Defter
Defter – dokument podatkowy i katastralny w Imperium Osmańskim. Tureckie słowo defter pochodzi z greckiego διφθέρα i w dzisiejszym języku tureckim oznacza po prostu zeszyt[1].
Deftery jako źródło historyczne
[edytuj | edytuj kod]Osmańskie deftery rejestrowały podatników, źródła dochodów i podatki na obszarze niemal całego imperium[2]. Najczęściej po zajęciu danego terytorium sporządzano spis powszechny podczas którego rejestrowano majątek i poddanych[3]. Dane zapisywano do deftera (rejestru) i na jego podstawie ustalano wysokość danin i należnych podatków[3]. Dzięki niemu zgodnie z prawem i zwyczajami panującymi w Imperium Osmańskim obdarowani lennami (sułtan, dostojnicy wojskowi, funkcjonariusze urzędów państwowych) mogli osiągać zyski[3].
W Archiwum Państwowym w Poznaniu jest przechowywany defter nadań lenn wojskowych (timarów) na Podolu sporządzony w 1682 roku i używany do 1697 roku[4]. Zawarte w nim dane o podziale administracyjnym tureckiego Podola można skonfrontować z zachowanym w Stambule szczegółowym opisem (defter–i mufassal) tej prowincji[4].
Wygląd
[edytuj | edytuj kod]Nazywane defterami księgi rachunkowe i rejestry mogły mieć różne rozmiary[1]. Od niewielkich zawierających złożona na pół kartkę papieru po oprawną w skórę grubą księgę, liczącą setki stron[1]. Typowy defter jest długi i wąski, choć zdarzają się też inne kształty[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Dariusz Kołodziejczyk, Zaproszenie do osmanistyki, Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2013, s. 37, ISBN 978-83-7181-755-7, OCLC 840307130.
- ↑ Dariusz Kołodziejczyk, Zaproszenie do osmanistyki, Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2013, s. 102, ISBN 978-83-7181-755-7, OCLC 840307130.
- ↑ a b c Blaskovic J. Ziemie lenne (hass) namiestnika Nowych Zamków w latach 1664-1685 Rocznik Orientalistyczny, T. 38, (1976) [21]
- ↑ a b Kołodziejczyk D. Dzieje jednego rękopisu Mówią Wieki 1993 nr 12 s. 42-45