Franciszek Zawadzki (przedsiębiorca)
| Data i miejsce urodzenia |
6 października 1887 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
7 listopada 1975 |
| Obywatelstwo | |
| Informacje klubowe | |
| Klub | |
| Odznaczenia | |
| |
Franciszek Zawadzki (ur. 6 października 1887 w Żelechowie, zm. 7 listopada 1975 w Warszawie[1]) – polski przedsiębiorca, producent rowerów, w młodości kolarz szosowy, pierwszy mistrz Polski.
Kariera sportowa
[edytuj | edytuj kod]Jeszcze w okresie zaborów został mistrzem Królestwa Polskiego w wyścigach kolarskich na szosie w latach 1910 i 1911. 24 sierpnia 1919 został pierwszym mistrzem Polski w tej konkurencji wygrywając wyścig na dystansie 100 km. Wyścig organizowało Warszawskie Towarzystwo Cyklistów. Franciszek Zawadzki należał do niego w latach 1910–1921[1]. W kolejnych mistrzostwach w 1921 zajął 4. miejsce[1][2].
Fabryka rowerów
[edytuj | edytuj kod]W 1917 założył zakład w Warszawie. Fabryka mieściła się przy ulicy Bagatela. W pierwszym roku działalności powstało jedynie 17 rowerów, ale już w latach trzydziestych zwiększono produkcje do 30 dziennie[3]. Rowery Zawadzkiego były wysokiej jakości, choć sporo kosztowały. Miały wyjątkowo lekką ramę i wygodne, amortyzowane dwoma sprężynami siodełko firmy Brooks. Używali ich zamożni fabrykanci, handlowcy i policjanci. W okresie międzywojennym rower był bardzo popularnym środkiem transportu. Fabryka przynosiła duże zyski i Zawadzki stał się zamożnym człowiekiem[4][5].
Wybuch II wojny światowej i okres powojenny
[edytuj | edytuj kod]Jeszcze przed 1939 Franciszek Zawadzki miał zamiar przenieść zakład do wsi Glina w powiecie otwockim, jednak budowy nowej fabryki nie ukończono przed wybuchem II wojny światowej[4][3]. Starą fabrykę w Warszawie jak i mieszkanie zbombardowano i zamieszkał on z żoną i swoim jedynym synem w willi w Starej Wsi. Podczas wojny wojska niemieckie ograbiały jego majątek. Jego syn Zbigniew brał udział w powstaniu warszawskim, gdzie został ujęty i wywieziono go do obozu zagłady w Stutthof. Ostatecznie po próbie ucieczki zmarł on w okolicach Hamburga. Po wojnie posiadłości Zawadzkiego znacjonalizowano. Założył wtedy warsztat naprawy rowerów w Starej Wsi. W 1968 jego żonę potrącił śmiertelnie samochód. Zawadzki ożenił się ponownie i sprzedał willę z przeznaczeniem na przedszkole[4]. Przeprowadził się do Warszawy i spoczywa wraz z żoną Eugenią (zm. 1968) na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 256-6-4,5)[6]. Symbolicznie pochowano tam też jego syna Zbigniewa Zawadzkiego (zm. 1945), żołnierza AK.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1938)[7]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Bogdan Tuszyński, Henryk Kurzyński: Leksykon. 1466 najlepszych zawodniczek i zawodników w kolarstwie polskim 1919–2015. Warszawa: Fundacja Centrum Edukacji Olimpijskiej, 2016, s. 467. ISBN 978-83-920708-2-5. (pol.).
- ↑ Bogdan Tuszyński: Złota księga kolarstwa polskiego. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza BGW, 1995, s. 203 i 357. ISBN 83-7066-633-7. (pol.).
- ↑ a b Historia roweru – rower w Polsce. wrower.pl. [dostęp 2018-09-12]. (pol.).
- ↑ a b c Andrzej Kamiński: Rowery na drewnianych kołach. iotwock.info, 2016-09-23. [dostęp 2018-09-12]. (pol.).
- ↑ http://archiwum.celestynow.pl/files/161/4b61983a416a0/cel_wrzesien_net.pdf
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: PIOTR ZAWADZKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-05].
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 271, poz. 636 „za zasługi na polu pracy zawodowej”.