Dunkleosteus

	Dunkleosteus
	Lehman, 1956
	Okres istnienia: 376,1–360,7 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	; Czaszka Dunkleosteus
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ryby pancerne
Rząd	zawiasowce
(bez rangi)	Pachyosteomorphi
Rodzina	Dunkleosteidae
Rodzaj	Dunkleosteus
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szkic prawdopodobnego wyglądu *D. terelli* (synonim: *D. intermedius*)

Czaszka *Dunkleosteus* w „Senckenberg Museum” we Frankfurcie nad Menem

Dunkleosteus – rodzaj wymarłych ryb pancernych dominujących w morzach późnego dewonu (376,1–360,7 mln lat temu^[2]), znany z wykopalisk w Europie (Belgia i Polska), północnej Afryce (Maroko) i Ameryce Północnej (Stany Zjednoczone)^[3].

Rodzaj obejmuje około ośmiu gatunków, w tym^[3]:

D. belgicus (Leriche), 1931 – lokalizacje na obszarze Laurosji (Famenne w południowej Belgii, Polska, USA, Kanada) i Gondwany (Maroko)
D. denisoni Kulczycki, 1957 – (famen: Góry Świętokrzyskie, Polska oraz kellwasser: Płucki, Polska)
D. marsaisi Lehman, 1954 – (wczesny famen: Maroko)
D. terrelli Terrell, 1867; syn. D. intermedius
D. raveri Carr & Hlavin, 2010^[4]
D. amblyodoratus Carr & Hlavin, 2010^[4]

W 2018 paleontolodzy Piotr Szrek i Olga Wilk opublikowali na łamach „Estonian Journal of Earth Sciences” wyniki badań skamieniałości należących do największych przedstawicieli ryb pancernych występujących na terenie Polski. Opis wykonano na podstawie osłon głowy i tułowia dwóch osobników, które zostały odkryte we wsi Płucki w województwie świętokrzyskim. Naukowcy dokonali rekonstrukcji czaszki zwierzęcia, której szerokość osiągnęła 50 cm. Biorąc pod uwagę proporcje najlepiej zachowanych znanych okazów Dunkleosteus naukowcy oszacowali długość czaszki na ponad 60 cm. Odkryte i zbadane szczątki prawdopodobnie należały do przedstawiciela odrębnego gatunku Dunkleosteus^[3].

Przypisy

↑ J.-P. Lehman. Les arthrodires du Devonien superieur du Tafilalet (sud Marocain). „Notes et Mémoires du Service Géologique du Maroc”. 129, s. 1–70, 1958. (fr.).
↑ fossilworks.org: †Dunkleosteus Newberry 1874 (armour-plated fish). Paleobiology Database. [dostęp 2018-01-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-24)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Piotr Szrek, Olga Wilk. A large Late Devonian arthrodire (Vertebrata, Placodermi) from Poland. „Estonian Journal of Earth Sciences”. 67 (1), s. 33–42, 2018. Estonian Academy of Sciences. DOI: 10.3176/earth.2018.02. ISSN 1736-7557. (ang.).
↑ ^a ^b Robert K. Carr, Willian J. Hlavin. Two new species of Dunkleosteus Lehman, 1956, from the Ohio Shale Formation (USA, Famennian) and the Kettle Point Formation (Canada, Upper Devonian), and a cladistic analysis of the Eubrachythoraci (Placodermi, Arthrodira). „Zoological Journal of the Linnean Society”. 159 (1), s. 195–222, 2010. The Linnean Society of London. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2009.00578.x. ISSN 1096-3642. (ang.).

[Lehman-1] J.-P. Lehman. Les arthrodires du Devonien superieur du Tafilalet (sud Marocain). „Notes et Mémoires du Service Géologique du Maroc”. 129, s. 1–70, 1958. (fr.).

[fossilworks-2] ssilworks.org: †Dunkleosteus Newberry 1874 (armour-plated fish). Paleobiology Database. [dostęp 2018-01-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-24)]. (ang.).

[Szrek-3] Piotr Szrek, Olga Wilk. A large Late Devonian arthrodire (Vertebrata, Placodermi) from Poland. „Estonian Journal of Earth Sciences”. 67 (1), s. 33–42, 2018. Estonian Academy of Sciences. DOI: 10.3176/earth.2018.02. ISSN 1736-7557. (ang.).

[Carr-4] Robert K. Carr, Willian J. Hlavin. Two new species of Dunkleosteus Lehman, 1956, from the Ohio Shale Formation (USA, Famennian) and the Kettle Point Formation (Canada, Upper Devonian), and a cladistic analysis of the Eubrachythoraci (Placodermi, Arthrodira). „Zoological Journal of the Linnean Society”. 159 (1), s. 195–222, 2010. The Linnean Society of London. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2009.00578.x. ISSN 1096-3642. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]