Garalita
King Garalitang Mayaktangan o Pamagaral Amanu (linggwistika), ing garalita ya pin ing set da reng structural rules a manibala kareng komposisyon da reng sugne (clauses), prasi (phrase) at salita king agyang sanu pang pamyalita. Iya pin ing Grammar king Inglis, Gramática king Espanyol at Balarila king Tagalug.
Maki-mayigit pa
[mag-edit | alilan ya ing pikuwanan]Agpang kang Evangelina Hilario Lacson, Ph.D., misulat king Aklat "Magaral Tang Kapampangan" king keyang Panagano: "...Pakatingiran mu sana ing babasan mu kening aklat ku, at kaybat manintun kang panaun irake mu iti karing aliwang kamaganak at kakaluguran mu. Sana arinan mung ulaga ing katutwan ayni: king ing aklat ayni a atyu king gamat mu, ya ing mumunang diling bunga ring mitipuntipun dang taimtim a kapagnasan ding mitukituking daying pantas.
Wa, ngeni ing bunga na ning tagimpan da ring nunu tamu miras ne keka. Iti malyari mu neng pamana karing supling mu ban pagaralan de, palabungan de at ikalat king yatu - at kanita milako na kekatamu ing takut pota kabud nya lumbug ing salitang Kapampangan keti king yatu.
Kaluguran kung sapni ning mal kung Lahi, iti yang pamana ra ding pipunpunan mung e metudtud."
Simbitla nalang Doktor Lacson ding mengatangkang aklat garalita king Kapampangan dapot ali mengayari pauli ning myayalwang kasangkanan, manibatan kang Feliz Galura y Napao ning Bacolor ing kayang "Sanayan a Malagwang Pipagaralan king Amanung Kastila", king Kapampangan ketang 1915, kaybat ne kanung sinulat ing "Gramatica Castillana" king Kastila. Ing mesabing aklat a tawli pigkamlyan deng garalita king Kapampangan ding manenaya. Ing pengari nang Doktor Lacson i Don Zoilo J. Hilario yang kadwang migsadyang garalitang Kapampangan, dapot ali ne ikwang ayari ing malambat nang pisasadyang isulat pauli ning bigla nang pangamate ketang Ka-13, na ning Hunyu, 1963.
Di Doktora Anicia del Corro, Doktor Jeremias Calagui, adwa la karing asabi nang misulat pamipagaral keng Kapampangan syntax.
Melino kening Aklat Garalita nang Doktor Lacson a ding titik ning abakadang mirinan titik Romano, karing anas la makatulid. Kalupa ning sinabi nang Amado Benjamin Yuzon, anak na ning metung pang menatagan king Akademyang Kapampangan a pengutnan ku, ing Amanu tang misulat kanita simpli ya mu. Mayayakit pin ini karing dakal nang mengagulis a pamaglikas ding Anas Kapampangan king abakadang Romanu. Keng Bilungan bilang 2, ning aklat "Magaral Tang Kapampangan" mayakit la reni.
