Tekst źródłowy strony Herma

Nie masz uprawnień do edytowania tej strony z następującego powodu:

Twój adres IP znajduje się w zakresie adresów, który został zablokowany na wszystkich wiki Wikimedia Foundation.

Blokada została nałożona przez ‪Hasley‬. Podany powód to Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected: .

Początek blokady: 17:21, 18 gru 2022
Zakończenie blokady: 17:21, 18 gru 2025

Twój obecny adres IP to 62.210.136.28. Zablokowany zakres to 62.210.0.0/16.

Prosimy o uwzględnienie wszystkich powyższych informacji we wszelkich zapytaniach. Jeśli uważasz, że zostałeś zablokowany przez pomyłkę, możesz znaleźć dodatkowe informacje i instrukcje w globalnej polityce No open proxies.

Aby zakwestionować lub omówić blokadę, proszę wysłać prośbę o jej weryfikację na Meta-Wiki. Możesz również wysłać e-mail do kolejki VRT stewardów na adres stewards@wikimedia.org, podając wszystkie powyższe szczegóły.

Tekst źródłowy strony można podejrzeć i skopiować.

[[Plik:Orna139-Hermen.png|thumb|Różnorodne hermy jako element architektoniczny]]
[[Plik:Herma of Saint Sigismund in Płock Cathedral.PNG|thumb|XIV-wieczna herma [[Zygmunt I Święty|św. Zygmunta Burgundzkiego]] z katedry w [[Płock]]u]]
{{commonscat|Herme}}
'''Herma''' ({{greka|ἑρμῆς}} ''hermes'', lm. {{grc|ἑρμαῖ}} ''hermai'') – [[architektura|architektoniczny]] element dekoracyjny w kształcie czworokątnego słupka zwężającego się ku dołowi, a na szczycie zakończonego [[popiersie]]m lub rzeźbą głowy<ref>{{cytuj książkę |tytuł = Sztuka świata. Słownik terminów A-K. tom 17| wydawca = [[Wydawnictwo Arkady]] | miejsce = Warszawa | rok = 2013 | strony = 252 | isbn = 978-83-213-4726-4}}</ref> o cechach fantastycznych albo portretowych.

Początkowo (do V wieku p.n.e.) forma stosowana w [[starożytna Grecja|Grecji]] wyłącznie dla przedstawienia [[Hermes]]a, wraz ze zwyczajowo dodanym wyobrażeniem [[prącie|fallusa]]<ref group="uwaga">W 415 p.n.e., tuż przed rozpoczęciem [[wyprawa sycylijska|wyprawy sycylijskiej]], nieznani sprawcy utrącili fallusy niemal wszystkim hermom w [[Ateny|Atenach]]. Wydarzenie to uznano za przejaw spisku przeciw demokracji, a podejrzenie o kierownictwo w nim padło na [[Alkibiades]]a, pomysłodawcę wyprawy na Sycylię, co zniweczyło jego błyskotliwą karierę polityczną ([[N.G.L. Hammond]]: ''Dzieje Grecji''. Warszawa: PIW, 1994, s. 463).</ref>. Później przedstawiano w ten sposób także innych bogów i herosów. W [[Styl czarnofigurowy|czarnofigurowym]] [[Malarstwo wazowe|malarstwie wazowym]] hermy stanowiły częsty element dekoracyjny. Od IV wieku p.n.e. w tej postaci przedstawiano portrety sławnych ludzi (np. parzysta herma [[Herodot]]a i [[Tukidydes]]a).

W [[starożytny Rzym|starożytnym Rzymie]] hermy parzyste przedstawiały bogów np. [[Jowisz (mitologia)|Jowisza Termanalis]], [[Silvanus|Sylwanusa]]. Niewielkie rozmiarem hermy służyły do wystroju wnętrz.

Na gruncie odnowionego zainteresowania sztuką rzymską herma powróciła w okresie [[renesans]]u, głównie w postaci [[pilaster|pilastra]] hermowego – przyściennego elementu architektonicznego, nawiązującego kształtem do hermy greckiej. Popiersia takie umieszczano wzdłuż dróg, na narożnikach ulic, przy [[brama]]ch, w [[gimnazjon]]ach, na granicach posiadłości itp.
;Odmiany
* herma męska, czyli dorycka
* herma żeńska, czyli jońska
* herma parzysta, czyli dwugłowa
* herma saska – półpostać męska na pilastrze

Herma jest również rodzajem metalowego [[relikwiarz]]a w kształcie popiersia, formy charakterystycznej dla [[średniowiecze|średniowiecza]]<ref>Krystyna Zwolińska, [[Zasław Malicki]]: ''Mały słownik terminów plastycznych''. Warszawa: [[Wiedza Powszechna]], 1993, s. 110.</ref>.

== Uwagi ==
{{Uwagi}}

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę |nazwisko = Szolginia| imię = Witold|autor link=Witold Szolginia| tytuł = Architektura| wydawca = Sigma NOT| miejsce = Warszawa| data = | rok = 1992| strony = 60| isbn = 83-85001-89-1}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Detale architektoniczne]]

Szablony użyte w tym artykule:

Szablon:Commonscat (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie niskim)
Szablon:Cytuj książkę (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Grc (edytuj)
Szablon:Greka (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie niskim)
Szablon:Ikona (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:J (edytuj)
Szablon:Kontrola autorytatywna (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Kontrola autorytatywna/style.css (edytuj)
Szablon:Projekt siostrzany (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Przypisy (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Uwagi (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Szablon:W języku (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie niskim)
Moduł:Cytuj/dane (edytuj)
Moduł:ISBN (edytuj)
Moduł:Ikona (edytuj)
Moduł:Ikona/dane (edytuj)
Moduł:Kontrola autorytatywna (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Moduł:Lang (edytuj)
Moduł:Lang/data (edytuj)
Moduł:Przypisy (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Moduł:Sprawdź (edytuj)
Moduł:Wikidane/data (edytuj)
Moduł:Wikidane/format/string (edytuj)

Wróć do Herma.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Herma”