Eugeniusz Bendera
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
mechanik |
Eugeniusz Bendera (ur. 13 lub 14 marca 1906 w Czortkowie, zm. 7 lipca 1988 w Warszawie) – więzień obozu Auschwitz-Birkenau, szofer i mechanik, inicjator słynnej ucieczki z Auschwitz[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie Józefa i Michaliny z Chmielowców. Pracował jako szofer. W wieku 24 lat ożenił się 13 lipca 1930 r. w Przedborzu z 18-letnią przedborzanką Heleną Kularską (1912–1983), córką Romana i Aleksandry z Panków.
Ucieczka z Auschwitz-Birkenau
[edytuj | edytuj kod]
W czasie okupacji niemieckiej został aresztowany przez żandarmerię, a następnie osadzony 9 stycznia 1941 r. w obozie koncentracyjnym Auschwitz, gdzie otrzymał nr obozowy 8502. W okresie poprzedzającym ucieczkę pracował jako mechanik w warsztatach samochodowych SS na terenie obozu. W maju 1942 otrzymał poufną informację, że został umieszczony na liście więźniów skazanych na śmierć. Postanowiono go utrzymać przy życiu tylko do momentu ukończenia prowadzonych przez niego napraw[2]. Zdesperowany nakłonił do ucieczki Kazimierza Piechowskiego (harcerza z Tczewa, ur. 1919). Do ucieczki namówili również por. Stanisława Jastera (ur. 1 stycznia 1921) i Józefa Lemparta (ur. 19 września 1916). 20 czerwca 1942 r. Bendera wyprowadził z garażu SS samochód Steyr 220, uciekinierzy włamali się do SS-mańskich magazynów, przebrali się w mundury SS i uzbrojeni wyjechali przez bramę obozu. Ucieczkę ułatwiło opanowanie Piechowskiego i jego biegła znajomość języka niemieckiego, który przebrany w mundur oficera w niewybrednych słowach rozkazał wartownikowi podniesienie szlabanu. Jest to jedna z najbardziej brawurowych i spektakularnych ucieczek z KL Auschwitz w dziejach tego obozu. Została przedstawiona w fabularyzowanym dokumencie nakręconym przez BBC, w którym wystąpił także sam Piechowski.
Po wojnie
[edytuj | edytuj kod]Bendera po wojnie wrócił do Przedborza, gdzie pracował w swoim zawodzie. Po rozwodzie w 1959 r. wyprowadził się do Warszawy i tam zmarł 7 lipca 1988. Spoczął na cmentarzu Bródnowskim (kwatera 12L rząd 7 grób 32). Jego syn Ryszard (ur. 1932) został lekarzem. Wnuczka Eugeniusza, Karolina Bendera (ur. 1975) jest reżyserem filmowym.
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]- Katy Carr, brytyjska piosenkarka z polskimi korzeniami, poświęciła ucieczce Kazimierza Piechowskiego i towarzyszy z Auschwitz swoją piosenkę „Kazik Kommander’s Car” z albumu Coquette[3][4].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Andrzej Urbański, Zuchwały świadek [online], Onet.pl, 15 lutego 2007.
- ↑ Cyra 1987 ↓, s. 12–13.
- ↑ Janusz Młynarski, Katy Carr i „Kazik Kommander’s Car” [online], The Polish Observer, 2 lutego 2011 [zarchiwizowane z adresu 2014-12-09] (pol.).
- ↑ „Kommander’s Car” Katy Carr (official music video) [online], YouTube, 22 marca 2012.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Adam Cyra. Uciekinier. „Panorama. Śląski Tygodnik Ilustrowany”. 4 (1696), 1987-01-25.
- Kazimierz Piechowski, Eugenia Bożena Kodecka-Kaczyńska, Michał Ziokowski, Byłem Numerem. Historie z Auschwitz, Wyd. Sióstr Loretanek, ISBN 83-7257-122-8.
- Kazimierz Piechowski, My i Niemcy, Wyd. Sióstr Loretanek, Warszawa 2008.
- Auschwitz-Birkenau to fabryka śmierci. Kazimierz Piechowski uciekł z obozu koncentracyjnego
- Wojciech Zawadzki, Bendera Eugeniusz [online], Przedborski Słownik Biograficzny [zarchiwizowane z adresu 2013-04-06].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Więcej o Kazimierzu Piechowskim
- „Uciekinier” – film dokumentalny TVP o Kazimierzu Piechowskim
- Kazimierz Piechowski na spotkaniu ze skautami w Baden-Powell House w Wielkiej Brytanii
- Polskie Radio Program Trzeci, Godzina prawdy: Uciekinier z Auschwitz
- Bogusław Kwiecień, 75 lat temu. Uciekli z Auschwitz esesmańskim samochodem i w niemieckich mundurach [online], Gazeta Krakowska, 25 czerwca 2017 [dostęp 2020-04-16].