Carbfix

Carbfix

Państwo	Islandia
Siedziba	Reykjavík
Data założenia	2007
Położenie na mapie Islandii Carbfix
64°02′14,6754″N 21°24′03,4881″W/64,037410 -21,400969
Strona internetowa

Carbfix – islandzka firma, która opracowała metodę wychwytywania i rozpuszczania dwutlenku węgla w wodzie oraz jego wtłaczania do podpowierzchniowych bazaltów – jego sekwestracji. Po znalezieniu się pod powierzchnią, związek reaguje ze skałą macierzystą, tworząc stabilne węglany. To zapewnia składowanie gazu w sposób niewpływający na atmosferę.

Początkiem funkcjonowania projektu był rok 2012^[1][2][3], kiedy pod ziemię wtłoczono około 200 ton CO₂. Wyniki badań opublikowane w 2016 r. wykazały, że 95% zestaliło się w kalcyt w ciągu 2 lat, a wtłoczenie wymagało 25 ton wody na tonę CO₂^[4][5][6]. Technologię zastosowano w elektrowni Hellisheiði; trwają pracę nad lokacjami w innych częściach Europy.

Temat przedsięwzięcia został poruszony w pierwszej części programu dokumentalnego Zmiany klimatu. Fakty (oryg. Climate change – the facts)^[7], w Polsce emitowanym na kanałach BBC Earth i TVP Nauka.

Firma Carbfix została założona przez ówczesnego prezydenta Islandii – dr Ólafura Ragnara Grímssona, Einara Gunnlaugssona z Reykjavík Energy, Wallace’a S. Broeckera z Uniwersytetu Columbia, Erica H. Oelkersa z CNRS w Tuluzie i Sigurðura Reynira Gíslasona z Uniwersytetu Islandzkiego w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w Islandii^[8]. Początkowe finansowanie przedsięwzięcia zapewniło Reykjavik Energy. Oprócz opracowania nowej metody trwałego składowania dwutlenku węgla, celem było szkolenie naukowców^[9].

Oprócz Reykjavik Energy, projekt finansowali: Uniwersytet Islandzki, Uniwersytet Columbia, CNRS, fundusz nordycki (11029-NORDICCS), Departament Energii Stanów Zjednoczonych (numer przyznania DE-FE0004847) i Unia Europejska – programem badań i innowacji „Horizon 2020” (dotacje nr 764760 i 764810) oraz za pośrednictwem Komisji Europejskiej projektami: CarbFix (EC coordinated action 283148), Min-GRO (MC-RTN-35488), Delta-Min (PITN-GA-2008-215360) i CO2-REACT (EC Project 317235).

CO₂ jest pobierany bezpośrednio z procesów elektrowni lub wyłapywany filtrami z powietrza atmosferycznego i rozpuszczany w wodzie. Taką wodę wtryskuje się ciśnieniowo pod powierzchnię, gdzie reaguje z wapniem i magnezem obecnymi w skale^[10]. Pierwiastki rzadko występują tam w postaci tlenków, co umożliwiałoby reakcje:

• CaO + CO₂ → CaCO₃
• MgO + CO₂ → MgCO₃

Niemiej krzemiany tych pierwiastków są powszechne w wielu skałach, takich jak bazalt, więc wystąpić może reakcja, jak:

• Mg₂ SiO₄ + 2CO₂ → 2MgCO₃ + SiO₂

W rezultacie CO₂ jest zatrzymywany bez niebezpiecznych produktów ubocznych.

Szacuje się, że wiercenie i wtryskiwanie pod wysokim ciśnieniem wody z gazem kosztuje w Hellisheiði mniej niż 25 dolarów za tonę^[11][12].

Takie działanie wymaga znacznych ilości wody i obecności skał reaktywnych, które nie są dostępne we wszystkich lokalizacjach.

Pobliski wulkan Hengill w wyniku pompowania wody bez CO₂ spowodował sekwencję trzęsień ziemi o małej sile; 13 września 2011 r. zgłoszono 250 trzęsień^[13].

Zgłaszano trzęsienia ziemi także po wtryskiwaniu na tym obszarze ścieków^[14][15]. Sejsmiczność indukowaną w Hellisheiði potwierdzają materiały Światowego Kongresu Geotermalnego w 2010 r^[16].

W marcu 2023 r. spółka spotkała się z krytyką w islandzkich mediach, po tym jak magazyn Mannlíf ujawnił, że jej rzecznik prasowy był sceptykiem zmian klimatycznych. Ólafur Teitur Guðnason w latach 2004–2007 pracował jako felietonista islandzkiej prawicowej gazety Viðskiptablaðið. W swoich artykułach wyraził wątpliwości odnośnie roli człowieka w globalnym ociepleniu i stwierdził, że relacje mediów na ten temat sieją strach^[17]. W odpowiedzi na Facebooku Teitur napisał, że stanowisko było błędne i od tego czasu zmienił zdanie^[18][19]. W kolejnym artykule Mannlíf stwierdziło, iż rzeczone felietony posiadają wyraźne cechy fałszywych wiadomości, przedstawiających pseudonaukę jako fakty^[20].

Przy elektrowni Hellisheiði zmodernizowano osprzęt spółki w ramach europejskiego projektu CarbFix2, który rozpoczął się w czerwcu 2014 r. Po tym wychwytywany był cały siarkowodór i większość dwutlenku węgla wytwarzanego przez elektrownię. Od 2018 r. jest to 68% _H2S i 34% _CO2; wstrzykiwanie odbywa się na głębokość 750 metrów. Wyniki pokazują, że większość wtryskiwanych gazów wiąże się w postaci stabilne w czasie krótszym niż jeden rok. Dalsze prace skupiły się na bezpośrednim wychwytywaniu CO₂ z atmosfery.

Carbfix jest obecnie zarządzany przez trzech dyrektorów naukowych: Sigurðura Reynira Gíslasona z Uniwersytetu Islandzkiego, Erica H. Oelkersa z CNRS w Tuluzie i Eddę Sif Aradóttir z Reykjavik Energy. Bieżące działania mają na celu upowszechnienie metody, także dzięki wykorzystaniu do rozpuszczania węgla wody morskiej.

Technologia Carbfix jest obecnie wdrażana w trzech nowych zakładach (Hveragerði na Islandii, Kızıldere w Turcji, Bochum w Niemczech) w ramach finansowanego przez Wspólnotę Europejską projektu GECO^[21].

W 2019 r. firma Reykjavik Energy uruchomiła spółkę zależną – Carbfix – w celu komercjalizacji tej technologii^[22][11].

20 lipca 2021 r. rządy Szwajcarii i Islandii zawarły porozumienie w sprawie wspólnego rozwoju „technologii emisji ujemnej”, polegającej na ekstrakcji CO₂ z atmosfery za pośrednictwem spółek Carbfix i Climeworks.

• Oficjalna strona projektu
• Brabant, Malcolm (23 sierpnia 2016 r.) To combat climate change, these scientists are turning CO2 into rock (Aby przeciwdziałać zmianom klimatu, naukowcy zamieniają dwutlenek węgla w skałę) [w:] PBS NewsHour
• To combat climate change, these scientists are turning CO2 into rock w serwisie YouTube