Gleby rdzawe

Gleby rdzawe – typ gleby obejmujący piaszczyste gleby z rdzawym poziomem wzbogacania leżącym poniżej poziomu próchnicznego.

Gleby rdzawe, jak wszystkie gleby rdzawoziemne, powstają z utworów piaszczystych słabo przesortowanych i mało przemytych (m.in. z piasków zwałowych i piasków sandrowych bliskiego transportu) i mają uziarnienie piasków luźnych lub piasków słabogliniastych.

Gleby rdzawe powstają w wyniku procesu rdzawienia. Polega on na tworzeniu się na ziarnach mineralnych rdzawych otoczek składających się z kompleksów próchnicy z półtoratlenkami i pewną ilością wolnych tlenków Fe i Al. W wyniku tego procesu glebotwórczego powstaje, diagnostyczny dla gleb rdzawych, poziom wzbogacania sideric — Bv. Ma on charakterystyczną rdzawą barwę i w profilu glebowym jest on położony poniżej poziomu próchnicznego (najczęściej ochric).

Charakterystyczna sekwencja poziomów genetycznych w profilu: O-A-Bv-C lub Ap-Bv-C

Z punktu widzenia rolnictwa są to gleby słabe, wymagające dużych nakładów. W leśnictwie uznaje się je za gleby dobre, lecz podatne na degradację (przez sadzenie monokultur sosnowych i świerkowych). Naturalnymi zbiorowiskami roślinnymi porastającymi gleby rdzawe są bory mieszane i lasy mieszane^[1].

Typ gleby rdzawe w systematyce gleb Polski, opublikowanej przez Polskie Towarzystwo Gleboznawcze w 2011 r., jest zaliczany do rzędu gleb rdzawoziemnych i dzieli się na trzy podtypy:

• Rząd 4. Gleby rdzawoziemne (R)
  • Typ 4.1. Gleby rdzawe (RW)
    • Podtyp 4.1.1. Gleby rdzawe typowe (RWt)
    • Podtyp 4.1.2. Gleby rdzawe z cechami bielicowania (RWbi)
    • Podtyp 4.1.3. Gleby rdzawe gruntowo-glejowe (RWgg)

W, obowiązującej w gospodarce leśnej, Klasyfikacji gleb leśnych Polski z 2000 r. typ gleby rdzawe dzieli się na trzy podtypy:

• Typ 12. Gleby rdzawe (RD)
  • Podtyp 12.1. Gleby rdzawe właściwe (RDw)
  • Podtyp 12.2. Gleby rdzawe brunatne (RDbr)
  • Podtyp 12.3. Gleby rdzawe bielicowe (RDb)

Według obowiązującego w latach 1989-2011 IV wydania Systematyki gleb Polski gleby rdzawe należały do działu II gleby autogeniczne, rzędu IIC gleby bielicoziemne i dzieliły się na trzy podtypy: gleby rdzawe właściwe, gleby brunatno-rdzawe i gleby bielicowo-rdzawe^[2].

W międzynarodowej klasyfikacji WRB gleby rdzawe w pewnym przybiżeniu odpowiadają cambic arenosols^[3].

Gleby rdzawe, wraz z glebami brunatnymi, płowymi, bielicowymi i bielicami są uznawane za gleby strefowe pasa subborealnego (umiarkowanie ciepłego), wilgotnego. Największe obszary ich występowania obejmują Europę zachodnią i środkową, północno-wschodnie stany i północno-zachodnie wybrzeże USA, północno-wschodnie Chiny i północną Japonię, południowe Chile i fragmenty Nowej Zelandii^[4].

W Polsce gleby rdzawe stanowią ok. 14% powierzchni kraju i występują najczęściej na utworach piaszczystych pradolin oraz w proksymalnych partiach sandrów^[1].

• Systematyka gleb

• Systematyka gleb Polski, wydanie 5. „Roczniki gleboznawcze - Soil Science Annual”. 62, 3, s. 1-193, 2011. Polskie Towarzystwo Gleboznawcze. Warszawa. 
• Jerzy Marcinek, Jolanta Komisarek: Systematyka gleb Polski. W: Andrzej Mocek (red.): Gleboznawstwo. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2015. ISBN 978-83-01-17994-6. (pol.).
• Renata Bednarek, Zbigniew Prusinkiewicz: Geografia gleb. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, s. 287. ISBN 83-01-12247-1. (pol.).

• Zdjęcia profili gleb rdzawych i ochrowych