Tekst źródłowy strony C/Program

Nie masz uprawnień do edytowania tej strony z następującego powodu:

Twój adres IP znajduje się w zakresie adresów, który został zablokowany na wszystkich wiki Wikimedia Foundation.

Blokada została nałożona przez ‪Hasley‬. Podany powód to Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected: .

Początek blokady: 17:21, 18 gru 2022
Zakończenie blokady: 17:21, 18 gru 2025

Twój obecny adres IP to 62.210.136.28. Zablokowany zakres to 62.210.0.0/16.

Prosimy o uwzględnienie wszystkich powyższych informacji we wszelkich zapytaniach. Jeśli uważasz, że zostałeś zablokowany przez pomyłkę, możesz znaleźć dodatkowe informacje i instrukcje w globalnej polityce No open proxies.

Aby zakwestionować lub omówić blokadę, proszę wysłać prośbę o jej weryfikację na Meta-Wiki. Możesz również wysłać e-mail do kolejki VRT stewardów na adres stewards@wikimedia.org, podając wszystkie powyższe szczegóły.

Tekst źródłowy strony można podejrzeć i skopiować.

=Składniki programu =
* znaki
* słowa ( [[C/Program#S.C5.82owa_kluczowe|kluczowe C]], nazwy zmiennych i stałych<ref>[http://www.studytonight.com/c/keywords-and-identifier.php studytonight.com:  c keywords-and-identifier]</ref> )
* linie ( fragmenty kodu, wyrażenia, instrukcje, dyrektywy preprocesora<ref>Można napisać program bez dyrektyw preprocesora. Np.: <code>void main(){}</code>, ale wtedy mamy ostrzeżenie: . Zwykle nawet mały program zawiera przynajmniej 1 dyrektywę.</ref>, komentarze 1-liniowe) 
* sekcje (podprogramy  procedury, funkcje , wyrażenia, instrukcje, komentarze wielo-liniowe) 
* pliki ( moduły, biblioteki, pliki źródłowe, programy )


Zobacz również:
* martwy kod ( ang. dead code)<ref>[[:w:Dead code|Dead code in english wikipedai]]</ref> = nieużywany kod, Jak usuwać nieużywany kod<ref>[https://stackoverflow.com/questions/52545401/how-to-find-dead-code-in-c-language-project-with-gcc-compiler stackoverflow question: how-to-find-dead-code-in-c-language-project-with-gcc-compiler ? ]</ref> i dlaczego?<ref>[[:w:Dead-code_elimination|Dead-code_elimination in english wikipedia]]</ref>

==Zestaw znaków i kodowanie ==
=== w programie===
Zestaw znaków dopuszczalnych w programie <ref>[https://www.le.ac.uk/users/rjm1/cotter/page_13.htm C's Character Set by Richard Mobbs]</ref>
* A - Z ( duże litery, ang. capital letters)
* a -z ( małe litery, ang. small letters) 
* 0 - 9 ( cyfry, ang. digits)
* znaki specjalne ( ang. Special Characters)
** space . , : ; ' $ " ( 
** # % & ! _ {} [] () $ & | 
** + - / * = ? < >

jest fragmentem znaków ASCII i UTF-8 (ASCII jest podzbiorem UTF-8). 

Z punktu widzenia kodowania plik źródłowy w c jest to tekst zakodowany w ASCII<ref>[http://stackoverflow.com/questions/7075731/ascii-english-text-ascii-c-program-text-question stackoverflow question: ascii-english-text-ascii-c-program-text-question]</ref>
(UTF-8<ref>[https://library.oreilly.com/book/0636920033677/21st-century-c-2nd-edition/123.xhtml?ref=toc#_the_encoding_for_c_code 21st-century-c-2nd-edition: the_encoding_for_c_code]</ref>) z rozszerzeniem c lub h. 
Oczywiście w c można przetwarzać tekst zakodowany w innych systemach, jak UTF<ref>[http://www.cprogramming.com/tutorial/unicode.html Unicode in C and C++: What You Can Do About It Today  by Jeff Bezanson]</ref>

Problemem mogą być: 
* znaki końca linii (ang. line-endings) <ref>[[wikipedia:en:Newline#In_programming_languages]]</ref>
**  CRLF = <code>\r\n</code>  (Windows) 
** LF = <code>\n</code> (Linux)
* Null 
* [[Programowanie_w_systemie_UNIX/Kodowanie#Podobne_znaki|kopiowanie i wklejanie]]

=== w nazwach (identyfikatorach) ===
Identyfikator ( nazwa) :
* zmiennej
* funkcji
* struktury


Jest to podzbiór zbioru znaków dopuszczalnych w programie:<ref>[http://www.c4learn.com/c-programming/c-variable-nameing-rules/ c4learn : c-variable-nameing-rules ]</ref>
* A - Z ( duże litery, ang. capital letters)
* a -z ( małe litery, ang. small letters) 
* 0 - 9 ( cyfry, ang. digits)
* Underscore(_)

Użycie pozostałych znaków w [[C/Zmienne#Nazwa_zmiennej|nazwie zmiennej]] jest niedozwolone. Np. użycie 

  font-size // dopuszczalne w svg

powoduje błąd.

===plik/katalog===

Znaki niedopuszczalne w nazwach:
* pliku
* katalogu<ref>[https://stackoverflow.com/questions/1976007/what-characters-are-forbidden-in-windows-and-linux-directory-names stackoverflow question: hat-characters-are-forbidden-in-windows-and-linux-directory-names]</ref>
== Słowa kluczowe ==
Lista słów kluczowych języka C na podstawie normy ISO/IEC 9899:2011 (C11).

{| style="border: 1px solid black; width: 400px;"
 |-
 | <code>[[Zmienna lokalna|auto]]</code>
 | <code>extern</code>
 | <code>[[Liczba całkowita (typ danych)|short]]</code>
 | <code>while</code>
 |-
 | <code>break</code>
 | <code>[[Liczba zmiennoprzecinkowa|float]]</code>
 | <code>signed</code>
 | <code>_Alignas</code>
 |-
 | <code>case</code>
 | <code>for</code>
 | <code>[[Operator rozmiaru|sizeof]]</code>
 | <code>_Alignof</code>
 |-
 | <code>[[Znakowy typ danych|char]]</code>
 | <code>[[C/Instrukcje sterujące#goto|goto]]</code>
 | <code>[[Zmienna statyczna|static]]</code>
 | <code>_Atomic</code>
 |-
 | <code>const</code>
 | <code>if</code>
 | <code>[[Struktura (programowanie)|struct]]</code>
 | <code>[[Logiczny typ danych|_Bool]]</code>
 |-
 | <code>continue</code>
 | <code>[[Inline (programowanie)|inline]]</code>
 | <code>[[C/Instrukcje sterujące#switch|switch]]</code>
 | <code>_Complex</code>
 |-
 | <code>default</code>
 | <code>[[Liczba całkowita (typ danych)|int]]</code>
 | <code>typedef</code>
 | <code>_Generic</code>
 |-
 | <code>do</code>
 | <code>[[Liczba całkowita (typ danych)|long]]</code>
 | <code>[[Unia (programowanie)|union]]</code>
 | <code>_Imaginary</code>
 |-
 | <code>double</code>
 | <code>register</code>
 | <code>unsigned</code>
 | <code>_Noreturn</code>
 |-
 | <code>else</code>
 | <code>restrict</code>
 | <code>[[Pusty typ danych|void]]</code>
 | <code>_Static_assert</code>
 |-
 | <code>[[Wyliczeniowy typ danych|enum]]</code>
 | <code>return</code>
 | <code>[[Zmienna ulotna|volatile]]</code>
 | <code>[[Pamięć lokalna wątku|_Thread_local]]</code>
 |}
==wersja==

[[Programowanie_w_systemie_UNIX/versioning|Jak oznaczać nowe wersje programu ?]] ( ang. Software versioning<ref>[[:w:Software versioning|Software versioning w ang wikipedii]]</ref> ) 

==dokumentacja==
[[C/Błędy#Dokumentacja|Dokumentacja kodu]]

==Komentarze==

Typy 
* wg  wielkości
* 1 liniowe ( Single-line Comments)
* wieloliniowe ( Multi-line Comments )
* wg formy: 
** // 
** /**/

<syntaxhighlight lang="c" line>//Single Line Comments  (added by C99 standard, famously known as c++ style of comments)</syntaxhighlight>

<syntaxhighlight lang="c" line>
/*
 Multi-Line Comments
 (only form of comments supported by C89 standard)
*/
</syntaxhighlight>


Cel
* Zamiast komentarzy używaj znaczących nazw funkcji i zmiennych
* komentarz jako symbolem zastępczy
* komentarz jako [[Programowanie_w_systemie_UNIX/dok|dokumentacja kodu]]

==Formatowanie kodu i style programowania==
Zasady ( Standardy kodowania):
* [https://www.it.uc3m.es/pbasanta/asng/PRJ/Description/ASStyleGuide%20en.html Style guide for C programming in Systems Architecture by Carlos III University of Madrid]
* [https://stackoverflow.com/questions/1262459/coding-standards-for-pure-c-not-c stackoverflow question: coding-standards-for-pure-c]
* [https://doc.cat-v.org/bell_labs/pikestyle Notes on Programming in C by Rob Pike, February 21, 1989]
* [http://www.andre-simon.de/index.php Artistic Style] code formatter by Andre Simon
*  jednolity standard <ref>[http://www.forbot.pl/forum/topics20/programowanie-sekrety-profesjonalnego-programowania-vt9172.htm Programowanie: Sekrety profesjonalnego 
programowania - Gandalf]</ref>
** GNU<ref>[http://www.gnu.org/prep/standards/standards.html GNU Coding Standards]</ref>
*** [https://gcc.gnu.org/git/?p=gcc.git;a=blob;f=contrib/check_GNU_style.sh check_GNU_style.sh]
** [[:w:en:CERT_Coding_Standards|CERT Coding Standards]]<ref>[https://www.securecoding.cert.org/confluence/display/seccode/CERT+C+Coding+Standard CERT C Coding Standard]</ref>
** [[:w:MISRA_C|MISRA_C]] – standard budowania aplikacji w języku C stworzony przez Motor Industry Software Reliability Association (MISRA) utworzony w celu zapewnienia przejrzystości i przenośności kodu źródłowego, głównie z myślą o systemach mikroprocesorowych programowanych w C. Standard MISRA C został stworzony z myślą o przemyśle samochodowym. Obecnie jednak jest podstawowym standardem tworzenia oprogramowania we wszelkich systemach, które wymagają dużej niezawodności m.in. przemysł lotniczy, kolejowy, medyczny, telekomunikacyjny oraz militarny.

Narzędzia / programy: 
* [https://formatter.org/ formatter.org]
* [https://codebeautify.org/c-formatter-beautifier codebeautify]
* [http://Programowanie%20w%20systemie%20UNIX/indent indent]
* [[Emacs/C|Emacs]]


Wcięcia (ang. Indent style<ref>[[W:en:Indent style|Indent_style - angielska Wikipedia]]</ref>):
* kernel <ref>[https://www.kernel.org/doc/Documentation/CodingStyle  Kernel coding style]</ref>
* K&R
* GNU


Automatyczne formatowanie:
* style Emacsa (automatyczne formatowanie) <ref>[http://www.emacswiki.org/emacs/IndentingC wcięcia w c - Emacs]</ref>

Wbudowane style Emacsa dla c:
* gnu : domyślny styl dla c w Emacsie ( używany  przez FSF w programach GNU )<ref>[https://gcc.gnu.org/wiki/FormattingCodeForGCC GCC wiki : FormattingCodeForGCC]</ref>
* k&r : klasyczny styl Kernighana i Ritchiego dla C 
* bsd : styl Allman'a  ( Eric Allman ) - - nawiasy klamrowe otwierające blok znajdują się w osobnej linii
* whitesmith : styl z przykładów Whitesmiths C, wczesnego komercyjnego kompilatora
* linux  : dla C wg standardów Linuksa (jądro).

== API ==
W języku C definicja interfejsu programowania aplikacji ( ang. API) <ref>[[:w:Interfejs_programowania_aplikacji|API]]</ref> składa się przede wszystkim z listy dostępnych funkcji (w formie prototypów funkcji), wraz z towarzyszącymi im przeważnie definicjami stałych, zmiennych oraz struktur danych, które mogą być użyte jako ich parametry. Przykładowa lista prototypów funkcji z API [[C/Biblioteka_standardowa|biblioteki standardowej języka C (plik nagłówkowy <stdio.h>)]] to:

<syntaxhighlight lang="C">
int printf(const char *format, ...);
int fprintf(FILE *stream, const char *format, ...);
int sprintf(char *str, const char *format, ...);
int snprintf(char *str, size_t size, const char *format, ...);
</syntaxhighlight>
W prototypach funkcji (<code>printf</code>, <code>fprintf</code>, <code>sprintf</code>, <code>snprintf</code>) użyte są identyfikatory struktur i typów (<code>FILE</code> i <code>size_t</code>), które są również częścią definicji API (ich definicja nie została zamieszczona w przykładzie).

Przykład użycia jednej z powyższych funkcji z API jest następujący:
<syntaxhighlight lang="C">
return printf("Hello world");
</syntaxhighlight>

=Typy programów=
Typy programów wg liczby składników:
* [[C/Pierwszy_program|proste]] (tylko 1 plik źródłowy)
* złożone 

Typy wg interfejsu użytkownika:
* wiersz poleceń (CLI) – urządzenie wejściowe to klawiatura, a wyjściowe to drukarka lub wyświetlacz w trybie znakowym
* graficzny interfejs użytkownika (GUI)<ref>[[:w:Graficzny interfejs użytkownika|Graficzny interfejs użytkownika w wikipedii]]</ref> – wejście to urządzenie wskazujące (zwykle myszka), a wyjście to wyświetlacz graficzny,
* interfejs strony internetowej (WUI) – wejście i wyjście jest realizowane poprzez stronę internetową wyświetlaną w przeglądarce,
* interfejs głosowy (VUI) – urządzenie wejściowe to mikrofon, a wyjściowe to głośniki,
* interfejs gestowy – urządzenie wejściowe to ciało ludzkie lub specjalny kontroler, a wyjściowe to wyświetlacz graficzny; przykładem jest Kinect dla konsoli Xbox 360,
* rzeczywistość wirtualna – może używać elementów interfejsu głosowego i gestowego. Wejściem są gesty i ruchy głowy, np. dzięki specjalnym okularom oraz rękawicom a wyjściem obraz wyświetlany w okularach,
* rzeczywistość rozszerzona  – także jest interfejsem gdzie rzeczywistość widziana oczyma, jest ulepszana dzięki technologii, np. okularów czy smartfonów.


==Program prosty==
* minimalny
* [[C/Pierwszy_program#Hello_world.21|Hello world czyli Witaj świecie !]]
===Jaki jest minimalny program ? ===
[[C/Pierwszy program|Najmniejszy program]], który daje się skompilować i uruchomić: 
<syntaxhighlight lang=c>
void main(){}
</syntaxhighlight>

Jeśli skompilujemy : 

  gcc m.c -Wall

to otrzymujemy ostrzeżenie ( nie błąd) : 

<syntaxhighlight lang=bash>
m.c:1:6: warning: return type of ‘main’ is not ‘int’ [-Wmain]
 void main(){}
</syntaxhighlight>

Rozwiązanie: zmienić typ wyniku funkcji main na int<ref>[https://stackoverflow.com/questions/204476/what-should-main-return-in-c-and-c stackoverflow question: what-should-main-return-in-c-and-c]</ref> 

<syntaxhighlight lang=c>
int main(){

	return 0;}
</syntaxhighlight>

Teraz program kompiluje i wykonuje się bez problemów

===Struktura===

Struktura wg Erika O'Shaughnessy<ref>[https://opensource.com/article/19/5/how-write-good-c-main-function opensource article : how-write-good-c-main-function]</ref>
<syntaxhighlight lang=c>
/* main.c */
/* 0 copyright/licensing */
/* 1 includes */
/* 2 defines */
/* 3 external declarations */
/* 4 typedefs */
/* 5 global variable declarations */
/* 6 function prototypes */

int main(int argc, char *argv[]) {
/* 7 command-line parsing */
}

/* 8 function declarations */
</syntaxhighlight>

== Program złoż

Składniki programu złożonego:
* główny plik programu (źródłowy): <code>main.c</code> zawierający [[C/Funkcje#Funkcja_main()|specjalną funkcję main()]]
* dodatkowe pliki źródłowe (moduły = jednostki translacji)<ref>[https://onestepcode.com/include-several-files-c/ A guide to include several files in a C program Published by One Step! Code on January 30, 2021]</ref>
** tylko c
** c i h
* [[C/Biblioteki|biblioteki]] =  pliki nagłówkowe (.h) oraz pliki binarne (skompilowane)
* dodatkowe pliki inne niż źródłowe
** pliki kompilacji: Makefile
** pliki graficzne
** pliki z danymi 


Kiedy program powinien być podzielony na mniejsze pliki ? ( opinie, nie bezwględne zalecenia)
* gdy można program podzielić na odrębne problemy programistyczne ( moduły, biblioteki )  
* gdy program jest długi ( np. więcej niż 1000 linii )

Jak zbudować wieloplikowy program w C?<ref>[https://opensource.com/article/19/7/structure-multi-file-c-part-1 opensource article: structure-multi-file-c-program By Erik O'Shaughnessy]</ref>

=Jak działa program ? =
Analiza programu z użyciem [[C/Czego_potrzebujesz|dodatkowych narzędzi]]
* zależności
* debugowanie
* analiza kodu





==Komunikacja==
Elementy otoczenia programu ( srodowisko, system operacyjny)
* plik ( na dysku)
* urządzenia takie jak terminal 
* potok
* gniazda 
* procesy

Dwa podstawowe mechanizmy połączenia między programem jego otoczeniem  <ref>[https://stackoverflow.com/questions/20937616/what-is-the-difference-between-a-stream-and-a-file stackoverflow question: what-is-the-difference-between-a-stream-and-a-file]</ref>
* [[C/Czytanie_i_pisanie_do_plików|deskryptory plików ( ang. file Descriptors)]]. Deskryptory plików są reprezentowane jako obiekty typu int. Deskryptory plików zapewniają prymitywny, niskopoziomowy interfejs do operacji wejścia i wyjścia.
* [[C/Strumień|strumienie ( ang. stream)]]. Strumienie są reprezentowane jako obiekty FILE *.

=Źródła=
<references/>

{{BrClear}} <noinclude>{{Wolumin}}</noinclude>

Szablony użyte w tym artykule:

Szablon:(( (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Szablon:)) (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Szablon:BrClear (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Szablon:Dopasuj (edytuj)
Szablon:Kategoria (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Szablon:Mniejszy (edytuj)
Szablon:PEŁNANAZWAARTYKUŁUKSIĄŻKI (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Szablon:PEŁNANAZWAKSIĄŻKI (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Szablon:Większy (edytuj)
Szablon:Wolumin (edytuj)
Szablon:Znacznik (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Kategoria:Książka:C (edytuj)
Moduł:Html (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Moduł:Html/dane (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Moduł:Kategorie (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Moduł:Nazwy (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Moduł:Nazwy/Np (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Moduł:Nazwy/kanoniczne (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Moduł:Parametry (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Moduł:Pudełko (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Moduł:Pudełko/Pomocne (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Moduł:Ramka (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Moduł:Sprawdź (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Moduł:String (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Moduł:Szablonowe (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Moduł:Techniczne (tekst źródłowy) (zabezpieczony)
Moduł:Wiki (tekst źródłowy) (zabezpieczony)

Wróć do C/Program.

Źródło: „https://pl.wikibooks.org/wiki/C/Program”