Tupamaros (Urugwaj)

Ruch Wyzwolenia Narodowego-Tupamaros (hiszp. Movimiento de Liberación Nacional-Tupamaros, MLN–T) – ruch partyzantki miejskiej i partia polityczna w Urugwaju.

Ruch utworzony został w 1962 roku przez socjalistę i związkowca Raúla Sendica^[1][2]. Członkowie grupy określali się jako „Tupamaros” na cześć indiańskiego wodza Tupaca Amaru II^[1][2]. W 1968 roku grupa rozpoczęła działalność bojową^[2]. Tupamaros mieli na koncie napady na banki, porwania polityków, podpalenia, ataki na arsenały, czy zabójstwa funkcjonariuszy państwowych^[2]. Częstym celem bojowników były też obiekty obcych państw, szczególnie Stanów Zjednoczonych i Brazylii^[2]. Oprócz działalności bojowej Tupamaros prowadzili programy dystrybucji pożywienia i pieniędzy dla najbiedniejszych Urugwajczyków^[2]. W 1971 roku bojownicy porwali ambasadora Wielkiej Brytanii^[2]. Ruch został rozbity przez rząd wojskowy w 1973 roku^[3]. Wojskowi zabili 300 Tupamaros, a blisko 3000, w tym Raúla Sendica, uwięzili. Po przywróceniu demokracji w 1985 roku większość Tupamaros objęła amnestia. W 1989 roku ruch został zalegalizowany i wznowił działalność jako partia polityczna. W 1994 roku organizacja przystąpiła do lewicowej koalicji Szeroki Front^[1][2][3]. W 2009 roku wybory prezydenckie w Urugwaju wygrał José Mujica, były aktywista Tupamaros^[4].

Do dziś w Urugwaju istnieją organizacje partyzanckie określające się mianem Tupamaros^[3].

Organizacja należała do sojuszu znanego jako Junta Koordynacji Rewolucyjnej (JCR). Do koalicji należały też boliwijska Armia Wyzwolenia Narodowego (ELN), chilijski Ruch Lewicy Rewolucyjnej (MIR) i argentyńska Rewolucyjna Armia Ludu (ERP)^[5].

Tupamaros był ruchem radykalnej lewicy^[1].

• Ruch Rewolucyjny im. Tupaca Amaru
• Lucía Topolansky