Dżereń

Dżereń
	Procapra
	Hodgson, 1846
	; Przedstawiciel rodzaju – dżereń tybetański (P. picticaudata)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	parzystokopytne
Podrząd	przeżuwacze
Infrarząd	Pecora
Rodzina	wołowate
Podrodzina	antylopy
Plemię	Antilopini
Rodzaj	dżereń
	Typ nomenklatoryczny
	Procapra picticaudata Hodgson, 1846
Synonimy
	Prodorcas Pocock, 1918;
	Prodorcas Pocock, 1918;
Gatunki
	3 gatunki – zobacz opis w tekście
	3 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dżereń^[3] (Procapra) – rodzaj ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w południowej i centralnej Azji^[4]^[5]^[6].

Charakterystyka

Długość ciała 91–160 cm, długość ogona 5–12 cm, wysokość w kłębie 50–84 cm; masa ciała 13–39 kg^[5]^[7]. U samców występują rogi o długości 20,5–27,6 cm^[5] z poprzecznymi zgrubieniami. Samice z tego rodzaju nie mają rogów.

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1846 roku angielski etnolog i przyrodnik Brian Houghton Hodgson w artykule poświęconym nowemu gatunkowi tybetańskiej antylopy opublikowanym na łamach The Journal of the Asiatic Society of Bengal^[1]. Na gatunek typowy Hodgson wyznaczył (oryginalne oznaczenie) dżerenia tybetańskiego (P. picticaudata).

Etymologia

Procapra: gr. προ pro ‘blisko, w pobliżu’; rodzaj Capra Linnaeus, 1758 (koziorożec)^[8].
Prodorcas: gr. προ pro ‘blisko, w pobliżu’; rodzaj Dorcas J.E. Gray, 1837 (gazela)^[9]^[2]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Antilope gutturosa Pallas, 1777.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[10]^[7]^[4]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[3]	Podgatunki^[5]^[4]^[7]	Rozmieszczenie geograficzne^[5]^[4]^[7]	Podstawowe wymiary^[5]^[7]^[a]	Status IUCN^[11]
Procapra picticaudata	Hodgson, 1846	dżereń tybetański	gatunek monotypowy	Wyżyna Tybetańska w północnych Indiach (Ladakh i Sikkim) oraz głównie zachodnia Chińska Republika Ludowa (Sinciang, Qinghai, Gansu, Tybet i Syczuan)	DC: 91–105 cm DO: 8–10 cm MC: 13–16 kg	NT
Procapra przewalskii	(Büchner, 1891)	dżereń Przewalskiego	gatunek monotypowy	Chińska Republika Ludowa (odizolowane populacje w Quinghai, w pobliżu jeziora Kuku-nor i wzdłuż rzeki Buha; najwyraźniej nie występuje w Gansu	DC: 109–160 cm DO: 7–12 cm MC: 17–32 kg	EN
Procapra gutturosa	(Pallas, 1777)	dżereń mongolski	gatunek monotypowy	głównie wschodnia Mongolia (pozostała populacja na południu, w centrum i na zachodzie), przyległe obszary Rosji i północno-wschodniej Chińskiej Republiki Ludowej; wymarły w Kazachstanie	DC: 105–148 cm DO: 5–12 cm MC: 20–39 kg^[b]	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia, EN – gatunek zagrożony.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała
↑ Masa ciała samca.

Przypisy

↑ ^a ^b B.H. Hodgson. Description of a new species of Tibetan Antelope, with plates. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 15, s. 334, 1846. (ang.).
↑ ^a ^b R.I. Pocock. On some External Characters of Ruminant Artiodactyla. — Part II. The Antilopinæ, Rupicaprinæ, and Caprinæ, with a Note on the Penis of the Cephalophinæ and Neotraginæ. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 2, s. 130, 1918. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 179. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 344. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f C. Groves, D. Leslie, B. Huffman, R. Valdez, K. Habibi, P. Weinberg, J. Burton, P. Jarman & W. Robichaud: Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 660–662. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Procapra. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-04-30]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 611. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 565, 1904. (ang.).
↑ E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 207. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-27]. (ang.).
↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-27]. (ang.).

[11] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[13] Masa ciała samca.

[Hodgson-1] B.H. Hodgson. Description of a new species of Tibetan Antelope, with plates. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 15, s. 334, 1846. (ang.).

[Pocock-2] R.I. Pocock. On some External Characters of Ruminant Artiodactyla. — Part II. The Antilopinæ, Rupicaprinæ, and Caprinæ, with a Note on the Penis of the Cephalophinæ and Neotraginæ. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 2, s. 130, 1918. (ang.).

[miiz-3] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 179. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-4] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 344. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hmw-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f C. Groves, D. Leslie, B. Huffman, R. Valdez, K. Habibi, P. Weinberg, J. Burton, P. Jarman & W. Robichaud: Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 660–662. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Procapra. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-04-30]. (ang.).

[amw-7] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 611. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-8] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 565, 1904. (ang.).

[Jaeger-9] E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 207. (ang.).

[mdd-10] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-27]. (ang.).

[12] Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-27]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[a]

[11]

[b]