czarnoksiężnik

wymowa:

​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) osoba zajmująca się czarami i zjawiskami nadprzyrodzonymi

(1.2) daw. osoba zajmująca się czarami w formie badań naukowych i okultystycznych, z użyciem „czarnych ksiąg” tj. grymuarów^[1]

(1.3) daw. osoba uczona, bardzo zręczna^[1]

odmiana:

(1.1-3)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	czarnoksiężnik	czarnoksiężnicy
dopełniacz	czarnoksiężnika	czarnoksiężników
celownik	czarnoksiężnikowi	czarnoksiężnikom
biernik	czarnoksiężnika	czarnoksiężników
narzędnik	czarnoksiężnikiem	czarnoksiężnikami
miejscownik	czarnoksiężniku	czarnoksiężnikach
wołacz	czarnoksiężniku	czarnoksiężnicy

przykłady:

(1.2) […] mniemana owa mądrość zaklinania i odklinania nieba i ziemi, czyli czarodziejska, na rodzinnéj powstała ziemi i tylko ją w obce ubrano kształty, czyli po obcemu ubrano w szatę nauki, że tego, który ją transcendentalnie czyli naukowo (t.j. przy pomocy ksiąg) wykształcał i praktykował, czarnoksiężnikiem – tego zaś, który sposobem dostępnym wykonywał ją (z przymiotów przyrodzenia moc nadprzyrodzoną wyciskać umiejąc) czarodziejem mianowano^[2][1].

składnia:

kolokacje:

synonimy:

(1.1) czarodziej, czarownik, mag; śr.pol. czarodziejca, nigromantyk, czarnyksiężnik^[1]

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. czarnoksięstwo n

forma żeńska daw. czarnoksiężnica, czarnaksiężnica^[1]

przym. czarnoksięski, czarnoksiężniczy

związki frazeologiczne:

etymologia:

daw. czes. černoknižník (obecnie czes. černokněžník)^[3]

pol. czarn‑ + -o- + ‑księżnik < niem. das schwarze Buch^[1]

uwagi:

(1.2-3) dawniej terminy czarnoksiężnik, a czarownik/czarownica (i czarodziej/czarodziejka) miały odmienne znaczenie, co pokrywa się z ich etymologią. O ile czarownik/czarownica oznaczał człowieka wywodzącego się z ludu (por. szaman), praktykującego magię naturalną (związki z religiami chtonicznymi i matriarchalnymi) to czarnoksiężnik oznacza samotnego uczonego — badacza magii, zajmującego się studiowaniem grymuarów (związki z okultyzmem, nekromancją i demonologią, także z religią monoteistyczną i społeczeństwem patriarchalnym). Z czasem wyrazy te uległy pejoratywizacji, a formy związane z rdzeniem „czar-” wytworzyły bardziej neutralne (lub pozytywne) znaczeniowo terminy „czarodziej” i „czarodziejka”.^[1]

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) sorcerer, warlock
• białoruski: (1.1) чарнакніжнік m
• bułgarski: (1.1) чернокнижник m
• litewski: (1.1) burtininkas m
• niemiecki: (1.1) Hexenmeister m

źródła: