Azolla karolińska

Azolla karolińska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	naczyniowe
Klasa	paprocie
Podklasa	paprotkowe
Rząd	salwiniowce
Rodzina	salwiniowate
Rodzaj	azolla
Gatunek	azolla karolińska
	Nazwa systematyczna
	Azolla caroliniana Willd.; Sp. Pl., ed. 4. 5: 541 (1810)
Synonimy
	Carpanthus axillaris Raf.
	Carpanthus axillaris Raf.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Azolla karolińska^[4], azolla drobna^[5], azola drobna^[6] (Azolla caroliniana Willd.) – gatunek wodnej paproci różnozarodnikowej należący w zależności od ujęcia systematycznego do rodziny azollowatych lub salwiniowatych. Jako gatunek rodzimy rośnie we wschodniej Ameryce Północnej i Południowej. Ponadto zawleczony na zachód Ameryki Północnej i inne kontynenty^[3]^[7].

Biologia i ekologia

Roślina wodna. Pleustofit. Jest paprocią różnozarodnikową, tj. wytwarza makrospory i mikrospory, choć często rozmnaża się wegetatywnie. Liczba chromosomów 2n=44^[8].

Gatunek charakterystyczny klasy Lemnetea minoris^[9].

Systematyka

Gatunek Azolla caroliniana po raz pierwszy opisał Carl Ludwig Willdenow w 1810. Kolejni eksperci przyjmowali różne wersje nazwy (A. filiculoides, A. mexicana, A. microphylla, A. portoricensis) oraz różne kryteria diagnostyczne wyróżniające ten gatunek, przez to ta sama nazwa mogła odnosić się do przedstawicieli różnych taksonów. W niektórych ujęciach uważano, że do gatunku A. filiculoides należy włączyć przedstawicieli, którzy pasują do pierwotnych opisów innych, m.in. A. caroliniana, ale nie zrezygnowano z wyróżniania tego gatunku, tylko definiowano go na nowo jako Azolla caroliniana auct. non Willd. W jednym z podejść zaproponowano, aby zamiast tego na nowo zdefiniować A. filiculoides, a niepasujących do tego opisu przedstawicieli zaliczanych dotąd do gatunku A. caroliniana przenieść do gatunku Azolla cristata^[10]. Nie zostało to jednak powszechnie przyjęte^[3]. Z tego względu, zwłaszcza w opisie występowania przedstawicieli rodzaju azolla w Europie, częstym podejściem jest uznawanie, że Azolla filiculoides i Azolla caroliniana są synonimami (takie rozwiązanie przyjęto m.in. w wykazie gatunków flory polskiej z 2020^[4]). Dotyczy to też nazw w językach lokalnych (w polskim azolla drobna/karolińska). Zdaniem innych ekspertów, ponieważ te nazwy gatunkowe w istocie odpowiadają innym gatunkom, należy przyjąć, że opisy pod tymi dwiema nazwami należy ujednolicić pod nazwą Azolla filiculoides, a nazwę Azolla caroliniana zachować dla gatunku dotąd nienotowanego w Polsce^[11].

Przy założeniu tożsamości A. caroliniana i A. filiculoides gatunek taki w Polsce ma status zadomowionego antropofita^[4] i gatunku inwazyjnego^[12]. Uznany jest za stwarzający zagrożenie dla Polski, rozprzestrzeniony na szeroką skalę i podlegający szybkiej eliminacji^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
↑ ^a ^b ^c ^d Azolla caroliniana Willd., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-10-24] .
↑ ^a ^b ^c ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 40, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2022 r. w sprawie listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów Dz.U. z 2022 r. poz. 2649
↑ DanD. Wołkowycki DanD., Azolla filiculoides Lam. – Azola drobna – Mosquito fern [online], Gatunki obce w Polsce IOP PAN .
↑ Azolla caroliniana na Germplasm Resources Information Network (GRIN) [dostęp 2015-03-31].
↑ Jill D.J.D. Reid Jill D.J.D., Gregory M.G.M. Plunkett Gregory M.G.M., Gerald A.G.A. Peters Gerald A.G.A., Phylogenetic Relationships in the Heterosporous Fern Genus Azolla (Azollaceae) Based on DNA Sequence Data from Three Noncoding Regions, „International Journal of Plant Sciences”, 167 (3), 2006, s. 529–538, DOI: 10.1086/501071, ISSN 1058-5893 [dostęp 2024-10-28] (ang.).
↑ WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 93, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
↑ C.C. Evrard C.C., C. VanC.V. Hove C. VanC.V., Taxonomy of the American Azolla Species (Azollaceae): A Critical Review, „Systematics and Geography of Plants”, 74 (2), 2004, s. 301–318, ISSN 1374-7886, JSTOR: 3668500 .
↑ EwaE. Szczęśniak EwaE., MonikaM. Myśliwy MonikaM., ZygmuntZ. Dajdok ZygmuntZ., Azolla drobna (Azolla karolińska) [online], Harmonia+PL – procedura oceny ryzyka negatywnego oddziaływania inwazyjnych i potencjalnie inwazyjnych gatunków obcych w Polsce. GDOŚ [dostęp 2024-10-27] .
↑ B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012, s. 48, 95. ISBN 978-83-62940-34-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[ppgI-2] The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.

[powo-3] Azolla caroliniana Willd., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-10-24] .

[checklist-4] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 40, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[rozp_obce-5] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2022 r. w sprawie listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów Dz.U. z 2022 r. poz. 2649

[6] DanD. Wołkowycki DanD., Azolla filiculoides Lam. – Azola drobna – Mosquito fern [online], Gatunki obce w Polsce IOP PAN .

[7] Azolla caroliniana na Germplasm Resources Information Network (GRIN) [dostęp 2015-03-31].

[reid-8] Jill D.J.D. Reid Jill D.J.D., Gregory M.G.M. Plunkett Gregory M.G.M., Gerald A.G.A. Peters Gerald A.G.A., Phylogenetic Relationships in the Heterosporous Fern Genus Azolla (Azollaceae) Based on DNA Sequence Data from Three Noncoding Regions, „International Journal of Plant Sciences”, 167 (3), 2006, s. 529–538, DOI: 10.1086/501071, ISSN 1058-5893 [dostęp 2024-10-28] (ang.).

[9] WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 93, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .

[evrard-10] C.C. Evrard C.C., C. VanC.V. Hove C. VanC.V., Taxonomy of the American Azolla Species (Azollaceae): A Critical Review, „Systematics and Geography of Plants”, 74 (2), 2004, s. 301–318, ISSN 1374-7886, JSTOR: 3668500 .

[gdos-11] EwaE. Szczęśniak EwaE., MonikaM. Myśliwy MonikaM., ZygmuntZ. Dajdok ZygmuntZ., Azolla drobna (Azolla karolińska) [online], Harmonia+PL – procedura oceny ryzyka negatywnego oddziaływania inwazyjnych i potencjalnie inwazyjnych gatunków obcych w Polsce. GDOŚ [dostęp 2024-10-27] .

[Obce2012-12] B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012, s. 48, 95. ISBN 978-83-62940-34-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]