Abraham Wald
 Abraham Wald w sali wykładowej | |
| Data i miejsce urodzenia |
31 października 1902 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 grudnia 1950 |
| Zawód, zajęcie | |
| Profesor nauk matematycznych | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1928 – Matematyka, promotor: Karl Menger |
| Pracownik naukowy | |
| Instytut badawczy | |
| Okres zatrudn. |
1938-1938 |
| Instytut badawczy |
Seminarium Statystyczne Statistical Research Group (SRG) na Columbia University |
| Okres zatrudn. |
od 1938 do 1950 |
Abraham Wald (ur. 31 października 1902 w Klużu, zm. 13 grudnia 1950 w górach Nilgiri) – matematyk i statystyk pochodzenia żydowskiego, urodzony w Klużu w Austro-Węgrzech, na terenie obecnej Rumunii. Wniósł duży wkład w dziedziny teorii decyzji[1], geometrii i ekonometrii, był istotnym twórcą technik analizy sekwencyjnej[2]. Wykładowca i pracownik naukowy uniwersytetu Columbia[3][1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Ponieważ pochodził z rodziny religijnych Żydów, a ówczesne szkolnictwo węgierskie wiązało się z obowiązkiem nauki w soboty, był nauczany w domu przez rodziców aż do przyjęcia na uniwersytet. W 1928 r. ukończył studia matematyczne na Uniwersytecie im. Ferdynanda I w Klużu, a w 1931 r. obronił doktorat z matematyki na Uniwersytecie Wiedeńskim pod kierunkiem Karla Mengera[1].
Mimo opinii o wybitnym talencie, miał problemy z uzyskaniem stałego zatrudnienia na uczelni i kontynuowania pracy naukowej ze względu na panujący w Austrii antysemityzm[1]. Ekonomista Oskar Morgenstern utworzył specjalnie dla niego stanowisko w katedrze ekonomii. W tym czasie Wald zajmował się m.in. modelami równowagi ogólnej Walrasa–Cassela[1], i sformułował po raz pierwszy słaby aksjomat preferencji ujawnionych. Po wkroczeniu wojsk niemieckich do Austrii w 1938 r., Waldowi udało się uzyskać zaproszenie Instytutu Cowlesa przy Uniwersytecie Chicago i emigrować do Stanów Zjednoczonych.
W trakcie II Wojny Światowej zajmował się badaniami ekonometrycznymi i statystycznymi na potrzeby organizacji mobilizacji wojennej, m.in. zwracając uwagę na problem błędu przeżywalności w analizach uszkodzeń samolotów wojskowych.
Po wojnie opublikował ważne publikacje rozwijające dziedziny ekonometrii, teorii decyzji i wnioskowania statystycznego[4][5]. Wprowadził takie narzędzia jak funkcja straty oraz test Walda[6][7].
W 1950 r. zginął razem z żoną w wypadku lotniczym w górach Nilgiri w Indiach, gdzie odbywał wykłady gościnne[3]. Jego synem jest fizyk amerykański Robert Wald.
Po śmierci naukowca część jego prac statystycznych stała się przedmiotem sporu pomiędzy Ronaldem Fisherem a Jerzym Neymanem[potrzebny przypis].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Till Duppe, E. Roy Weintraub, Losing Equilibrium: On the Existence of Abraham Wald's Fixed-Point Proof of 1935, „SSRN Electronic Journal”, 2015, DOI: 10.2139/ssrn.2636557 [dostęp 2024-08-17] (ang.).
- ↑ J. Wolfowitz, Abraham Wald, 1902-1950, „The Annals of Mathematical Statistics”, 23 (1), 1952, s. 1–13, DOI: 10.1214/aoms/1177729480 [dostęp 2024-08-17] (ang.).
- ↑ a b Oskar Morgenstern, Abraham Wald, 1902-1950, „Econometrica”, 19 (4), 1951, s. 361, DOI: 10.2307/1907462, JSTOR: 1907462 [dostęp 2024-08-17].
- ↑ Abraham Wald - Author Profile [online], zbmath.org [dostęp 2024-08-16] (ang.).
- ↑ Abraham Wald - Author Profile [online], MathSciNet [dostęp 2024-08-16] (ang.).
- ↑ The Publications of Abraham Wald, „The Annals of Mathematical Statistics”, 23 (1), 1952, s. 29–33, DOI: 10.1214/aoms/1177729483 [dostęp 2024-08-17] (ang.).
- ↑ Abraham Wald, Statistical decision functions, New York: John Wiley & Sons, 1950, OCLC 183957.