Cedrzyniec

Cedrzyniec
	; Cedrzyniec kalifornijski
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	cyprysowce
Rodzina	cyprysowate
Rodzaj	cedrzyniec
	Nazwa systematyczna
	Calocedrus Kurz; J. Bot. 11: 196. Jul 1873
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cedrzyniec (Calocedrus) – rodzaj drzew należących do rodziny cyprysowatych. Obejmuje trzy gatunki występujące we wschodniej Azji i jeden rosnący w Ameryce Północnej. Rośliny te uprawiane są jako ozdobne i pozyskiwane są jako źródło drewna.

Morfologia

Pokrój: Drzewa osiągające do 46 m (C. decurrens). Pędy mają rozgałęzione i spłaszczone w jednej płaszczyźnie, o kształcie i ulistnieniu podobnym do żywotników^[4], często też ułożone są w płaszczyźnie pionowej^[5]. Gałązki z góry są ciemnozielone, od dołu jaśniejsze^[5]. C. macrolepis wyróżnia się bardzo jasną korą^[5].
Liście: Łuskowate są spłaszczone i mają wyrównaną długość^[4].
Organy generatywne: Męskie szyszki są owalne lub wydłużone, składają się z 6–16 szerokoowalnych mikrosporofili^[4], osiągają ok. 4 mm długości i dojrzałe są żółte^[5]. Tworzą się zwykle w wielkich ilościach w górnej części korony^[5]. Szyszki żeńskie są zielonawe^[5], zwisają na krótkich, okrytych łuskami szypułach. Podłużnie owalne drewnieją w ciągu jednego roku. Szyszki zawierają 6 łusek, z których te w dolnej parze mają kształt owalny i są odwinięte na końcach, środkowe są wydłużone, a górne równowąskie i zrośnięte. Nasiona są spłaszczone i zaopatrzone w dwa nierówne skrzydełka. Powstają po dwa na płodnych łuskach nasiennych^[4].

Systematyka

Wykaz gatunków^[6]^[7]

Calocedrus decurrens (Torr.) Florin – cedrzyniec kalifornijski (zachodnie USA, północny Meksyk)
Calocedrus formosana (Florin) Florin (Tajwan)
Calocedrus macrolepis Kurz (południowo-zachodnie Chiny, północny Wietnam, północny Laos, północna Tajlandia i północno-wschodnia Mjanma)
Calocedrus rupestris Aver., T.H.Nguyên & P.K.Lôc (Wietnam)

Zastosowanie

Drewno roślin z tego rodzaju jest miękkie, łatwe do obróbki, odporne na rozkład^[8] i aromatyczne^[5]. Znajduje w związku z tym wszechstronne zastosowanie (m.in. do wyrobu ołówków^[5]). Ze względu na szersze rozpowszechnienie istotne znaczenie gospodarcze ma cedrzyniec kalifornijski i Calocedrus macrolepis. Oba te gatunki uprawiane są także jako rośliny ozdobne^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2011-12-24]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d John Silba: Encyclopaedia Coniferae. Harold N. Moldenkeand, Alma L. Moldenke, 1986, s. 50, seria: Phytologia Memoroirs VIII.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 31. ISBN 0-333-73003-8.
↑ Calocedrus. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-12-24]. (ang.).
↑ Calocedrus Kurz. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-04-07].
↑ ^a ^b Christopher J. Earle: Calocedrus. [w:] The Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2011-12-24]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[christenhusz2011-2] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[ing-3] Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2011-12-24]. (ang.).

[silba-4] John Silba: Encyclopaedia Coniferae. Harold N. Moldenkeand, Alma L. Moldenke, 1986, s. 50, seria: Phytologia Memoroirs VIII.

[philips-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 31. ISBN 0-333-73003-8.

[tpl-6] Calocedrus. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-12-24]. (ang.).

[powo-7] Calocedrus Kurz. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-04-07].

[gymnosperm-8] Christopher J. Earle: Calocedrus. [w:] The Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2011-12-24]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]