Filipinki

Filipinki

Filipinki podczas zdjęć do filmu Marynarka to męska przygoda (1966)
Rok założenia	1959
Rok rozwiązania	1974
Pochodzenie	Szczecin
Gatunek	pop bigbit
Aktywność	1959–1974
Współpracownicy
Jan Janikowski, Włodzimierz Patuszyński, Mateusz Święcicki, Janusz Kępski
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Filipinki – polski zespół wokalny utworzony w listopadzie 1959 przy Technikum Handlowym w Szczecinie z okazji 15-lecia szkoły, założony przez Jana Janikowskiego, nauczyciela ekonomii, towaroznawstwa i muzyki. Nazwa zespołu pochodzi od tytułu czasopisma dla dziewcząt „Filipinka”.

Grupa została uformowana na potrzeby koncertu na szkolnej akademii zorganizowanej z okazji XV-lecia istnienia Technikum Handlowego w Szczecinie w 1961^[1]. Podczas przesłuchań wyłoniono osiem utalentowanych wokalnie uczennic, z czego ostatecznie w zespole pozostało siedem z nich^[2]: Zofia Bogdanowicz, Niki Ikonomu, Elżbieta Klausz, Krystyna Pawlaczyk, Iwona Racz, Anna Sadowa i Krystyna Sadowska. Na akademii wystąpiły pod nazwą „Zespół Wokalny Technikum Handlowego”^[2]. W tym samym roku wystąpiły na Wielkim Festiwalu Muzyki, Pieśni i Tańca we Wrocławiu^[3], na którym otrzymały wyróżnienie za interpretację piosenki „Ave Maria no morro”. Skład zespołu często się zmieniał^[4], a w zespole śpiewały też: Halina Sztejner, Hanna „Gośka” Gościniak, Maria Kolczyńska, Barbara Kowalska, Maria Hardy, Grażyna Sowińska i Grażyna Piątkowska.

W 1962 wokalistki wystąpiły w radiowym konkursie Mikrofon dla wszystkich, dzięki któremu zyskały popularność i otrzymały propozycję nagrań dla Szczecińskiej Rozgłośni Polskiego Radia. Nagrania te niedługo później zostały zaprezentowane szerszej publiczności na antenie ogólnopolskiej, a Filipinki rozpoczęły profesjonalną karierę.

W styczniu 1963 wystąpiły w radiowej audycji Jana Świącia i Zalewskiego, w kwietniu zadebiutowały w telewizji, a w maju swoją nazwę otrzymały oficjalnie – w redakcji czasopisma „Filipinka” w Warszawie. W sierpniu tego samego roku koncertowały po raz pierwszy za granicą – najpierw po Szwecji (wystąpiły na kilku imprezach związanych z uruchomieniem połączenia promowego Świnoujście–Ystad^[2], a później po NRD, a jesienią nagrały swoją pierwszą płytę. W 1964 w czerwcowych notowaniach list przebojów^[5], wkrótce po egzaminach maturalnych kilku wokalistek, w pierwszej piątce znalazły się ich trzy utwory. Przebojem stał się m.in. utwór „Do widzenia, profesorze”, który napisały po zakończeniu szkoły^[2]. Filipinki stały się najpopularniejszym zespołem w PRL. Następnie odbyły trasę koncertową po Kanadzie i USA obejmującą 55 koncertów dla Polonii w 36 miastach^[6]. Z powodzeniem występowały na festiwalach (m.in. kilkukrotnie na Krajowym Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu). W siedmioosobowym składzie koncertowały do 1967^[7], a wiosną owego roku odbyły dwumiesięczną trasę koncertową po ZSRR^[8][9].

Większość najpopularniejszych piosenek dla zespołu napisali Jan Janikowski i Włodzimierz Patuszyński, a w drugim okresie istnienia grupy – od 1967 – następny kierownik artystyczny zespołu Mateusz Święcicki.

Zespół zakończył działalność po 12 latach istnienia^[10].

• 1961 – wyróżnienie dla piosenki Ave Maria no morro na Wielkim Festiwalu Muzyki, Pieśni i Tańca we Wrocławiu

• 1964 – piosenka Batumi została uznana za najpopularniejszą piosenkę 1963 r. w plebiscycie PR
• 1964 – nagroda Towarzystwa Przyjaciół Opola na Krajowym Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu
• 1965 – nagroda rzeczowa na III Krajowym Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu
• 1968 – piosenka Nie ma go wygrywa wiosenną edycję Telewizyjnej Giełdy Piosenki
• 1969 – piosenka Wiosna majem wróci wygrywa wiosenną edycję Telewizyjnej Giełdy Piosenki
• 1969 – wyróżnienie dla piosenki Weselmy się na VII Krajowym Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu
• 1969 – piosenka Jacht kapitana Teligi została uznana za najlepszą piosenkę marynistyczną 1969 r. w plebiscycie PR
• 1971 – piosenka Ja się w tobie nie zakocham została uznana za najpopularniejszą piosenkę kwietnia w plebiscycie PR
• 2009 – Odznaka honorowa Zasłużony dla Kultury Polskiej Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego^[11]
• 2014 – Nagroda Specjalna TVP S.A. za całokształt twórczości artystycznej wręczona wokalistkom Filipinek podczas 51 KFPP w Opolu^[12]
• 2014 – Odsłonięcie gwiazdy Filipinek w opolskiej Alei Gwiazd Festiwalu Polskiej Piosenki^[13]
• 2016 – Złote Odznaki Honorowe Gryfa Zachodniopomorskiego dla członkiń zespołu Filipinki^[14].
• 2017 – Medale za Zasługi dla Miasta Szczecina dla członkiń zespołu Filipinki^[15].

W 1967 r. zespół postanowił zmienić styl i repertuar, dostosowując się do rewolucji w muzyce młodzieżowej. Filipinki rozstały się z Janem Janikowskim i przeszły pod opiekę Mateusza Święcickiego. Wiosną 1968 roku wygrały Telewizyjną Giełdę Piosenki piosenką Nie ma go (muz. Jan Barnaba, sł. Krystyna Żywulska), a wiosną następnego roku kolejną edycję konkursu piosenką Wiosna majem wróci (muz. Maciej Kossowski, sł. Helena Komorowska). W 1969 roku podczas występu na VII Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu otrzymały wyróżnienie za piosenkę Weselmy się. Ostatnim istotnym sukcesem zespołu była wygrana w plebiscycie Polskiego Radia w 1971 roku, kiedy słuchacze uznali ich piosenkę Ja się w tobie nie zakocham za najlepszą piosenkę kwietnia.

W latach 70. XX wieku zespół przechodził liczne zmiany personalne. Kierownikami muzycznymi grupy byli Mateusz Święcicki w latach 1967–1972 i Janusz Kępski w latach 1972–1974. Filipinki w tym ostatnim okresie występowały głównie jako zespół estradowy, często towarzysząc jako chórek innym artystom, np. podczas XI i XII Międzynarodowego Festiwalu Piosenki w Sopocie. Współpracowały m.in. ze Stefanem Stuligroszem^[16] oraz zespołem Trubadurzy^[17].

Od 1967 roku występowały jako kwintet, od 1970 roku jako kwartet, a od 1972 roku jako tercet, przyjmując wtedy nieco zmienioną nazwę – Nowe Filipinki. Zmieniła się również stylistyka brzmieniowa i artystyczna zespołu.

Oficjalnie zespół zaprzestał działalności w roku 1974 wraz z odejściem z grupy ostatniej oryginalnej Filipinki – Krystyny Pawlaczyk. Stał się wzorem dla innych późniejszych żeńskich grup wokalnych^[18].

Niemal od początku istnienia Filipinki miały swoich muzyków związanych na stałe z zespołem i akompaniujące mu podczas koncertów i nagrań. Były to grupy:

• od końca 1963 do końca 1964 – zespół jazzu tradycyjnego Coma 5
• od początku 1965 do lata 1967 – zespół jazzu tradycyjnego Warszawscy Stompersi
• od jesieni 1967 do jesieni 1968 – zespół bigbitowy Dzikusy
• od jesieni 1968 do września 1971 – zespół bigbitowy Bez Atu

Filipinki śpiewały i nagrywały także z towarzyszeniem innych zespołów oraz orkiestr symfonicznych, m.in. Kwartetu Warszawskiego i Chochołów^[19], Orkiestry Filharmonii Szczecińskiej, Koszalińskiej Orkiestry Symfonicznej pod dyrekcją Zdzisława Bytnara, Orkiestry PRiTV w Warszawie, Orkiestry Rozrywkowej Polskiego Radia i Telewizji w Łodzi pod dyrekcją Henryka Debicha^[20], Orkiestry Symfonicznej TV NRD oraz Orkiestry Radiowej Bogusława Klimczuka^[21].

Filipinki były zaprzyjaźnione z tarnowskim zespołem bigbitowym Filipy.

Przez 15 lat istnienia Filipinki dały około 4 tys. koncertów – średnio w każdym roku występowały przez 300 dni. Podczas tras koncertowych po Europie, Ameryce i Azji pokonały ponad 700 tys. kilometrów^[22].

W filmie Yesterday piosenki „Wala twist” i „Batumi” pojawiają się obok piosenek The Beatles. „Batumi” wykorzystano w programie „Tańcząca z Gruzją” i spektaklu telewizyjnym „Rewizor” z 2005 roku.

1963

• „Ave Maria no morro” (1963, muz. Herivelto Martins, sł. Tadeusz Czarkowski)
• „Pity pity” (1963, muz. i sł. Joe Ergus)

1964

• „Wala twist” (1964, muz. Jan Janikowski, sł. Włodzimierz Patuszyński)
• „Bal arlekina” (1964; muz. Jan Janikowski, sł. Włodzimierz Patuszyński)
• „Filipinki – to my” (1964, muz. Jan Janikowski, sł. Włodzimierz Patuszyński)
• „Batumi” (1964; muz.: Artemi Ajwazjan, sł. Ola Obarska)
• „Charleston nastolatków” (1964; muz. Jan Janikowski, sł. Włodzimierz Patuszyński)
• „Do widzenia, profesorze” (1964, muz. Jan Janikowski, sł. Włodzimierz Patuszyński)
• „Spacer po porcie” (1964, muz. Jan Janikowski)

1965

• „Siedmiu chłopców” (1965, muz. Jan Janikowski, sł. Andrzej Tylczyński)
• „Tarap tarap” (1965, muz. Bogusław Klimczuk, sł. Tadeusz Urgacz)

1966

• „Kto się lubi, ten się czubi” (1966, muz. Jan Janikowski, sł. Włodzimierz Patuszyński)
• „Pożegnanie z zabawkami” (1966, muz. Andrzej Korzyński, sł. Zbigniew Zapert)
• „Serwus Panie Chief” (1966, muz. Jan Tomaszewski, sł. Jan Bołgaty)
• „Znajdź sobie dziewczynę” (1966, muz. Jan Janikowski, sł. Zbigniew Zapert)

1967

• „Tylko raz” (1967, muz. Jan Janikowski)

1968

• „Nie ma go” (1968, muz. Jan Barnaba, sł. Krystyna Żywulska)
• „O dziesiątej” (1968, muz. Mateusz Święcicki, sł. Jonasz Kofta)
• „Znam go na pamięć” (1968, muz. Ryszard Poznakowski, sł. Jan Krynicz)
• „Hej nam hej” (1968, muz. i sł. ludowe w opracowaniu Mateusza Święcickiego)

1969

• „Wiosna majem wróci” (1969, muz. Maciej Kossowski, sł. Helena Komorowska)
• „Weselmy się” (1969, muz. ludowa w opracowaniu Mateusza Święcickiego, sł. Adam Miriam)
• „Dlaczego płaczesz mały” (1969, muz. Ryszard Poznakowski, sł. Janusz Kondratowicz)
• „Tłok na plaży” (1969, muz. Mateusz Święcicki, sł. Bogusław Swat)
• „Jacht kapitana Teligi” (1969, muz. Jerzy Tyszkowski, sł. Bogdan Ostromęcki)

1970

• „Nie wierz chłopcom” (1970, muz. Mateusz Święcicki, sł. Marek Kilarski)
• „Dam ci wszystko, co zechcesz” (1970, muz. Bogusław Klimsa, sł. Andrzej Kuryło)
• „On jest tu” (1970, muz. Wiktor Stroiński, sł. Marek Kilarski)
• „Jeśli kochasz, nigdy nie mów o tym” (1970, muz. Mateusz Święcicki, sł. Grzegorz Walczak)
• „Za dużo wrażeń, za mało marzeń” (1970, muz. Marian Zimiński, sł. Marek Gaszyński)

1971

• „Co się odwlecze, to nie uciecze” (1971, muz. Mateusz Święcicki, sł. Jerzy Miller)
• „Ja się w tobie nie zakocham” (1971, muz. Artur Żalski, sł. Zbigniew Stawecki)
• „Chcę mieć ciebie na własność” (1971, muz. Bohdan Kezik, sł. Włodzimierz Patuszyński)

1972

• „Ze mną od dziś” (1972, muz. Janusz Kępski, sł. Erwin Park)

Rodzaj	Rok	Kraj	Tytuł	Wytwórnia
Album	1965	Polska	Rozśpiewani rówieśnicy	Polskie Nagrania „Muza” L0454
		Kanada	Piosenka nie zna granic (Music Has No Bounds)	Melodia Record Co. LPM1025
	1966	Polska	Filipinki – to my	Polskie Nagrania Muza XL0323
		USA	Filipinki with orchestra under J. Janikowski in their Top 16 Hits. A Polish A GO-GO	Bruno Records BR10214L
	2016	Polska	Filipinki & Bez Atu. Nie wierz chłopcom	Latarnik/AS AS002, AS003[24]
EP	1963	ZSRR	Filipinki	Melodia PD 33GD 00881[25]
	1964	Polska	Wala-Twist	Polskie Nagrania Muza N0298
			Filipinki to my	Polskie Nagrania Muza N0299
	1965	Polska	Tarap tarap	Pronit N0361
		USA	Filipinki	Radio Request Records M-40
	1968	Polska	Nie ma go	Polskie Nagrania Muza N0529
			Kolędy śpiewają Filipinki	Veriton V350
	1969	Polska	Wiosna majem wróci	Pronit N0572
	1971	Polska	Ja się w tobie nie zakocham	Polskie Nagrania Muza N0653
Singiel	1964	ZSRR	Walentyna	СНХ Тбилиси гост-5289-61
	1965	ZSRR	Batumi	Melodia 0044573
			Walentyna	Melodia 0044575
	1966	Polska	Serwus, panie chief	Polskie Nagrania Muza SP251
			Batumi	Polskie Nagrania Muza SP252
	1967	ZSRR	Tylko raz	Melodia 0045419
	1971	Polska	Królewski Zamek	Polskie Nagrania Muza SP357
Pocztówka dźwiękowa (oficjalna)	1966	Polska	Filipinki i Chochoły: Znajdź sobie dziewczynę	Ruch R0030
			Serwus, panie Chief	Ruch R0036
	1969	Polska	Wiosna majem wróci	Polskie Nagrania Muza KP137
	1971	Polska	Królewski zamek	Ruch R0315
Greatest Hits	1993	Polska	Filipinki – największe przeboje	Polskie Nagrania Edition Ltd. ECD 018
	2003	Polska	Filipinki – to my	Polskie Nagrania Muza PNCD 540
	2004	Polska	Platynowa kolekcja. Filipinki. Złote przeboje	GM Records 222 005-2
	2005	Polska	Platynowa kolekcja. Filipinki – nasze złote przeboje	Media Way Sp. z o.o. 2-0020
	2008	Polska	Z archiwum Polskiego Radia vol. 4. Filipinki. Nagrania radiowe z lat 1963–1972	Polskie Radio SA PRCD 1078-79
	2010	Polska	Filipinki	Polskie Nagrania Muza PNCD 1339
	2012	Polska	Złote lata polskiej piosenki. Filipinki	Gazeta Wyborcza, Agora SA
	2013	Polska	Filipinki – to my! Niepublikowane nagrania z lat 1962–1971	Latarnik/AS AS01
	2014	Polska	Złota kolekcja. Filipinki. Batumi. Własny świat	Warner Music Poland 08256 4 61914 8 2
	2020	Polska	Filipinki. Nagrania z Chicago. Greatest Hits	Teddy Records TRCD 1120[26]

(tylko płyty winylowe wydane w Polsce do 1989 r.)

Rodzaj	Rok	Tytuł	Wytwórnia
Longplay	1965	Z melodią i piosenką dookoła świata (5)	Polskie Nagrania „Muza” XL0201
		Z melodią i piosenką dookoła świata (6)	Polskie Nagrania Muza XL0202
		Rytmy młodych	Pronit XL0244
	1969	Mikrofon i ekran – Opole ’69	Polskie Nagrania Muza SXL0552
	1970	Discorama	Pronit SXL0673
	1971	Kolędy i pastorałki popularne	Veriton SXV742
		Mini propo Popołudnia z Młodością vol. 1	Polskie Nagrania Muza SXL0785
		Sopot ’71	Polskie Nagrania Muza SXL0780
	1972	Wchodzimy w lata siedemdziesiąte	Polskie Nagrania Muza SXL0878
	1974	Komu piosenkę – Przeboje 30-lecia (4)	Polskie Nagrania Muza SX1107
		Najpiękniejsza jest moja Ojczyzna – Przeboje 30-lecia (5)	Polskie Nagrania Muza SXL1108
	1978	... kolędować małemu	Polskie Nagrania Muza SXL0780
	1979	Z archiwum Veritonu (4): Nasze debiuty – Zespoły	Veriton SXV804
Singiel	1964	Karin Stanek / Filipinki	Pronit SP198
EP	1969	Bez Atu	Pronit N0573
	1972	Grand Prix – Sopot ’72	Polskie Nagrania Muza N0704

• Piosenkę Filipinki – to my sparodiował kabaret Dudek^[27]. W parodii tej wystąpili: Edward Dziewoński, Wiesław Gołas, Bogumił Kobiela, Jan Kobuszewski^[28].
• W marcu 2005 na cześć Filipinek jedna z ulic w Szczecinie otrzymała ich nazwę^[29].
• W połowie 2011 roku w plebiscycie Głosu Szczecińskiego czytelnicy zadecydowali o nazwaniu jednego ze szczecińskich tramwajów Pesa Swing imieniem zespołu Filipinki^[30].
• W 2013 roku ukazała się rozbudowana, albumowa monografia zespołu Filipinki – to my! Ilustrowana historia pierwszego polskiego girlsbandu. Jej autorem jest Marcin Szczygielski, syn Iwony Racz – jednej z członkiń grupy. Do albumu została dołączona płyta CD, na której znalazły się 24 nigdy wcześniej niepublikowane nagrania Filipinek z lat 1962–1971.
• 4 czerwca 2019 roku Rada Miasta Szczecin podjęła decyzję o nazwaniu imieniem Filipinek skweru przed Teatrem Polskim, położonego między ulicami Swarożyca i Montwilla w Szczecinie^[31].

• Waschko R., Przewodnik Iskier: muzyka jazzowa i rozrywkowa, Warszawa 1970, Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, tu hasło Filipinki, s. 93, s. 358.
• Wolański R., Leksykon Polskiej Muzyki Rozrywkowej, Warszawa 1995, Agencja Wydawnicza MOREX, ISBN 83-86848-05-7, tu hasło Filipinki, s. 51, 52.
• Szczygielski M., Filipinki – to my! Ilustrowana historia pierwszego polskiego girlsbandu, Warszawa 2013, Instytut Wydawniczy Latarnik, Agora SA, Oficyna Wydawnicza AS, ISBN 978-83-268-1277-4.

• Wala Twist