Anna Braude-Hellerowa

Anna Braude-Hellerowa
	; Anna Braude-Hellerowa. Jedna z fotografii dokumentujących badania kliniczne nad głodem przeprowadzone w 1942 w getcie warszawskim.
Data i miejsce urodzenia	6 stycznia 1888 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1943 ; Warszawa
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tablica upamiętniająca Annę Braude-Hellerową na budynku głównym dawnego Szpitala Dziecięcego im. Bersohnów i Baumanów w Warszawie

Anna Braude-Hellerowa (ur. 6 stycznia 1888 w Warszawie, zm. w kwietniu 1943 tamże) – polska lekarka-pediatra, doktor nauk medycznych, działaczka społeczno-polityczna i radna Warszawy pochodzenia żydowskiego. W latach 1930–1942 lekarka naczelna Szpitala Dziecięcego im. Bersohnów i Baumanów w Warszawie. Dama Orderu Virtuti Militari^[1]

Życiorys

Pierwsza strona rozdziału autorstwa Anny Braude-Hellerowej dotyczącego wpływu głodu na dzieci w książce *Choroba głodowa. Badania kliniczne nad głodem wykonane w getcie warszawskim z roku 1942*, wydanej już po jej śmierci (w 1946 roku)

Anna Braude-Hellerowa była córką Lejby (kupiec) i Tauby z domu Litwin^[1]. Uczennica szkoły im. F. Thalgrünowej, a następnie w Kijowie zdała maturę jako eksternistka. W Zurychu studiowała początkowo nauki społeczne, a później medyczne, a dyplom uzyskała w Berlinie. Była członkinią Bundu. W 1913 roku pracowała w Szpitalu Żydowskim na Czystem w Warszawie. Współorganizatorka Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w 1916 roku, a pracowała tam w ambulatorium i jako lekarz naczelny w zorganizowanym przez nią Domu Wychowawczym i później w Stacji Opieki nad Matką i Dzieckiem^[1].

Od czasu zakończenia studiów była związana ze Szpitalem Dziecięcym im. Bersohnów i Baumanów. To dzięki jej zaangażowaniu i interwencjom szpital wznowił działalność po tym, jak został zamknięty w 1923. Przyczyniła się również do jego znacznej rozbudowy w 1930. Od tego czasu była dyrektorem placówki i ordynatorem oddziału niemowląt. Zorganizowała w 1919 roku przy TPD i kierowała do 1923 roku pierwszą w Polsce szkołą pielęgniarek dziecięcych^[1].

W listopadzie 1940 szpital znalazł się w granicach getta warszawskiego. Anna Braude-Hellerowa kierowała nim aż do jego likwidacji podczas wielkiej akcji deportacyjnej w sierpniu 1942^[2]. Była także przewodniczącą Komisji Zdrowia Rady Żydowskiej^[3]. Była współautorką badań nad chorobą głodową prowadzonych w getcie w 1942. Ich wyniki, pomimo śmierci prawie wszystkich uczestniczących w nich lekarzy, w większości zachowały się – w opublikowanej w 1946 pod redakcją Emila Apfelbauma książce Choroba głodowa. Badania kliniczne nad głodem wykonane w getcie warszawskim z roku 1942 Anna Braude-Hellerowa jest autorką rozdziału dotyczącego wpływu głodu na dzieci^[4].

Od września 1942 roku była wicedyrektorką połączonego szpitala przy ul. Gęsiej 6/8^[1]. Zginęła razem z chorymi dziećmi i częścią personelu podczas powstania w getcie warszawskim w bunkrze w podziemiach szpitala.

Henryk Makower opisał ją jako osobę bardzo energiczną, prawą, doskonałego lekarza i organizatora^[3].

Jej symboliczny grób znajduje się na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie^[5].

Życie prywatne

Jej mężem był inżynier Eliezer Heller (1885–1934)^[6], z którym miała syna Olka (1921–1926), zmarłego przedwcześnie w wieku 5 lat. Małżonkowie Hellerowie byli fundatorami Stacji Opieki nad Matką i Dzieckiem przy ul. Bonifraterskiej 31^[1].

Upamiętnienie

20 kwietnia 2001 na ścianie budynku głównego Wojewódzkiego Szpitala Zakaźnego im. Dzieci Warszawy, gdzie dawniej mieścił się Szpital Dziecięcy im. Bersohnów i Baumanów, odsłonięto tablicę upamiętniającą Annę Braude-Hellerową.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Michalska 1988 ↓, s. 49.
↑ Barbara Engelking, Jacek Leociak, Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2001, s. 265
↑ ^a ^b Henryk Makower: Pamiętnik z getta warszawskiego październik 1940-styczeń 1943. Wrocław: Ossolineum, 1997, s. 23. ISBN 83-04-02260-5.
↑ Anna Braude-Heller: Obraz kliniczny głodu u dzieci [w:] Emil Apfelbaum (red): Choroba głodowa. Badania kliniczne nad głodem wykonane w getcie warszawskim z roku 1942. Warszawa: American Joint Distribution Committee, 1946, s. 173–189.
↑ Grób Olo Hellera i symboliczny grób Anny Braude-Hellerowej w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
↑ Grób Eliezera Hellera w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie

Bibliografia

Janusz Korczak: Pamiętnik. Wrocław: Wydawnictwo Siedmioróg, 1996. ISBN 83-7162-114-0.
Hanna Michalska: Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939-1945; poległe i zmarłe w okresie okupacji niemieckiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988. ISBN 83-06-01195-3.

Linki zewnętrzne

Publikacje Anny Braude-Hellerowej w bibliotece Polona

[CITEREFMichalska198849-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Michalska 1988 ↓, s. 49.

[2] Barbara Engelking, Jacek Leociak, Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2001, s. 265

[Makower23-3] Henryk Makower: Pamiętnik z getta warszawskiego październik 1940-styczeń 1943. Wrocław: Ossolineum, 1997, s. 23. ISBN 83-04-02260-5.

[4] Anna Braude-Heller: Obraz kliniczny głodu u dzieci [w:] Emil Apfelbaum (red): Choroba głodowa. Badania kliniczne nad głodem wykonane w getcie warszawskim z roku 1942. Warszawa: American Joint Distribution Committee, 1946, s. 173–189.

[5] Grób Olo Hellera i symboliczny grób Anny Braude-Hellerowej w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie

[6] Grób Eliezera Hellera w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]