Amazonka dominikańska
| Amazona arausiaca[1] | |||
| (Statius Muller, 1776) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
amazonka dominikańska | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Amazonka dominikańska[3] (Amazona arausiaca) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae), podrodziny papug neotropikalnych (Arinae). Endemit Dominiki. Narażony na wyginięcie.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Po raz pierwszy gatunek opisał Philipp Ludwig Statius Müller w wydanym w 1776 suplemencie do Vollstèandiges Natursystem.... Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Psittacus arausiacus[4]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza amazonkę dominikańską w rodzaju Amazona; uznaje ją za gatunek monotypowy[5]. Amazonki dominikańskie są blisko spokrewnione z modrogłowymi (A. versicolor), obydwa gatunki tworzą klad[6].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała dla 7 osobników, według Roberta Ridgwaya: 375–426 mm. Wymiary szczegółowe dla 2 samców i 5 samic (w nawiasie), według Ridgwaya: długość skrzydła 250–263 (244–258) mm, długość ogona 151–159 (147–156) mm, długość dzioba 31–34,5 (30,5–34) mm, długość skoku 24,5–25 (23–25) mm[7]. Ogółem upierzenie jest zielone, przód głowy i czoło niebieskie. Naga obrączka oczna biała. Na gardle występuje zazwyczaj czerwona plama. Lusterko czerwono-żółte. Lotki z czarniawymi końcówkami[8]. Dziób o barwie rogu, lekko żółtawy. Nogi szare[7].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Gatunek endemiczny dla Dominiki. Zasięg obejmuje głównie okolice Morne Diablotins, jednak amazonki dominikańskie spotykane są również na dalekiej północy wyspy (okolice Morne aux Diables), na wschodzie, południowym wschodzie, centrum wyspy i w Parku Narodowym Morne Trois Pitons[8].
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Amazonki dominikańskie zamieszkują lasy deszczowe. Odnotowywane zazwyczaj od poziomu morza do 800 m n.p.m., okazjonalnie do 1200 m n.p.m. Odwiedzają również tereny rolnicze, głównie uprawy cytrusów, marakui i mango[8]. Zjadają również owoce (lub nasiona) m.in. Dacryodes, Licania, Richeria, Amanoa[6].
Okres lęgowy trwa od lutego do czerwca. Gniazdo umieszczone jest w dziupli, często Dacryodes excelsa lub Sloanea berteriana[6], zwykle na wysokości 11–25 m nad ziemią. Często wejście do dziupli osłonięte jest pnączami lub roślinami z rodziny bromeliowatych[8]. W zniesieniu 2[6] lub 3 jaja. Mają białą skorupkę. Są składane w kilkudniowych odstępach. Pisklęta opisano po raz pierwszy w 1999, kiedy po raz pierwszy dokonano obserwacji młodych. Odnaleziono dwa gniazda, w jednym znaleziono pisklę i dwa niezapłodnione jaja, zaś w drugim – dwa żywe pisklęta i jedno nieżywe (wiek w momencie śmierci oszacowano na 5 tygodni)[9].
Status
[edytuj | edytuj kod]IUCN uznaje amazonkę dominikańską za gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable) nieprzerwanie od 1994 (stan w 2020). W 2012 szacowano liczebność populacji na 850–1000 dorosłych osobników[2]. BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za wzrostowy. Zagrożeniem dla tych ptaków jest wycinka lasów celem pozyskania nowych obszarów rolniczych, jednak sadzenie na ich miejsce plantacji owoców jest korzyścią dla amazonek. Potencjalny huragan, który dorównałby siłą huraganowi David, mógłby odwrócić trend wzrostowy populacji[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Amazona arausiaca, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Amazona arausiaca, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Androglossini Sundevall, 1872. Wersja: 2020-01-11. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-20].
- ↑ Philipp Ludwig Statius Mèuller: Des Ritters Carl von Linnâe ... Vollstèandiges Natursystem : nach der zwèolften lateinischen Ausgabe, und nach Anleitung des hollèandischen Houttuynischen Werks, mit einer ausfèuhrlichen Erklèarung. T. Suppl.. 1776, s. 79.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-20]. (ang.).
- ↑ a b c d Collar, N. & Boesman, P.: Red-necked Amazon (Amazona arausiaca). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2 listopada 2016)].
- ↑ a b Robert Ridgway: The birds of North and Middle America. 1907, s. 229–231.
- ↑ a b c d e Red-necked Amazon Amazona arausiaca. BirdLife International. [dostęp 2016-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 marca 2016)].
- ↑ Paul R. Reillo, Stephen Durand, Karen A. McGovern. First sighting of eggs and chicks of the red-necked Amazon parrot (Amazona arausiaca) using an intra-cavity video probe. „Zoo Biology”. 18 (1), s. 63–70, 1999.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).