[go: up one dir, main page]

Jump to content

Taksonomia

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.

Taksonomia (Aruba: taxonomia) ta un tereno di biologia ku ta trata di haña, distinguí i deskribí, duna nòmber i klasifiká tur organismo bibu a base di karakterístikanan komun. Organismonan por wòrdu klasifiká den gruponan (taxa) i e gruponan aki ta haña un rango taxonómiko. Gruponan denter di un rango por wòrdu kombiná pa forma un rango mas haltu; esaki ta krea un herarkia taksonómiko.

E di kuater edision di Systema naturæ ('Sistema di naturalesa'), den kual naturalesa tabata organisa den tres reino di naturalesa (1744).

E rangonan prinsipal ku ta wòrdu usá den biologia moderno ta dominio, reino, divishon (tronkon), klase, orden, famia, género i espesie. E naturalista sueko Carl Linnaeus (1707–1778) ta wòrdu konsiderá e fundadó di taksonomia biológiko. El a desaroyá un sistema den kua organismonan tabata wòrdu klasifiká a base di karakterístikanan kompartí, i a diseñá nomenklatura binomial pa nombramentu di espesienan.

Nombramentu di espesie ta basá riba un sistema di sufiho. E famia di kual Cododo (Cnemidophorus arubensis) ta pertenesé na dje ta por ehempel Teiidae. E sufiho -idea ta mará na famia di animal. E otro sufihonan por mira den e siguiente tabel.[1]

Nombramentu di espesie: sufiho
Reino
Mata Alga Beskem Animal
Rango Tronkon/

division

-phyta -mycota
Suptronkon/

supdivision

-phytina -mycotina
Klase -opsida -phyceae -mycetes
Supklase -idae -phycidae -mycetidae
Orden -ales
Superfamia -oidea
Famia -aceae -idae
Supfamia -oideae -inae
Supertribu -itae
Tribu -eae -ini
Suptribu -inae -ina
Nota: E rango di division ta diferente di tronkon den e forma cu e ta solamente utilisa pa identifika e reino di mata, e resto di e reino ta usa e rango di tronkon.