatowa (Bouillon blanc) – 20 lipca
- Ogórek melon (Melon) – 21 lipca
- Życica (Ivraie) – 22 lipca
- Owca domowa (Bélier) – 23 lipca
- Skrzypy (Prêle) – 24 lipca
- Bylica (Armoise) – 25 lipca
- Krokosz (Carthame) – 26 lipca
- Jeżyna (Mûre) – 27 lipca
- Konewka (Arrosoir) – 28 lipca
- Proso (Panis) – 29 lipca
- Soliród (Salicorne) – 30 lipca
- Morela (Abricot) – 31 lipca
- Bazylia (Basilic) – 1 sierpnia
- Owca domowa (Brebis) – 2 sierpnia
- Prawoślaz lekarski (Guimauve) – 3 sierpnia
- Len (Lin) – 4 sierpnia
- Migdałowiec pospolity (Amande) – 5 sierpnia
- Goryczka (Gentiane) – 6 sierpnia
- Śluza wodna (Écluse) – 7 sierpnia
- Dziewięćsił (Carline) – 8 sierpnia
- Kapary cierniste (Câprier) – 9 sierpnia
- Soczewica jadalna (Lentille) – 10 sierpnia
- Oman (Aunée) – 11 sierpnia
- Wydry (Loutre) – 12 sierpnia
- Mirt (Myrte) – 13 sierpnia
- Kapusta rzepak (Colza) – 14 sierpnia
- Łubin (Lupin) – 15 sierpnia
- Bawełna (Coton) – 16 sierpnia
- Młyn zbożowy (Moulin) – 17 sierpnia
- Śliwa domowa (Prune) – 18 sierpnia
- Prosownica (Millet) – 19 sierpnia
- Lycoperdon (Lycoperdon) – 20 sierpnia
- Jęczmień żytni (Escourgeon) – 21 sierpnia
- Łososiowate (Saumon) – 22 sierpnia
- Tuberoza (Tubéreuse) – 23 sierpnia
- Jęczmień dwurzędowy (Sucrion) – 24 sierpnia
- Trojeściowate (Apocyn) – 25 sierpnia
- Lukrecja (roślina) (Réglisse) – 26 sierpnia
- Drabina (Échelle) – 27 sierpnia
- Arbuz zwyczajny (Pastèque) – 28 sierpnia
- Fenkuł włoski (Fenouil) – 29 sierpnia
- Berberys zwyczajny (Épine vinette) – 30 sierpnia
- Orzech (roślina) (Noix) – 31 sierpnia
- Pstrąg (Truite) – 1 września
- Cytryna zwyczajna (Citron) – 2 września
- Szczeć (Cardère) – 3 września
- Szakłak pospolity (Nerprun) – 4 września
- Aksamitka (Tagette) – 5 września
- Geastrum (Hotte) – 6 września
- Róża dzika (Églantier) – 7 września
- Orzech (botanika) (Noisette) – 8 września
- Chmiel (Houblon) – 9 września
- Sorgo (Sorgho) – 10 września
- Rakowate (Écrevisse) – 11 września
- Pomarańcza gorzka (Bigarade) – 12 września
- Nawłoć pospolita (Verge d’or) – 13 września
- Kukurydza zwyczajna (Maïs) – 14 września
- Kasztan (Marron) – 15 września
- Kosz (Panier) – 16 września
Dni Sankiulotów
[edytuj | edytuj kod]- Święto Cnoty (La Fête de la Vertu) – 17 września
- Święto Talentu (La Fête du Génie) – 18 września
- Święto Pracy (La Fête du Travail) – 19 września
- Święto Opinii (La Fête de l’Opinion) – 20 września
- Święto Nagród (La Fête des Récompenses) – 21 września
- Święto Rewolucji (La Fête de la Révolution) – dzień uzupełniający, występujący w latach przestępnych.
Podział roku na 12 równych miesięcy i dni dodatkowe przypominał kalendarz egipski.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nazwa „rewolucyjny” nigdy nie była używana we Francji.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Décrets relatifs à l'établissement de l'Ère Républicaine
- ↑ Chris Cook, John Stevenson, Leksykon nowożytnej historii Europy 1763-1999, Warszawa 2000, s. 63.
- ↑ kalendarz rewolucyjny francuski, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-03-09].
- ↑ Le calendrier républicain
- ↑ Pierre-Sylvain Maréchal, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-03] (ang.).
- ↑ Andrzej Nowicki, Wypisy z historii krytyki religii, Warszawa 1962, s. 227.
- ↑ Décret relatif aux poids et aux mesures du 18 germinal an 3 (7 avril 1795)
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bronisław Włodarski Chronologia polska (1957)
- Ludwik Zajdler Dzieje zegara (kilka wydań)