Świętobor I
| |
| książę szczeciński | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca |
on sam |
| książę szczeciński | |
| Okres | |
| Poprzednik |
on sam, Bogusław VII |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia |
ok. 1351 |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka |
Agnieszka |
| Żona |
Anna, Zofia? |
| Dzieci | |
Świętobor I[a] (ur. ok. 1351, zm. 21 czerwca 1413[1]) – książę szczeciński w latach 1372–1413, syn Barnima III Wielkiego i Agnieszki.
Życie i panowanie
[edytuj | edytuj kod]Od 1372 do przełomu lat 1404/1405 współrządził wraz z bratem Bogusławem VII księstwem szczecińskim, a po jego śmierci objął samodzielne rządy[2]. W 1394 wyprawił się wraz z wojskiem do Pragi, aby uwolnić króla Wacława IV. Prawdopodobnie w tym samym roku kupił (wedle innej wersji otrzymał) od Wacława Beeskow w Nowej Marchii. Na przełomie 1395/1396 utracił to władztwo, jednak książęta szczecińscy jeszcze przez prawie sto lat zgłaszali pretensje do tego obszaru[3][2].
Prowadził chwiejną politykę pomiędzy zakonem krzyżackim, Wielkim Księstwem Litewskim a Koroną Królestwa Polskiego. Orientację polityczną zmieniał w zależności od możliwych korzyści i zaciąganych pożyczek. Przykładem może być forsowanie syna Ottona II na stolec arcybiskupi w Rydze (sojusz z 10 września 1395) lub wystawienie 600 rycerzy pod wodzą młodszego syna Kazimierza V do bitwy pod Grunwaldem przeciwko wojskom polsko-litewskim[4][5][6].
W latach 1409–1411 z upoważnienia margrabiego Brandenburgii Jodoka z Moraw był margrabią Marchii Środkowej ze stolicą w Berlinie. W 1411 margrabia brandenburski Zygmunt Luksemburski ustanowił nowego zarządcę Marchii Środkowej Fryderyka Hohenzollerna, Świętobor jednak do końca życia nie zrzekł się roszczeń do tych obszarów[7][2].
W 1374 na mocy małżeństwa Świętobor nabył zamki i miasta Königsberg, Schildeck, Kissige, Nüdlingen w Dolnej Frankonii oraz Altdorf, Heroldsberg i Brugen z przyległymi wsiami. Nie interesował się jednak tymi posiadłościami i w latach 1391-1394 sprzedał je mieszczanom norymberskim, palatynowi reńskiemu Ruprechtowi II i biskupowi Würzburga Gerhardowi ze Schwarzburga[8].
Zmarł 21 czerwca 1413. Pochowano go w opactwie cystersów w Kołbaczu[9][2][10].
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]Świętobor I prawdopodobnie 17 września 1374 poślubił Annę, córkę Albrechta Pięknego, burgrabiego Norymbergi i Zofii, córki Henryka VIII, hrabiego Hennebergu[1]. Ze związku małżeńskiego miał czworo dzieci:
- Albrechta (ur. najp. ok. 1379, zm. p. najp. 29 maja 1412) – mnicha?,
- Ottona II (ur. ok. 1380, zm. 27 marca 1428) – księcia szczecińskiego,
- Kazimierza V (ur. ok. 1381, zm. w okr. 5 maja–10 grudnia 1434) – księcia szczecińskiego,
- Małgorzatę (ur. 1375? lub w okr. 1383–1385, zm. najp. 1467) – żonę Ulryka I, księcia meklemburskiego na Stargardzie[11].
Śmierć Anny nastąpiła pomiędzy 18 kwietnia a 17 października 1391[12]. Według W. H. Meyera Świętobor miał następnie poślubić Zofię, córkę Henryka IX, hrabiego Hennebergu. Edward Rymar, genealog nie wyklucza jej istnienia lecz również nie popiera poglądu, z uwagi na to, że znane są trzy córki Henryka IX, wśród, których imię Zofii nie występuje. Dalsze poszukiwania filiacji rzekomej hrabianki, z innymi przedstawicielami znanych rodów europejskich, nie dały jednoznacznej odpowiedzi badaczowi na wskazanie odpowiedniego rodowodu[1].
Genealogia
[edytuj | edytuj kod]| Otton I ur. w okr. 1 I–31 VIII 1279 zm. 30 lub 31 XII 1344 |
Elżbieta (Elisabeta Suerinensis) ur. ok. 1280 zm. 20 VII 1319 |
Henryk II Grecki ur. 1289 zm. 1351 |
Jutta (Judyta) brandenburska ur. ? zm. ? | ||||||||||
| Barnim III Wielki ur. przed 1300 bądź w okr. 1303–1304 zm. 24 VIII 1368 |
Agnieszka ur. na przeł. 1318/1319 zm. po 2 VI 1371 |
||||||||||||
| 1 Anna Hohenzolern ur. zap. 1360 zm. w okr. 18 IV–17 X 1391 OO p. 17 IX 1374 |
Świętobor I (ur. ok. 1351, zm. 21 VI 1413) |
2 Zofia? ur. ? zm. ? OO najwcz. 1391 |
|||||||
| 1 | 1 | 1 | 1 | ||||||
| Albrecht ur. najp. ok. 1379 zm. p. najp. 29 V 1412 |
Otton II ur. ok. 1380 zm. 27 III 1428 |
Kazimierz V ur. ok. 1381 zm. w okr. 5 V–10 XII 1434 |
Małgorzata ur. 1375? lub w okr. 1383–1385 zm. najp. 1467 | ||||||
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dawniej określany, jako Świętobor III, gdyż numeracją obejmowano także Świętobora z XII wieku i Świętobora z bocznej linii Świętoborzyców. Obecnie praktyka ta została zarzucona.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 408-412.
- ↑ a b c d K. Kozłowski, J. Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, s. 93.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 408.
- ↑ K. Kozłowski, J. Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, s. 93, 95, 97.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 416-417, 414-415.
- ↑ J.W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, s. 265, 337, 364-365.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 408-409.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 409-410.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 409.
- ↑ J.W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, s. 364.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 414-419.
- ↑ J. Zdrenka, Włości szczecińskie we Frankonii 1374-1400. Historia i dokumenty = Stettiner Landbesitz in Franken 1374-1400. Geschichte und Urkunden, Gdańsk 2004, s. 8.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]Opracowania
[edytuj | edytuj kod]- Kazimierz Kozłowski, Jerzy Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, Szczecin: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, ISBN 83-03-00530-8, OCLC 189424372.
- Edward Rymar, Rodowód książąt pomorskich, Szczecin: Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica, 2005, ISBN 83-87879-50-9, OCLC 69296056.
- Szymański J.W., Książęcy ród Gryfitów, Goleniów – Kielce 2006, ISBN 83-7273-224-8.
- Zdrenka J., Włości szczecińskie we Frankonii 1374-1400. Historia i dokumenty = Stettiner Landbesitz in Franken 1374-1400. Geschichte und Urkunden, Gdańsk 2004.
Literatura dodatkowa (online)
[edytuj | edytuj kod]- Madsen U., Swantibor I. Herzog von Pommern-Stettin ab 1368 (niem.), [dostęp 2012-07-02].
- Wehrmann M., Swantibor III., Herzog von Pommern-Stettin (niem.) [w:] NDB, ADB Deutsche Biographie (niem.), [dostęp 2012-07-02].