Siarczany: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Michał Ski (dyskusja | edycje) drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
Michał Ski (dyskusja | edycje) m lw |
||
| Linia 23: | Linia 23: | ||
|commons = Category:Sulfates |
|commons = Category:Sulfates |
||
}} |
}} |
||
'''Siarczany''' ([[nomenklatura chemii nieorganicznej|nazwa systematyczna]]: tetraoksydosiarczany(2−); w [[nomenklatura chemii nieorganicznej#System Stocka|systemie Stocka]]: siarczany(VI); dawn. |
'''Siarczany''' ([[nomenklatura chemii nieorganicznej|nazwa systematyczna]]: tetraoksydosiarczany(2−); w [[nomenklatura chemii nieorganicznej#System Stocka|systemie Stocka]]: siarczany(VI); dawn. [[witriol]]<nowiki/>e<ref name="witriol">{{cytuj stronę | url = http://doroszewski.pwn.pl/haslo/witriol/ | tytuł = witriol| autor = Witold Doroszewski (red.) | data = 1958–1969 | opublikowany = Słownik języka polskiego PWN | data dostępu = 2013-07-26}}</ref> lub koperwasy<ref name="koperwas">{{cytuj stronę | url = http://doroszewski.pwn.pl/haslo/koperwas/ | tytuł = koperwas | autor = Witold Doroszewski (red.) | data = 1958–1969 | opublikowany = Słownik języka polskiego PWN | data dostępu = 2013-07-26}}</ref>) – [[sole]] lub [[estry]] [[kwas siarkowy|kwasu siarkowego]]. |
||
== Właściwości chemiczne == |
== Właściwości chemiczne == |
||
Wersja z 23:34, 26 lip 2013
Szablon:Grupa chemiczna infobox Siarczany (nazwa systematyczna: tetraoksydosiarczany(2−); w systemie Stocka: siarczany(VI); dawn. witriole[1] lub koperwasy[2]) – sole lub estry kwasu siarkowego.
Właściwości chemiczne
Jon siarczanowy to dwuujemny anion o wzorze empirycznym SO2−4 i masie cząsteczkowej 96,06 u. Składa się z jednego centralnego atomu siarki otoczonego przez cztery atomy tlenu, ma kształt czworościanu foremnego (tetraedru). Jon siarczanowy jest resztą kwasową kwasu siarkowego.
Wiele siarczanów jest dobrze rozpuszczalnych w wodzie. Do wyjątków należą np. siarczan wapnia, strontu, baru, ołowiu(II), srebra i rtęci(I).
Zastosowania
Siarczany mają szerokie zastosowanie:
- siarczan wapnia (gips) jest powszechnie stosowanym materiałem budowlanym
- siarczan magnezu ma właściwości higroskopijne i jest wykorzystywany jako przemysłowy środek suszący
- siarczan miedzi stosuje się w galwanotechnice
- siarczan dimetylu – ester kwasu siarkowego i metanolu, silny czynnik metylujący, wykorzystywany w preparatyce organicznej
Siarczany w mineralogii
Minerały tworzące gromadę siarczanów powstają w niskich temperaturach w środowiskach utleniających. Przeważnie są produktami procesów hipergenicznych, zwłaszcza ewaporacji wód morskich i jeziornych. Wiele siarczanów metali ciężkich tworzy się w strefie utleniania kruszców. Niektóre z nich jako produkty działalności hydrotermalnej powstają w niskich temperaturach. Przeważnie są bezbarwne, lecz niektóre z nich, zwłaszcza siarczany metali ciężkich, odznaczają się żywym zabarwieniem. Przeważnie są przezroczyste. Cechuje je niewielka twardość, która w nielicznych tylko przypadkach osiąga 3,5 w skali Mohsa. Wiele z nich cechuje się dobrą rozpuszczalnością w wodzie, dotyczy to szczególnie siarczanów metali jedno- i dwuwartościowych o małych promieniach jonowych np. Na+ i Mg2+. Przy ich rozpoznawaniu najczęściej używa się metod termicznych (DTA, TG, DTG), przydatne są także metody rentgenostrukturalne oraz spektroskopia w podczerwieni.
Klasyfikacja
Ze względu na skład chemiczny wyróżnia się pięć klas siarczanów:
- Klasa 1. Kwaśne siarczany: np. matteucyt NaHSO4·H2O, mercallit KHSO4
- Klasa 2. Siarczany bezwodne: np. anhydryt CaSO4, celestyn SrSO4, baryt BaSO4
- Klasa 3. Siarczany bezwodne zawierające inny anion: np. brochantyt Cu4[(OH)4SO4], jarosyt KFe3[(OH)6(SO4)2]
- Klasa 4. Siarczany uwodnione: np kizeryt MgSO4·H2O, gips CaSO4·2H2O, chalkantyt CuSO4·5H2O, melanteryt FeSO4·7H2O
- Klasa 5. Siarczany uwodnione zawierające inny anion: np. copiapit (FeII,Mg)FeIII4[OH(SO4)3]2·20H2O
