Arka Noego (1625)
| |
| Klasa | |
|---|---|
| Historia | |
| Stocznia |
w Pucku |
| Wodowanie |
1625 |
 I Rzeczpospolita
| |
| Wejście do służby |
1625 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
180 t |
| Długość |
23,7 m m.p. |
| Szerokość |
6,8 m |
| Uzbrojenie | |
| 16 dział niewielkich wagomiarów (do kilku funtów) w baterii burtowej miotacz kamieni | |
| Załoga |
35 marynarzy i do 50 żołnierzy piechoty morskiej |
Arka Noego – polski okręt wojenny – pinka (pinasa). Prawdopodobnie został zbudowany w Pucku w 1625 roku. W źródłach okręt ten występuje pod niemiecką nazwą.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pinka „Arka Noego” została zbudowana dla polskiej floty Zygmunta III prawdopodobnie w 1625 roku w Pucku[1]. Była stosunkowo dużą jednostką jak na pinki bałtyckie, lecz mimo to dysponowała umiarkowaną wartością bojową[2]. Podczas wojny ze Szwecją, „Arka Noego”, „Wodnik” i „Król Dawid” uczestniczyły w pierwszej potyczce z flotą szwedzką 17 maja 1627 roku, natykając się w pobliżu Helu na dwukrotnie liczniejsze okręty szwedzkie, zmierzające do Piławy[3]. Kapitanem „Arki Noego” był Magnus Wesman[3]. Po wymianie strzałów, obie eskadry rozeszły się, Polacy popłynęli na zachód. Następnego dnia 18 maja doszło do potyczki polskiego zespołu na wysokości Białogóry koło Łeby z konwojem 24 statków i okrętów szwedzkich[3]. Po pojedynku artyleryjskim, z niewielkimi stratami w ludziach, Polakom udało się oderwać od nieprzyjaciela i polskie okręty pożeglowały do Kołobrzegu. Na „Arce Noego” rozerwaniu uległo jedno działo[3]. Po kilku dniach okręty polskie powróciły do Wisłoujścia, przedzierając się przez linie szwedzkiej blokady Zatoki Gdańskiej[3].
„Arka Noego”, pod dowództwem Magnusa Wesmana, weszła następnie w skład drugiej eskadry okrętów polskich, która wzięła udział w zwycięskiej bitwie z eskadrą szwedzką pod Oliwą 28 listopada 1627 roku[4]. Okręt nie odegrał w bitwie większej roli; uczestniczył w nieudanej próbie pogoni za wycofującymi się Szwedami[5].
2 grudnia 1627 „Arka Noego” została wysłana w rejs rozpoznawczy w składzie czterookrętowej eskadry (ponadto: „Panna Wodna”, „Żółty Lew” i „Latający Jeleń”)[6]. Z rozpoznania powróciła 11 grudnia, uszkodzona przez sztorm, który rozproszył eskadrę[7]. Podczas ataku szwedzkich wojsk na polskie okręty u ujścia Wisły koło Twierdzy Wisłoujście z 5 na 6 lipca 1628 roku, „Arka Noego” została wycofana w górę rzeki[8].
W styczniu 1629 roku „Arka Noego” wraz z innymi polskimi okrętami została oddana przez króla Zygmunta III Wazę na służbę habsburskiej Ligi Katolickiej toczącej wojnę trzydziestoletnią, przybywając do Wismaru 8 lutego[9]. Polskie okręty, stacjonując w Wismarze walczyły z flotą duńską i szwedzką w drobnych i sporadycznych potyczkach na liniach komunikacyjnych[9]. W styczniu 1632 Wismar skapitulował i „Arka Noego” z innymi okrętami wpadła w ręce Szwedów, którzy wcielili ją następnie do swojej służby[9]. Brak danych o dalszym jej losie.
Dane
[edytuj | edytuj kod]- trójmasztowa pinka
- pojemność: 90 łasztów (ok. 180 ton)[2]
- długość kadłuba między stewami – ok. 23,7 m (84 stopy)[2]
- szerokość kadłuba – ok. 6,8 m (24 stopy)[2]
- załoga (1627): 35 marynarzy i do 70 żołnierzy piechoty morskiej[10]
- uzbrojenie (1627): 16 dział niewielkich wagomiarów (do kilku funtów) w baterii burtowej i 3 miotacze kamieni (periery) (liczba dział była zmienna w niewielkich granicach)[10]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Koczorowski 1968 ↓, s. 45.
- ↑ a b c d Koczorowski 1968 ↓, s. 57-59.
- ↑ a b c d e Pertek 1981 ↓, s. 149-150.
- ↑ Koczorowski 1968 ↓, s. 133-134.
- ↑ Koczorowski 1968 ↓, s. 153.
- ↑ Pertek 1981 ↓, s. 155.
- ↑ Koczorowski 1968 ↓, s. 159.
- ↑ Pertek 1981 ↓, s. 158-159.
- ↑ a b c Pertek 1981 ↓, s. 164-165.
- ↑ a b Koczorowski 1968 ↓, s. 75-76.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Eugeniusz Koczorowski: Bitwa pod Oliwą. Gdynia: Wydawnictwo Morskie, 1968.
- Jerzy Pertek: Polacy na morzach i oceanach. Tom 1. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1981. ISBN 83-210-0141-6.