Gerdut
 Jelita | |
| Data urodzenia |
XIV w. |
|---|---|
| Data śmierci |
XV w. |
| Ojciec |
Skamunt |
| Matka | |
| Żona | |
Gerdut[a] herbu Jelita (ur. w XIV w., zm. w XV w.) – bojar żmudzki[1], adoptowany podczas unii horodelskiej (1413)[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]
W 1413 roku podczas unii horodelskiej doszło do przyjęcia przez polskie rodziny szlacheckie, bojarów litewskich wyznania katolickiego (tzw. adopcja herbowa). Jednym z ważniejszych dowodów tamtego wydarzenia jest istniejący do dziś dokument, do którego przyczepione są pieczęcie z wizerunkami herbów szlacheckich[2].
Z dokumentu dowiadujemy się o istnieniu Gerduta, który został adoptowany przez przedstawicieli Jelitów[2].
Według Władysława Semkowicza, Gerdut jest prawdopodobnie tą samą osobą, co występujący w dokumentach z 1390 roku Kerdut[b], w których to ręczy za niejakiego Hryćka Konstantynowicza, a także tą samą osobą co Kirdites, który bierze udział w poręce za Bratoszę Kojlutowicza pod koniec XIV wieku[2].
Gerdut jest niewątpliwie tą samą osobą, co bojar Gyrde Skamunden filius, który świadczy na akcie traktatu salinskiego w 1398 roku. Oznacza to, że w takim razie odnajdujemy również imię jego ojca, Skamunta[2].
Na akcie traktatu trockiego z 1379 roku, zawartego przez w. książąt litewskich z Krzyżakami, występuje bojar o imieniu Saymunt Girdutten sun. Nie ulega wątpliwości, że ten Saymunt, syn Girduta, jest identyczny z Skamuntem, którego syn również nosi imię Gerduta, widocznie odziedziczone po dziadku, który już w 1369 roku występuje jako Gerdo, capitaneus castri Pastow[2].
Wdowa po Gerducie[c], zmarłym w niewiadomym roku, wyszła powtórnie za mąż, za zgodą wielkiego księcia lit., za Giriata Gojcewicza, wnosząc mu włość po pierwszym mężu „na Berezni”[d], która to włość po bezpotomnej jej śmierci w 1466 roku dostała się od wielkiego księcia do jego pisarza o imieniu Waśko[2].
Imię Gerdut (Gerdo, Gerde) w ciągu 3 generacji, zapewne podłóg tradycji, powtarza się w tej rodzinie. Semkowicz spekuluje, że w takim wypadku można by wtedy uznać za jego przodka, występującego 100 lat wcześniej (z czasów Mendoga), bojara litewskiego, który w dokumentach z 1260 roku nazywa się Gerdine de Nailse. Dodatkowo należy wspomnieć, że pod 1286 rokiem występuje Gerden w latopiscu ruskim, jako kniaź litewski. Jednakże nie jest pewne czy, którykolwiek z nich może mieć cokolwiek wspólnego z omawianym Gerdutem[2].
Genealogia
[edytuj | edytuj kod]Genealogia rodzinna została utworzona na podstawie fragmentu Władsyława Semkowicza w Rocznikach Polskiego Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie[2].
| Gerdo 1369 starosta Pastowa | Saymunt (Skamunt) 1379, 1398 | Gerdut (Gyrde) c. 1390, 1398, 1413 | |||||||||||||||||||
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W zależności od źródeł, był zapisywany również jako Gerdud.
- ↑ W zależności od źródeł, był zapisywany również jako Kerduti.
- ↑ W dokumentach historycznych, z których pochodzi dana informacja, był zapisany jako Ggirdutj.
- ↑ Informacja ta jest dosłownym przekazem z dokumentów historycznych, stąd cytat.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Władysław Semkowicz, Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie. 1928-1929, t. IX, Kraków: Polskie Towarzystwo Heraldyczne we Lwowie, 1930, s. 337.
- Władysław Konopczyński (red.), Polski słownik biograficzny, t. VII, Kraków–Wrocław: Polska Akademia Umiejętności; Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1948–1958, s. 479.