Dominik Fijałkowski
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Profesor nauk przyrodniczych | |
| Specjalność: botanika, geobotanika | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Profesura | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Dominik Fijałkowski (ur. 14 marca 1922 w Hucie Borowskiej, zm. 22 listopada 2015[1][2]) – polski botanik i działacz na rzecz ochrony środowiska naturalnego, profesor.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Związany przez lata z UMCS, gdzie w latach 1971-1992[potrzebny przypis] kierował Katedrą Systematyki i Geografii Roślin. Autor około 30 książek i blisko 400 innych publikacji[3]. Wypromował 320 magistrów i 19 doktorów[3]. Inspirator około 10 habilitacji. W UMCS przeszedł wszystkie szczeble awansu naukowego. W 1959 uzyskał stopień naukowy doktora, w 1961 stopień naukowy doktora habilitowanego, a w 1971 został profesorem nadzwyczajnym, tytuł profesora zwyczajnego przyznano mu w 1989 roku.
Dzięki niemu region lubelski, jako jedyny w Polsce, posiada niemal pełne opracowania zbiorowisk leśnych, wodnych, synantropijnych, kserotermicznych i łąkowych. Do tego dodać należy monografię parków wiejskich.
Podczas II wojny światowej – jako absolwent Średniej Szkoły Ogrodniczej w Kijanach – przebywał na robotach przymusowych w Niemczech. Następnie ukończył studia na Wydziale Przyrodniczym UMCS w Lublinie pod kierunkiem prof. Józefa Motyki. Już w latach 50. XX wieku prace tych dwóch botaników wykazały szkodliwość zrębów zupełnych w gospodarce leśnej i negatywne skutki melioracji terenów bagiennych. Pierwszy projekt rezerwatu Dominik Fijałkowski zgłosił w 1950 na ręce prof. Władysława Szafera, gdyż nie istniało wówczas w tej dziedzinie żadne ciało opiniodawcze. Zaproponował utworzenie ok. 70 rezerwatów przyrody (z czego 50 zrealizowano) oraz cztery parki narodowe. Powstały dwa: Roztoczański Park Narodowy i Poleski Park Narodowy. Dwa kolejne – obejmujący teren Lasów Janowskich i obecnego Chełmskiego Parku Krajobrazowego (obszar Pagórów Chełmskich) – nie powstały.
Podczas badań terenowych, które prowadził od początku swych studiów, odkrył wiele podgatunków roślin naczyniowych oraz dwa nowe dla Polski gatunki: szczodrzeńca zmiennego i starca królewskiego.
Od podstaw tworzył (razem z prof. Adamem Paszewskim) ogród botaniczny UMCS i był jego pierwszym dyrektorem. Nie udało mu się jednak doprowadzić do połączenia terenu Ogrodu Botanicznego z unikatowym krajobrazowo i florystycznie obszarem Górek Czechowskich. Część terenu przewidzianą do ochrony zajęły budynki[4].
Profesor Fijałkowski był zdecydowanym przeciwnikiem melioracji Polesia. Tak jak ostrzegał, doprowadziło to do zniszczenia cennych ekosystemów, podobnie jak rozwój Lubelskiego Zagłębia Węglowego.
Jest autorem licznych prac o charakterze publicystycznym, w których opowiadając się za ochroną środowiska zajmował bezkompromisowe stanowisko nie stroniąc od dość ostrych wypowiedzi.
Jego postać jest obecna w sześciu wydaniach językowych „Who is Who?” (m.in. w Indiach) oraz w słowniku oxfordzkim. Był członkiem Nowojorskiej Akademii Nauk. W USA wpisano go również na listę 5000 najbardziej zasłużonych dla świata obywateli[5].
Odznaczony został m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej i najwyższym odznaczeniem Ligi Ochrony Przyrody – „Zielone Serce Przyrodzie”[6].
Uhonorowanie
[edytuj | edytuj kod]Na cześć prof. dra hab. Dominika Fijałkowskiego dąb szypułkowy w Poleskim Parku Narodowym o obwodzie pnia ok. 380 cm nosi nazwę „Dominik”. Imię profesora znajduje się również w nazwie ścieżki przyrodniczej „Dąb Dominik” przebiegającej przy drzewie z Łomnicy (Kolonia Łomnica) nad jezioro Moszne[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ umcs.pl: Zmarł prof. dr hab. Dominik Fijałkowski. 2015-11-23. [dostęp 2015-11-23].
- ↑ Chapeau bas! - Się Myśli [online], Się Myśli [dostęp 2015-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-08] (pol.).
- ↑ a b Chojnacka 2016.
- ↑ naczechowie.pl: Górki Czechowskie mogą jeszcze zachwycać. 2011-03-14. [dostęp 2015-11-26].
- ↑ Lubelski Monitor Miejski, nr 11(16), listopad 1994, s. 12.
- ↑ Dominik Fijałkowski na stronie Roztoczańskiego Parku Narodowego
- ↑ Andrzej Różycki: Poleski Park Narodowy. Ścieżka przyrodnicza „Dąb Dominik”. Przewodnik dydaktyczny. Urszulin: Poleski Park Narodowy, 2007, s. 6. ISBN 978-83-924560-2-5.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Chojnacka E. 2016: Wspomnienie. Dominik Fijałkowski (1922-2015). Przyroda Polska. Biuletyn Eko-edukacyjny. nr 2, strona 9.
- Andrzej Różycki: Poleski Park Narodowy. Ścieżka przyrodnicza „Dąb Dominik”. Przewodnik dydaktyczny. Urszulin: Poleski Park Narodowy, 2007, s. 6. ISBN 978-83-924560-2-5.