Zauropody
Sauropoda | |
Marsh, 1878 | |
Isizaury | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada | |
Podgromada | |
Infragromada | |
(bez rangi) | archozaury |
(bez rangi) | Ornithodira |
Nadrząd | |
Rząd | |
Podrząd | |
Infrarząd |
zauropody |
Zauropody (Sauropoda) – infrarząd dinozaurów z rzędu dinozaurów gadziomiednicznych (Saurischia). Należały do niego największe zwierzęta lądowe, jakie kiedykolwiek stąpały po ziemi. Wszystkie były roślinożerne. Odkryto, że ostatnie z zauropodów, żyjące około 65 mln lat temu na terenie dzisiejszych Indii, mogły żywić się także trawami, na co wskazują przeprowadzone przez Caroline Stromberg i współpracowników badania skamieniałych odchodów znalezionych w Indiach. Wcześniej uważano, że trawy pojawiły się długo po wymarciu dinozaurów (w oligocenie)[1].
Zauropody miały małe głowy na bardzo długich szyjach i długie ogony jako przeciwwagę dla ich szyj. Zęby stępione słupkowate lub łopatkowate, najczęściej rzadko rozmieszczone. Zwierzęta te zwykle poruszały się stosunkowo powoli na czterech grubych, słupowatych, pięciopalczastych nogach o palcach silnie skróconych z tępymi pazurami występującymi tylko na 1 palcu przednich kończyn oraz 1, 2 i 3 palcu kończyn tylnych. Nozdrza były przesunięte daleko ku tyłowi, umieszczone w górnej części czaszki, czasami bardzo blisko oczu, często jednak daleko za nimi (jak w przypadku brachiozaurów). Niektóre z późniejszych zauropodów miały częściowo opancerzone ciała, np. tytanozaury. Występowały od późnego triasu (Antetonitrus) do końca kredy na wszystkich kontynentach włącznie z Antarktydą[2]. Do zauropodów należały np.: diplodok, apatozaur, brachiozaur, kamarazaur.
Pożywienie
Zauropody żywiły się roślinami. W późnej jurze (gdy żyła większość tych zwierząt) rosły paprocie drzewiaste, benetyty, miłorzęby a przede wszystkim araukarie.
Długość szyi, rozmiary ciała i rodzaj uzębienia pozwalają wnioskować o rodzaju pożywienia. Gatunki długoszyjne (brachiozaur) sięgały koron drzew. Lżejsze gatunki (diplodok) przyjmowały często wyprostowaną postawę ciała przy obgryzaniu liści z drzew. Diplodok o cienkich i ostrych zębach mógł się żywić jedynie liśćmi z drzew, natomiast kamarazaur z mocniejszym uzębieniem odgryzał całe pędy a nawet gałęzie.
Zęby zauropodów nie były przystosowane do żucia twardych części roślin, więc zwierzęta połykały kamienie o rozmiarach śliwki czy jabłka, by w umięśnionym żołądku rozcierać nimi połknięty pokarm[3].
Klasyfikacja
infrarząd: zauropody (Sauropoda) sensu Yates & Kitching, 2003[4] (anchizaury (Anchisauria) sensu Yates, 2007[5])
- rodzina: anchizaury (Anchisauridae)
- rodzina: melanorozaury (Melanorosauridae)
- infrarząd: zauropody (Sauropoda) sensu Yates, 2007
- rodzina: wulkanodony
- euzauropody (Eusauropoda)
- rodzina: cetiozaury (Cetiosauridae)
- rodzina: euhelopy (Euhelopodidae)
- turiazaury (Turiasauria)
- neozauropody (Neosauropoda)
- nadrodzina: diplodokokształtne (Diplodocoidea)
- rodzina: dikreozaury (Dicreosauridae)
- rodzina: rebbachizaury (Rebbachisauridae)
- rodzina: diplodoki (Diplodocidae)
- Macronaria
- Camarasauromorpha
- rodzina: kamarazaury (Camarasauridae)
- Titanosauriformes
- rodzina: brachiozaury (Brachiosauridae)
- tytanozaury (Titanosauria)
- rodzina: andezaury (Andesauridae)
- rodzina: antarktozaury (Antarctosauridae)
- rodzina: nemegtozaury (Nemegtosauridae)
- rodzina: saltazaury (Saltasauridae)
- rodzina: tytanozaury (Titanosauridae)
- Camarasauromorpha
- nadrodzina: diplodokokształtne (Diplodocoidea)
Filogeneza
Kladogram według: Wilson, 2002[6]
Sauropoda |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- ↑ Dinosaurs May Have Eaten Grass. redOrbit. [dostęp 22 lutego 2009]. (ang.).
- ↑ Ignacio A. Cerda, Ariana Paulina Carabajal, Leonardo Salgado, Rodolfo A. Coria, Marcelo A. Reguero, Claudia P. Tambussi i Juan J. Moly. The first record of a sauropod dinosaur from Antarctica. „Naturwissenschaften”. 99 (1), s. 83–87, 2012. DOI: 10.1007/s00114-011-0869-x. (ang.).
- ↑ Joachim Oppermann: CO i JAK, tom 31 (Dinozaury). Wrocław: Wydawnicto ATLAS Sp. z o.o., 2000. ISBN 83-85503-26-9.
- ↑ Yates, Adam M. & Kitching, James W. (2003). "The earliest known sauropod dinosaur and the first steps towards sauropod locomotion" Proceedings of the Royal Society of London B: Biological Sciences Vol. 270, no. 1525. ss. 1753–1758. Szablon:Doi
- ↑ Adam M. Yates. Solving a dinosaurian puzzle: the identity of Aliwalia rex Galton. „Historical Biology”. 19 (1), s. 93–123, 2007. DOI: 10.1080/08912960600866953. (ang.).
- ↑ Wilson, J. A. (2002). "Sauropod dinosaur phylogeny: critique and cladistic analysis." Zoological Journal of the Linnean Society, 136: 217-276.