Kościół Najświętszej Maryi Panny w Sokołowie Włościańskim
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
 A-340 z 10 lipca 1956
| |||||||||
| kościół parafialny | |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| Miejscowość |
Sokołowo Włościańskie | ||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Najświętszej Maryi Panny |
od | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Kościół parafialny pw. Najświętszej Maryi Panny w Sokołowie Włościańskim – rzymskokatolicki kościół parafialny drewniany we wsi Sokołowo Włościańskie, gmina Obryte.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwszą kaplicę w Sokołowie pw. Najświętszej Maryi Panny wybudował w 1657 podczaszy płocki, późniejszy starosta i wojewoda malborski Jan Franciszek Baliński[1]. Według legendy kolejnemu właścicielowi Sokołowa, podczaszemu ciechanowskiemu Janowi Więckiemu, nieopodal istniejącej kaplicy objawiła się Matka Boska. Zdarzenie miało miejsce przy jednej z rosnących tam dorodnych lip, którą to Maryja miała rozpromienić blaskiem i przemówić do szlachcica, zapewniając go o szczęśliwym zakończeniu wyprawy na wojnę. Więcki obiecał Matce Boskiej wybudować w miejscu objawienia większą kaplicę. Zawiesił na cudownej lipie obraz przedstawiający Maryję[2].
Więcki w 1682 wybudował drewnianą kaplicę, umieszczając w niej ołtarz z obrazem Matki Boskiej w miejscu, gdzie rosła lipa[3]. Miejscowa ludność szybko otoczyła obraz i miejsce kultem, coraz liczniej przybywając do Sokołowa, zwłaszcza w święta maryjne. Ówczesne władze kościelne usiłowały zatrzymać szerzący się kult. Podjęto decyzję o wywiezieniu obrazu do klasztoru w Strzegocinie[2]. Jednak legenda o sokołowskiej Maryi rosła w siłę. W 1695 biskup płocki Andrzej Chryzostom Załuski dokonał konsekracji świątyni. Do 1825 posługiwali tu benedyktyni z pobliskiej parafii Zambski, później wikariusze tej parafii[1].
Podczas wizytacji z 1781 odnotowano średni stan budynku[4]. W kolejnych latach stan budynku jeszcze się pogarszał. W 1817 kościół liczył 25 łokci długości i 20 szerokości (14,90 na 11,90 m)[5].
Nowy rozdział w historii świątyni rozpoczął się, kiedy Daniel Sommer, doktor nauk medycznych i członek lóż masońskich, zakupił majątek Sokołowo wraz Wolą Pulewną. Dzięki jego staraniom wykonano generalny remont kaplicy, a także powiększono ją o dwa ołtarze boczne: św. Jana Chrzciciela i św. Józefa[2].
W 1944 kościół ucierpiał wskutek działań wojennych, ale wysiłkiem mieszkańców uszkodzenia naprawiono rok później[1]. W czasie II wojny światowej część wyposażenia ofiar wotywnych rozkradziono[6].
Kościół jest wpisany do rejestru zabytków (nr rej.: A-340 z 10 lipca 1956)[7].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Kościół jest budowlą konstrukcji zrębowej, pionowo oszalowaną, nakrytą dwuspadowym dachem. Ściany, słupy i podłogi wykonane są z surowego drewna. Trójnawowe wnętrze rozdzielone jest dwoma parami slupów, nawa główna została zbudowana na planie prostokąta (14,10m x 12,90), prezbiterium jest węższe (11,80 × 6,40 m), a od południa jest dobudowana do niego zakrystia[1].
Uwagę zwracają niskie masywne drzwi wejściowe i wykuty przez kowala łańcuch przymocowany do drzwi prowadzących do zakrystii, a także dzwonnica z XIX wieku, której kalenice (z racji dwuspadowego dachu) zdobi krzyż[3]. W kościele znajduje się barokowy ołtarz główny z XVII wieku oraz obraz Maryi, a na belce tęczowej XVII-wieczny krucyfiks barokowy[1][3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Jacek A. Wiśniewski, Kościoły drewniane Mazowsza: przewodnik, wyd. 2. popr. i rozsz, Pruszków–Piastów: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2016, ISBN 978-83-62460-80-9 [dostęp 2024-10-13].
- ↑ a b c Ewa Kowalczyk i inni red., Gmina Obryte: serce Puszczy Białej, wyd. 2, Obryte–Pułtusk: Aga Press Agencja Wydawniczo-Reklamowa - Wydawnictwo Aleksander, 2018, ISBN 978-83-64273-66-7 [dostęp 2024-10-13].
- ↑ a b c Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Sokołowie Włościańskim [online], Mazowiecki Szlak Tradycji [dostęp 2024-10-13] (pol.).
- ↑ Ks. M.M. Grzybowski, Materiały do dziejów Ziemi Płockiej: z archiwaliów diecezjalnych płockich XVIII wieku, t. 6: Ziemia Makowska, Płock 1991, s. 226.
- ↑ Ks. M.M. Grzybowski, Z archiwaliów diecezjalnych płockich XIX w., z.19: Dekanat wyszkowski, Płock 2010, s. 126.
- ↑ Sokołowo - Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny [online], Diecezja Płocka [dostęp 2024-10-24] (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 132.