Grzybówka szafranowa

Grzybówka szafranowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	grzybówkowate
Rodzaj	grzybówka
Gatunek	grzybówka szafranowa
Nazwa systematyczna
Mycena crocata (Schrad.) P. Kumm. Führ. Pilzk. (Zerbst): 108 (1871)
Multimedia w Wikimedia Commons

Grzybówka szafranowa (Mycena crocata (Schrad.) P. Kumm.) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae)^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1794 r. Heinrich Adolph Schrader nadając mu nazwę Agaricus crocatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Paul Kummer w 1871 r.^[1]

Synonimy^[2]:

• Agaricus crocatus Schrad. 1794
• Agaricus croceus var. crocatus (Schrad.) Pers. 1828
• Mycena crocata f. croceifolia Pérez-De-Greg. 2008
• Mycena crocata var. vogesiana Quél. 1886

Nazwę polską nadała Maria Lisiewska w 1987 r.^[3]

Kapelusz

Średnica 5–25 (–38) mm, kształt stożkowaty, dzwonkowaty lub paraboliczny z małym garbkiem, płytko bruzdowany, nieco półprzezroczyście prążkowany. Powierzchnia oprószona, na środku o barwie od ciemnoczerwonej przez pomarańczowo-brązową do szaro-brązowej, przy brzegu jaśniejsza – biaława lub szarawa, z plamami żółto-czerwonymi do pomarańczowoczerwonych^[4].

Blaszki

W liczbie 15–20 dochodzących do trzonu, wąskie, z plamkami żółto-czerwonymi do pomarańczowoczerwonych^[4].

Trzon

Wysokość 50–95 mm, grubość 1–2 mm, walcowaty, pusty w środku, prosty lub nieco wygięty, jędrny. Powierzchnia delikatnie lub silnie owłosiona, mniej lub bardziej błyszcząca, przy podstawie o barwie od jaskrawopomarańczowej do czerwonawej, ukorzeniony. Po przecięciu wydziela szafranowo-czerwone mleczko. Podstawa gęsto pokryta długimi, grubymi włóknami o barwie białawej do pomarańczowo-żółtej^[4].

Miąższ

Bez wyraźnego zapachu^[4].

Opisano występowanie Mycena crocata w Ameryce Północnej, Europie, Japonii i Korei^[5]. Władysław Wojewoda w zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. przytacza liczne stanowiska^[3]. Liczne i bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów^[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych^[7].

Grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach liściastych i mieszanych, w parkach^[3], wśród opadłych liści i na opadłych gałęziach drzew, zwłaszcza buka, rzadziej olchy i brzozy. Owocniki od lata do późnej jesieni^[4].

Cechy mikroskopowe

Podstawki 25–37 × 8–10 µm, maczugowate, 4-zarodnikowe ze sterygmami o długości 5–7 µm. Zarodniki 8,2–11,5 × 5–7 µm, pipetowate, gładkie, amyloidalne. Cheilocystydy 13–32 × 7–14 µm, tworzące sterylne pasma, maczugowate, pokryte niezbyt licznymi i równomiernie rozstawionymi, cylindrycznymi i prostymi lub nieco zagiętymi naroślami o wymiarach 1–8 × 0,9–2 µm, czasem dłuższymi, nieregularnie nabrzmiałymi i rozgałęzionymi. Pleurocystydy rzadkie, maczugowate, gładkie lub z nielicznymi naroślami. Strzępki włosków o szerokości do 1–4 µm, pokryte prostymi lub rozgałęzionymi naroślami 1,5–4,5 µm. Strzępki w skórce trzonu o szerokości 1–3 µm, z rzadka pokryte prostymi, cylindrycznymi wypukłościami 1–5,5 × 0,5–1 µm. Strzępki skórki trzonu o szerokości 1,5–4 µm, gładkie. Komórki końcowe o szerokości 3,5–7 µm, prawie cylindryczne lub maczugowate. Sprzążki występują w strzępkach wszystkich części grzyba^[4].

Najbardziej charakterystycznymi cechami grzybówki szafranowej są plamy o barwie od żółto-czerwonej do pomarańczowo-czerwonej, oraz czerwonawe mleczko w trzonie^[4].