Gatunek malarski

Gatunek malarski – element systematyzacji przedstawień malarskich w oparciu o treść (tematykę):

• akt
• portret
• martwa natura
• weduta
• pejzaż
• marina
• batalistyka
• animalistyka
• malarstwo rodzajowe
• malarstwo religijne
• malarstwo mitologiczne
• malarstwo historyczne
• malarstwo alegoryczne
• malarstwo abstrakcyjne (bezprzedmiotowe)

Często różne gatunki zazębiają się i niektóre obrazy trudno przypisać do określonej kategorii na podstawie tematyki. Pejzaże zawierają elementy narracji, portrety mogą uwzględniać sceny z życia codziennego, weduta często łączy się z mariną itp.

Podział malarstwa na kategorie i gatunki dokonał się w XVII w. Hierarchię tematów malarskich stworzyła francuska Królewska Akademia Malarstwa i Rzeźby założona w 1648 r. Najwyżej oceniano „malarstwo historyczne”, do którego zaliczano tematy religijne, literackie, mitologiczne, alegoryczne i stricte historyczne. Dalej następowało malarstwo portretowe, rodzajowe (termin stworzony w XVIII w.) i pejzażowe. Najniżej ceniono martwa naturę, traktując ją jako zwykłe naśladownictwo natury. Ocenianie wartości obrazu na podstawie jego tematyki zarzucono pod koniec XIX w.

• Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN, 2007. ISBN 978-83-01-12365-9
• Zrozumieć malarstwo. Najważniejsze tematy w sztuce, red. Alexander Sturgis, Poznań: Rebis, 2006. ISBN 83-7301-768-2