Kaczuszka azjatycka
| Nettapus coromandelianus[1] | |||
| (J. F. Gmelin, 1789) | |||
 Samica po lewej, samiec po prawej | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
kaczuszka azjatycka | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Kaczuszka azjatycka[3] (Nettapus coromandelianus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Występuje w południowej i południowo-wschodniej Azji, wschodniej Australii i na Nowej Gwinei. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Po raz pierwszy gatunek opisał Johann Friedrich Gmelin w 1789 na podstawie holotypu z Coromandel (Indie). Nowemu gatunkowi nadał nazwę Anas coromandeliana[4]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza kaczuszkę azjatycką w rodzaju Nettapus. Wyróżnia 2 podgatunki[5].
Podgatunki i zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]IOC wyróżnia następujące podgatunki[5]:
- N. c. coromandelianus (J. F. Gmelin, 1789) – obszar od Indii do południowych Chin, Indonezja i północna[4] Nowa Gwinea[5]
- N. c. albipennis Gould, 1842 – wschodnia Australia (głównie wschodnie Queensland)[4]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała wynosi. 30–38 cm. U ptaków podgatunku nominatywnego masa ciała samca 255–312 g, samicy 185–255 g; u ptaków podgatunku N. c. albipennis masa ciała samca 311–495 g, samicy 255–439 g[4]. U samca głowa biała z czarnym ciemieniem. Wierzch ciała zielonoczarny. Przez pierś przechodzi czarny pas. Na skrzydle dostrzec można biały pas. Samce w szacie spoczynkowej, samice i młode są bardziej matowe, a przez ich oko przechodzi ciemny pas[6]. Samice z wierzchu są brązowe, nie mają ciemnej obroży i jasnego paska na skrzydle. Dziób krótki, o wysokiej podstawie[7].
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Kaczuszki azjatyckie zamieszkują słodkowodne zbiorniki wodne, jak jeziora, laguny, mokradła, rzeki o powolnym nurcie i strumienie. Na Nowej Gwinei występują do ok. 2250 m n.p.m.[8] Żywią się nasionami, trawami, zielonymi częściami roślin[4] i owadami. Zwykle przebywają w parach lub niewielkich grupach. Nie są to ptaki często trzymane w niewoli[8].
Lęgi
[edytuj | edytuj kod]Okres lęgowy zmienny, zwykle zależy od występowania deszczów; w południowo-wschodnim Queensland zniesienia przypadają na okres listopada do lutego[4]. Gniazdo umieszczone jest w dziupli drzewa, zwykle 2–5 m nad ziemią; niekiedy kaczuszki azjatyckie umieszczają je na budynkach. Wyściełane jest pierzem. Zniesienie liczy 6–16 jaj[8] o skorupce barwy kości słoniowej[7]. Inkubacja trwa 21–24 dni; w niewoli odnotowano 28-dniową inkubację. Młode stają się w pełni opierzone po 45–55 dniach życia[8].
Status
[edytuj | edytuj kod]IUCN uznaje kaczuszkę australijską za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2017)[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nettapus coromandelianus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Nettapus coromandelianus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Anatidae Leach, 1820 - kaczkowate - Ducks, geese, swans (wersja: 2020-01-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-25].
- ↑ a b c d e f Carboneras, C. & Kirwan, G.M.: Cotton Pygmy-goose (Nettapus coromandelianus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-03-15].
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List: Version 10.1. [dostęp 2020-07-25]. (ang.).
- ↑ Richard Grimmett, Carol Inskipp, Tim Inskipp: Birds of the Indian Subcontinent: India, Pakistan, Sri Lanka, Nepal, Bhutan, Bangladesh and the Maldives. Bloomsbury Publishing, 2013, s. 58. ISBN 978-1-4081-6264-4.
- ↑ a b Tej Kumar Shrestha: Birds of Nepal. T. 2. Steven Simpson Books, 2001, s. 495. ISBN 978-0-9524390-9-7.
- ↑ a b c d Nettapus coromandelianus - Cotton pygmy-goose. [w:] Wildpro - the electronic encyclopaedia and library for wildlife [on-line]. Wildlife Information Network. East Midland Zoological Society. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-12)].
- ↑ Cotton Pygmy-goose Nettapus coromandelianus. BirdLife International. [dostęp 2017-03-15].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).